ГАВО́Т

(франц. gavotte),

1) старадаўні франц. нар. танец, напачатку карагодны. Муз. памер 4/4 ці 2/2, тэмп умераны. Музыка гавота светлая, вытанчаная, часам з наіўна-пастаральным, радзей урачыстым адценнем. Вядомы з 16 ст. У 17—19 ст. прыдворны танец, грацыёзны і нярэдка манерны. Вядомы і цяпер у франц. правінцыі (асабліва ў Брэтані).

2) Частка інстр. сюіты (у музыцы І.С.Баха, Г.Ф.Гендэля і інш.), радзей самаст. п’еса. У оперу і балет уведзены Ж.Б.Люлі. Класічныя ўзоры гавота стварылі Ж.Ф.Рамо, К.В.Глюк, П.Чайкоўскі, А.Глазуноў, С.Пракоф’еў.

т. 4, с. 417

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАЎСТО́РЫІ (ад лац. haustor чарпальны, паглынальны) у біялогіі, 1) прысоскі, з дапамогай якіх расліны-паразіты высмоктваюць пажыўныя рэчывы з раслін-гаспадароў.

2) Спец. часткі гіфаў паразітычнага фітапатагеннага грыба, што месцяцца ўнутры жывой клеткі расліны-гаспадара і праз якія пажыўныя рэчывы клетак арганізма-гаспадара трапляюць у цела грыба.

3) Шматклетачныя цяжы або асобныя клеткі, якія служаць для высмоктвання пажыўных рэчываў з нуцэлуса і покрыва семязавязі і перамяшчэння іх да зародка і эндасперму пакрытанасенных раслін.

4) Ніжняя частка ножкі імхоў, што ўкараняецца ў тканку гаметафіта.

т. 5, с. 93

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРУ́ДНАЯ ПО́ЛАСЦЬ,

пярэдняя частка поласці цела млекакормячых жывёл і чалавека. Размешчана ў грудной клетцы і абмежавана ўнутрыгрудной фасцыяй. Ад брушнай поласці аддзелена дыяфрагмай. У грудной поласці — сэрца, лёгкія, трахея, стрававод, крывяносныя і лімфатычныя сасуды, нервы. Грудная поласць уключае 2 серозныя плеўральныя мяшкі і размешчанае паміж імі міжсценне, у ніжнім аддзеле якога — серозная поласць. Паміж парыетальным і вісцэральным лісткамі плеўры — поласць плеўры, якая мае важнае значэнне ў дыханні. У ёй пры пашкоджаннях ці запаленчых хваробах збіраецца паветра, кроў, серозная вадкасць, гной.

т. 5, с. 453

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сцэ́на ж

1. (падмосткі) Bühne f -, -n, Brtter pl; Szne f -, -n;

рабо́тнікі сцэ́ны Bühnenschaffende (sub) pl;

2. (частка п’есы) Szne f -, -n, uftritt m -s, -e;

3. літ (эпізод) Szne f -, -n; Episde f -, -n;

сыхо́дзіць са сцэ́ны vom Schuplatz btreten*, das Feld räumen;

учыні́ць сцэ́ну каму j-m ine Szne mchen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дэта́ль

(фр. détail)

1) састаўная частка машыны, механізма, якая не можа быць разабрана на іншыя, больш дробныя часткі (напр. д. самалёта);

2) прыватны факт, драбніца;

3) красамоўная падрабязнасць літаратурнага твора.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кла́ўзула

(лац. clausula = заключэнне)

1) спецыяльная ўмова, агаворка ў завяшчанні, дагаворы і інш. (у юрыспрудэнцыі);

2) заключная частка прамовы (у рыторыцы);

3) заключныя склады вершаванага радка пасля апошняга націскнога склада.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

лабіры́нт

(лац. labyrinthus, ад гр. labyrinthos)

1) складанае, заблытанае размяшчэнне памяшканняў, пераходаў, дарог і інш.;

2) перан. складанае спалучэнне, перапляценне чаго-н. (напр. л. думак);

3) анат. унутраная частка вуха.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

пано́

(фр. panneau)

1) аздобленая арнаментам частка сцяны або столі з малюнкам або скульптурнай выявай;

2) мазаічная, ляпная, разная або інш. кампазіцыя, прызначаная для запаўнення такой часткі сцяны або столі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

пры́зма

(гр. prisma = літар. тое, што распілавана)

1) мнагаграннік з дзвюма роўнымі паралельнымі асновамі і бакавымі гранямі — паралелаграмамі;

2) частка аптычнага прыбора ў выглядзе прадмета такой формы з празрыстага рэчыва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

агрэга́т

(фр. agrégat, ад лац. aggregatus = злучаны, сабраны)

1) спалучэнне рознатыповых машын, апаратаў у адну канструкцыю для сумеснай работы (напр. трубапракатны а.);

2) асобная, вузлавая частка складанай машыны, напр. рухавік аўтамабіля;

3) геал. сукупнасць мінералаў, якія складаюць горную пароду.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)