прыбіра́цца несов.

1. (красиво одеваться) наряжа́ться, разряжа́ться, убира́ться; (придавать себе нек-рую нарядность) принаряжа́ться, приодева́ться; прибира́ться;

2. (принимать более красивый вид) украша́ться, разукра́шиваться, убира́ться; (немного украшаться) приукра́шиваться;

3. (производить уборку) убира́ться, прибира́ться;

4. страд. наряжа́ться, разряжа́ться; убира́ться; принаряжа́ться; прибира́ться; украша́ться, разукра́шиваться; приукра́шиваться; принима́ться, устраня́ться; см. прыбіра́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Наўда́, рэдка на́ўда, ноўда ’карысць, выгада’ (Шпіл., Сл. ПЗБ, Арх. Федар., Сцяшк. Сл., Цых., шчуч., З нар. сл.), ’патрэба, неабходнасць’ (Федар., Сл. ПЗБ), ’навіна, дзіва’ (Шн. 3, Яўс., Янк. БП; бялын., Нар. сл.), ’асаблівасць, важнасць’, звычайна іранічна ў выразе: вялікая наўда (Чач., Нас., Яруш., Гарэц., Шат.), ’смутак, бяда’ (Яруш., слуц., чэрв., Мат.). Бясспрэчны балтызм, у якасці крыніцы ўказваюць літ. naudà ’карысць, выгада, грошы, дабро’, лат. nauda ’тс’, гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 48 (з л-рай), сюды ж прус. Nauden (ул. імя), гл. Непакупны: Балт. яз. и их взаимодействие, 22; упершыню ў якасці літуанізма адзначыў Насовіч, спасылаючыся на літ. nauda ’дробная манета’ (Нас., 300), што павінна тлумачыць іранічнае ужыванне слова ў беларускай мове ў значэнні ’асаблівасць, важная рэч’; адзначаецца спецыфічнае ужыванне лях. наўда́, калі гаворыцца аб з’явах, якія адбываюцца незалежна ад жадання і волі чалавека: наўда ўпасці (Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1971, 1, 94); значэнне ’годнасць, прыгажосць’, параўн. наўда яна на морду, адзначанае Арашонкавай і інш., выводзіцца хутчэй за ўсё са значэння ’дабро, вартасць’, параўн. літ. naudà mergà ’добрая, удалая дзяўчына’ (БЛ, 3, 1973, 31, там жа карта распаўсюджання слова ў межах БССР). Краўчук (Лекс. балтызмы, 15) беспадстаўна аддзяляе наўда ’смутак’ насуперак Карскаму (Труды, 393) ад наўда, ноўда ’карысць’ і ўзводзіць яго да прасл. *nav‑, *ny‑ ’смерць, зморанасць, стомленасць’, параўн. ст.-рус. навь, чэш. unaviti і г. д., на падставе чаго *навьда ’смутак’, што малаверагодна, паколькі значэнне ’смутак’ магло ўзнікнуць на граніцы арэала ў выніку народнаэтымалагічнага збліжэння са словамі нуда́ ’журба, смутак, маркота’. У беларускую літаратурную мову ў значэнні ’патрэба, справа’ слова ўведзена Ф. Багушэвічам (Мар. дыс., 50) і шырока ужывалася ў мастацкай літаратуры ў 20‑я гады XX ст., з другой палавіны 30‑х гадоў ужываецца рэдка (Германовіч, Аб нек. асабл., 10–12; Гутшміт, ZfSl, 19, 1974, 2, 268).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пасаджа́ць сов.

1. в разн. знач. (о многих, о многом) посажа́ть; (по местам — ещё) усади́ть, рассади́ть;

п. гасце́й — посажа́ть (усади́ть, рассади́ть) госте́й;

п. канарэ́ек у кле́тку — посажа́ть канаре́ек в кле́тку;

п. пірагі́ ў печ — посажа́ть пироги́ в печь;

2. (в тюрьму) посади́ть, пересажа́ть;

3. (нек-рое время) посажа́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыбіра́ць несов.

1. (красиво одевать) наряжа́ть, разряжа́ть, убира́ть; (придавать нек-рую нарядность) принаряжа́ть, приодева́ть; прибира́ть;

2. (придавать более красивый вид) украша́ть, разукра́шивать, убира́ть; (немного украшать) приукра́шивать;

3. (приводить в порядок) убира́ть, прибира́ть;

4. (уносить) убира́ть;

5. убира́ть, прибира́ть, принима́ть; устраня́ть;

6. (урожай) убира́ть;

3-6 см. прыбра́ць 3-6

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пракла́сці сов.

1. прям., перен. (создать, провести) проложи́ть; (сделать наезженным) протори́ть;

п. даро́гу праз лес — проложи́ть доро́гу че́рез лес;

п. сце́жку — протори́ть тропи́нку;

2. (нек-рое время) прокла́сть;

паўдня́а́ў дро́вы — полдня́ прокла́л дрова́;

3. (сделать прокладку) проложи́ть;

п. шлях — проложи́ть доро́гу;

грудзьмі́ п. сабе́ даро́гу — гру́дью проложи́ть себе́ доро́гу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прала́зіць I несов.

1. пролеза́ть; (проходить сквозь толпу — ещё) пробира́ться, проти́скиваться, прота́лкиваться;

2. (сквозь что-л.) проходи́ть; (о нитке и т.п. — ещё) продева́ться;

3. перен., разг., неодобр. пролеза́ть, пробира́ться

прала́зіць II сов. (провести нек-рое время в лазании) прола́зить, прола́зать;

уве́сь дзень ~зіў па гара́х — весь день прола́зил (прола́зал) по гора́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прарасці́ сов.

1. (дать росток) прорасти́;

намо́чаны гаро́х ~ро́с — намо́ченный горо́х проро́с;

бу́льба ~сла́ — карто́шка проросла́;

2. (сквозь что-л.) прорасти́, проби́ться;

трава́ ~сла праз ку́чу каме́ння — трава́ проросла́ сквозь ку́чу ка́мня;

3. (нек-рое время) порасти́; простоя́ть;

гэ́та дрэ́ва ~сце́ яшчэ́ гадо́ў два́ццацьэ́то де́рево простои́т ещё лет два́дцать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паабганя́ць сов.

1. (о многих) обогна́ть; обежа́ть;

2. перен. (о многих) обогна́ть;

3. разг. (вокруг чего-л. — о многих) прогна́ть;

4. (о многом) согна́ть; смахну́ть, обмахну́ть;

5. с.-х. (о многом) оку́чить; опаха́ть;

6. (о многих) согна́ть;

7. разг. (о многом) сре́зать, содра́ть;

8. (снять шелуху с зерна) обру́шить;

9. (нек-рое время) пооку́чиватъ

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

павалі́ць I сов. повали́ть, свали́ть, опроки́нуть;

ве́цер ~лі́ў дрэ́ва — ве́тер повали́л (свали́л) де́рево

павалі́ць II сов. повали́ть;

дым ~лі́ў з ко́міна — дым повали́л из трубы́;

і́ў густы́ снег — повали́л густо́й снег;

наро́д ~лі́ў на пло́шчу — наро́д повали́л на пло́щадь

павалі́ць III сов. (сукно и т.п.)

1. (о многом) сваля́ть, переваля́ть;

2. (нек-рое время) поваля́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

патапі́ць I сов.

1. прям., перен. потопи́ть, утопи́ть;

п. варо́жы крэ́йсер — потопи́ть (утопи́ть) неприя́тельский кре́йсер;

п. жыву́ю спра́ву ў размо́вах — потопи́ть (утопи́ть) живо́е де́ло в разгово́рах;

2. (всех, многих) перетопи́ть, утопи́ть;

п. у крыві́ — потопи́ть в крови́

патапі́ць II сов.

1. (всё, многое — сало и т.п.) перетопи́ть, истопи́ть; (воск — ещё) перепла́вить;

2. (нек-рое время) потопи́ть; (воск — ещё) попла́вить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)