глазу́ра
(польск. glazura, ад ням. Glasur)
1) шклопадобны сплаў для пакрыцця керамічных вырабаў; паліва;
2) застылы слой цукровага сіропу на мучных вырабах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кек
(англ. cake = зацвердзяваць)
слой цвёрдых часцінак, які застаецца пасля фільтрацыі суспензій, або нерастваральныя рэшткі пасля вышчалачвання вышчалочвання каштоўных кампанентаў з руды.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
стратыгра́фія
(ад лац. stratum = слой + -графія)
раздзел геалогіі, які вывучае паслядоўнасць фарміравання горных парод і іх першасныя прасторавыя ўзаемаадносіны (гл. таксама геахраналогія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трапасфе́ра
(ад гр. tropos = паварот + сфера)
ніжні, асноўны слой атмасферы да вышыні 8—17 км, у якім тэмпература паветра паніжаецца з вышынёй.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
налёт, -у, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. наляцець.
2. Раптоўны ваенны ўзброены напад на каго-, што-н.
Паветраны н.
Агнявы н.
3. Напад з мэтай грабяжу.
Бандыцкі н.
4. Тонкі слой чаго-н. на паверхні.
Н. пылу.
Н. іржы.
5. перан., чаго. Пра што-н., звязанае з унутраным станам, пачуццямі.
Артыкул з налётам гумару.
6. Колькасць налятанага часу або налятанай адлегласці.
На яго рахунку 500 тысяч кіламетраў налёту.
◊
З налёту (разм.) — не спыняючы руху, на поўным ходзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ска, -і, ДМ ма́сцы, мн. -і, ма́сак, ж.
1. Накладка на твар, падобная на звярыную морду або чалавечы твар з выразам для вачэй, а таксама чалавек у такой накладцы.
Навагодняя м.
М. зайца.
2. перан. Прытворства, якое хавае сутнасць каго-, чаго-н.
Прыкрывацца маскай.
3. Злепак з гіпсу, зняты з твару нябожчыка.
Пасмяротная м.
4. Засцерагальная накладка на твар.
Супрацьгазавая м.
5. У касметыцы: слой накладзенага на твар лекавага сродку, крэму і пад.
◊
Скінуць маску — паказаць сваю сапраўдную сутнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АПТЫ́ЧНЫ ДЫСК,
носьбіт інфармацыі ў выглядзе дыска, прызначаны для высакаякаснага запісу і ўзнаўлення гуку, відарыса, тэксту і інш. з дапамогай лазернага выпрамянення. Аснова аптычнага дыска — празрысты матэрыял (шкло, пластмаса і інш.), на які наносіцца рабочы слой, дзе пры лічбавым аптычным запісе ўтвараюцца мікраскапічныя паглыбленні (піты), што ў сукупнасці складаюць кальцавыя або спіральныя дарожкі. У параўнанні з традыц. спосабамі запісу і ўзнаўлення інфармацыі (мех., магн.) аптычныя дыскі маюць больш высокую шчыльнасць запісу (да 108 9> біт/см²), большую даўгавечнасць носьбіта з-за адсутнасці мех. кантакту паміж ім і счытвальным прыстасаваннем, меншы час доступу да інфармацыі (да 0,1 с).
Рабочы слой аптычнага дыска для аднаразовага запісу і шматразовага ўзнаўлення — лёгкаплаўкая плёнка таўшч. да 0,03 мкм. Пад уздзеяннем лазернага выпрамянення ў працэсе запісу адбываецца лакальнае расплаўленне або выпарэнне рабочага слоя. З такіх дыскаў з больш тоўстай плёнкай (да 0,15 мкм) робяць метал. матрыцу для стварэння дыскаў-копій (уласна аптычны дыск) метадам прасавання або ліцця пад ціскам. Напр., на дыск дыяметрам 356 мм можна запісаць ТВ-праграму працягласцю да 2 гадз. або стварыць пастаянную вонкавую памяць для ЭВМ аб’ёмам да 4 Гбайт, лічбавыя аптычныя грампласцінкі дыяметрам 120 мм (кампакт-дыскі) маюць працягласць гучання да 1 гадз. Кампакт-дыскі для пастаяннай вонкавай памяці ЭВМ змяшчаюць да 500 Мбайт інфармацыі. У рэверсіўных аптычных дысках, дзе шматразова (да 107 цыклаў) ажыццяўляецца запіс — узнаўленне — сціранне інфармацыі, рабочы слой з паўправадніковых або магнітааптычных матэрыялаў. Маюць дыяметр да 305 мм, аб’ём памяці да 2 Гбайт. Могуць замяняць стацыянарныя накапляльнікі ЭВМ вінчэстэрскага тыпу.
т. 1, с. 438
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
інтэліге́нцыя
(лац. intelligentia = разуменне)
сацыяльны слой людзей, які складаюць работнікі разумовай працы са спецыяльнымі ведамі ў розных галінах навукі, тэхнікі і культуры (вучоныя, настаўнікі, урачы, інжынеры, артысты і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
налёт
1. налёт, -ту м.; напа́д, -ду м.;
возду́шный налёт паве́траны налёт;
2. (тонкий слой вещества на поверхности) налёт, -ту м.;
налёт пы́ли налёт пы́лу;
◊
с налёта (налёту) з налёту.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
grubość
gruboś|ć
ж. таўшчыня;
mieć 3 cm ~ci — быць 3 см у таўшчыню;
warstwa ~ci trzech metrów — слой таўшчынёй тры метры
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)