адваро́тнае

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз.
н.
Н. адваро́тнае
Р. адваро́тнага
Д. адваро́тнаму
В. адваро́тнае
Т. адваро́тным
М. адваро́тным

Крыніцы: krapivabr2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адваро́тнае сущ. проти́вное;

до́каз ад ~нага — доказа́тельство от проти́вного

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адваро́тны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адваро́тны адваро́тная адваро́тнае адваро́тныя
Р. адваро́тнага адваро́тнай
адваро́тнае		 адваро́тнага адваро́тных
Д. адваро́тнаму адваро́тнай адваро́тнаму адваро́тным
В. адваро́тны (неадуш.)
адваро́тнага (адуш.)		 адваро́тную адваро́тнае адваро́тныя (неадуш.)
адваро́тных (адуш.)
Т. адваро́тным адваро́тнай
адваро́тнаю		 адваро́тным адваро́тнымі
М. адваро́тным адваро́тнай адваро́тным адваро́тных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адваро́тны, -ая, -ае.

1. Які накіраваны ў супрацьлеглы папярэдняму руху бок.

Адваротнае вярчэнне.

Кінуцца ў а. бок.

2. Які прыводзіць да зыходнага выніку.

А. хімічны працэс.

Адваротнае ператварэнне тавару ў грошы.

3. Супрацьлеглы.

Адыманне ёсць дзеянне, адваротнае складанню.

А. сэнс.

4. Супрацьлеглы вонкаваму, левы бок прадмета.

Распісацца на адваротным баку паштоўкі.

Доказ ад адваротнага (наз.).

◊

Адваротны бок медаля — другі, супрацьлеглы, ценявы, непажаданы, адмоўны бок якой-н. справы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інвалю́цыя, ‑і, ж.

Спец. Адваротнае развіццё; завяданне. Працэсы інвалюцыі арганізма.

[Ад лац. involutio — згортванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прэзу́мпцыя, -і, ж. (кніжн.).

Меркаванне, якое лічыцца правільным, пакуль не даказана адваротнае.

П. невінаватасці (у крымінальным праве: становішча, паводле якога чалавек лічыцца невінаватым да таго часу, пакуль яго віна не даказана ў законным парадку).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прэзу́мпцыя, ‑і, ж.

1. Кніжн. Меркаванне, здагадка.

2. У юрыдычнай практыцы — меркаванне, якое лічыцца правільным, верагодным, пакуль не даказана адваротнае.

[Ад лац. praesumptio — меркаванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адваро́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які вядзе назад; які накіраваны ў супрацьлеглы папярэдняму руху бок. У адваротным кірунку. Адваротнае вярчэнне. □ Відаць, чуючы, што на ўзлессі ірвуцца снарады, людзі кінуліся ў адваротны бок, да дробнага хмызняку. Мележ. // Які прыводзяць да зыходнага выніку. Адваротны хімічны працэс. Адваротнае ператварэнне тавару ў грошы.

2. Супрацьлеглы. Адваротны сэнс. Адыманне ёсць дзеянне адваротнае складанню. Лагарыфм з адваротным значэннем. Адваротная тэарэма. Адваротны дослед.

3. Супрацьлеглы знешняму, вонкаваму, левы бок прадмета. [Ніна] узяла са століка маленькае люстэрка, на адваротным баку якога быў малюнак — дзеці купаюцца ў рэчцы. Мележ.

4. у знач. наз. адваро́тнае, ‑ага, н. Палажэнне, якое з’яўляецца процілеглым дадзенаму або патрэбнаму. Доказ ад адваротнага.

•••

Адваротная сіла закона гл. сіла.

Адваротная прапарцыянальнасць гл. прапарцыянальнасць.

Адваротны бок медаля гл. бок.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэ..., прыстаўка.

Абазначае: 1) аддзяленне, выдаленне, адмену, спыненне чаго‑н. або адваротнае дзеянне, напрыклад: дэгазацыя, дэкваліфікацыя, дэблакіраваць, дэмабілізацыя, дэнацыяналізацыя; 2) рух уніз, паніжэнне, спад, напрыклад: дэградацыя.

[Лац. de...]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

проти́вное сущ. проціле́глае, -лага ср.; адваро́тнае, -нага ср.;

доказа́тельство от проти́вного до́каз ад проціле́глага.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)