feed

[fi:d]

1.

v.t. feed, feeding

1) кармі́ць, харчава́ць

to feed a baby — карміць дзіця́тка

2) жыві́ць; распа́льваць (злосьць)

3) падтры́мваць, забясьпе́чваць па́лівам, вадо́ю ці сыраві́най

to feed kerosene to a lamp — налі́ць га́зы ў ля́мпу

4) па́сьвіць (жывёлу)

5) уво́дзіць

to feed information into a computer — уво́дзіць інфарма́цыю ў кампу́тар

2.

v.i.

па́сьвіцца (пра жывёлу); е́сьці

Cows feed on hay — Каро́вы ко́рмяцца се́нам

I am fed up Sl. — Мне абры́дла

3.

n.

1) корм -у m.; кармы́ pl.

2) informal е́жа

3) харчава́ньне n., кармле́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

сухо́й прям., перен. сухі́;

сухо́е бельё суха́я бялі́зна;

сухо́е ле́то сухо́е ле́та;

сухо́й во́здух сухо́е паве́тра;

суха́я еда́ суха́я е́жа;

весь он жи́листый и сухо́й уве́сь ён жы́лісты і сухі́;

суха́я встре́ча суха́я сустрэ́ча;

сухо́й расска́з сухо́е апавяда́нне;

сухо́й ка́шель сухі́ ка́шаль;

сухо́й треск сухі́ трэск;

сухо́е де́рево сухо́е дрэ́ва;

суха́я рука́ суха́я рука́;

сухо́й хлеб сухі́ хлеб;

сухо́й тума́н сухі́ тума́н;

◊

вы́йти сухи́м из воды́ вы́йсці сухі́м з вады́;

держа́ть по́рох сухи́м трыма́ць по́рах сухі́м;

сухо́й ни́тки не оста́лось сухо́й ні́ткі не застало́ся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

board​1 [bɔ:d] n.

1. до́шка;

a bulletin board (AmE) до́шка аб’я́ў;

a control board пульт кірава́ння;

an ironing board до́шка для прасава́ння

2. праўле́нне, саве́т, ра́да;

a board meeting пасяджэ́нне праўле́ння;

the board of directors праўле́нне дырэ́ктараў;

an academic board вучо́ны саве́т;

a school board шко́льны саве́т

3. харчава́нне; сталава́нне; е́жа;

board and lodging/bed and board кватэ́ра і сталава́нне

4. борт, бо́рцік; карні́з

5. sport до́шка;

a draughts board ша́шачная до́шка

6. the boards pl., dated тэатра́льная сцэ́на, падмо́сткі

♦

above board чэ́сна, у адкры́тую;

go by the board BrE

1) адмаўля́цца; ігнарава́ць

2) упа́сці з па́лубы ў ваду́; быць вы́кінутым за борт;

go on board a ship/aircraft садзі́цца на карабе́ль/у самалёт;

on board a train/ship/aircraft у цягніку́/на караблі́/у самалёце

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

БЕЛАРУ́СКІЯ НАРО́ДНЫЯ СТРА́ВЫ,

традыцыйныя стравы, якія здаўна гатаваліся ў большасці бел. сем’яў і складаюць спецыфіку бел. кухні сёння. Беларускія народныя стравы гатаваліся з зерне-гароднінных і мяса-малочных прадуктаў, вырабленых ва ўласнай гаспадарцы, ад яе асаблівасцяў у тых ці інш. рэгіёнах залежалі мясц. адрозненні ў стравах. Паводле расліннага ці жывёльнага паходжання прадуктаў і часу спажывання па царк. прадпісанні беларускія народныя стравы падзяляюцца на посныя і скаромныя. Посныя стравы спажываліся ў пост, гатаваліся з мукі, круп, гародніны, мёду, рыбы і запраўляліся толькі алеем або семем. Скаромныя стравы — з малака, смятаны, сыру, мяса, яек, з салам, маслам, лоем, смальцам. Па кансістэнцыі беларускія народныя стравы бываюць рэдкія (крупнік, кулеш, булён, крышаны, боршч, юшка, халаднік, жур), густыя (кашы, камы, талакно, кісель, смажанка), тыпу поліўкі (верашчака, поліўка) і печыва. Спосабы прыгатавання простыя — стравы вараць, параць, смажаць, пражаць, пякуць, тушаць; часам спалучаюцца розныя працэсы: квасяць і вараць кулагу, кісель, боршч, вараць і ахалоджваюць квашаніну, сальцісон, юшнік з рыбы, вараць і таўкуць камы, запякаюць бульбянікі з варанай тоўчанай бульбы, таркуюць бульбу сырую і пякуць бабку, дранікі, вараць клёцкі, калдуны. Найб. даўні спосаб прыгатавання раслінных страў — падпражванне і варка цэлага зерня (захаваліся ў такіх стравах, як пражаны гарох, куцця). Са старажытнасці да нашых дзён спажываюць рэдкія стравы з мукі — калатушу, калі мука папярэдне густа замешваецца з вадой — зацірку. Рэдкія стравы звычайна не вельмі каларыйныя (з косткай з вяндліны, засквараныя, са смятанай, але не вадкія) раней гатаваліся не толькі на абед, а і на снеданне, часам на вячэру. Амаль штодня варылася кіслая страва, у хаце заўсёды быў квасны напітак: хлебны квас, раўгеня, квас з квашаных буракоў, які не толькі пілі, але і выкарыстоўвалі на заквашванне страў. Сярод беларускіх народных страў пірагі (крапанікі) з фасоляй, капустай, грыбамі; варэнікі (галушкі) з сырам, ягадамі, семем, калдуны з мясам, наліснікі з сырам, вантробкамі, крывянкі з крупамі, мукой, кішкі з дранай бульбай. З 19 ст. пашыраецца спажыванне страў з бульбы (салёнка, пячонікі, бабка, дранікі, камы, булён). Беларускія народныя стравы здаўна падзяляліся на штодзённыя, святочныя, абрадавыя (гл. таксама Абрадавае печыва і Абрадавыя стравы). Так, на Вялікдзень запякалі парася, начыненае кашай, наліснікамі з вантробамі, запякалі кумпяк у жытнім цесце, засмажвалі цяляціну, пяклі пірагі, бабкі, рабілі паску. На посную куццю гатавалі 12 страў. Прыправы выкарыстоўвалі пахучыя, але не вострыя: кроп, кмен, каляндру, чарнушку, часнок, цыбулю, радзей — перац. Са зменай у побыце сялян перасталі гатаваць жытнія цестападобныя кашы, талакно, раўгеню, радзей труць мак, вараць аўсяны кісель. Гл. таксама Ежа.

Г.Ф.Вештарт.

т. 2, с. 467

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сухі́ в разн. знач. сухо́й;

суха́я бялі́зна — сухо́е бельё;

сухо́е паве́тра — сухо́й во́здух;

сухо́е ле́та — сухо́е ле́то;

сухо́е дрэ́ва — сухо́е де́рево;

суха́я рука́ — суха́я рука́;

с. хлеб — сухо́й хлеб;

суха́я е́жа — суха́я пи́ща;

с. ка́шаль — сухо́й ка́шель;

суха́я сустрэ́ча — суха́я встре́ча;

сухо́е апавяда́нне — сухо́й расска́з;

с. трэск — сухо́й треск;

○ сухі́я кармы́ — с.-х. сухи́е корма́;

суха́я пераго́нка — тех. суха́я перего́нка;

сухо́е віно́ — сухо́е вино́;

с. паёк — сухо́й паёк;

с. лік — спорт. сухо́й счёт;

с. лёд — сухо́й лёд;

◊ выйсці́ сухі́м з вады́ — вы́йти сухи́м из воды́;

с. зако́н — сухо́й зако́н;

трыма́ць по́рах сухі́м — держа́ть по́рох сухи́м;

аб сухі́м хле́бе — сухи́м хле́бом пита́ясь;

сухо́й ні́ткі не застало́ся — сухо́й ни́тки не оста́лось;

сухо́га ме́сца няма́ — сухо́го ме́ста нет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

яда, ежа, харч, харчаванне, страва, спажыва, спажытак, прадукты, правізія / жывёле: корм, фураж, аброк / вытанчаная: далікатэс, ласунак, прысмакі / спяшаючыся або перад асноўнаю ядою: закуска, закусь / не посная: скорам / недаедзеная: аб'едкі, недаедкі, агрызкі / садавіна ці салодкае ў канцы абеда: дэсерт; наедак, прахарчунак, спожыць, жыўнасць (разм.) / посная: нішчымніца (разм.) / недаедзеная: недаежа (разм.); патрава (абл.) / жывёле: пошар (абл.); хлеб, пажыва, пажытак, падмацаванне, падмацунак (перан.); правіянт (уст.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

чуть

1. нареч. (едва, еле) ледзь, ле́дзьве;

чуть вспо́мнил ледзь (ле́дзьве) успо́мніў;

чуть живо́й ледзь жывы́;

чуть заме́тная улы́бка ледзь прыме́тная ўсме́шка;

2. нареч. (немножко) тро́шкі, кры́шку;

чуть поумне́л тро́шкі (кры́шку) паразумне́ў;

пи́ща была́ чуть посо́лена е́жа была́ тро́шкі (кры́шку) пасо́лена;

3. союз як то́лькі, ледзь то́лькі;

чуть кто скри́пнет, я услы́шу як то́лькі хто ры́пне, я пачу́ю;

чуть опозда́ешь, он уже́ руга́ется крыху́ спо́знішся, ён ужо́ сва́рыцца;

◊

чуть свет до́світкам, на до́світку, на зо́лку;

чуть-чу́ть ледзь-ле́дзь;

чуть что ледзь што;

чуть (бы́ло) не… траха́ не…;

чуть ли не… траха́ не…, ама́ль не…, здае́цца ці не…

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Tisch

m -(e)s, -e

1) стол

sich an den ~ sétzen — садзі́цца за стол

am ~ sítzen* — сядзе́ць за стало́м

2) абе́дзенны стол

den ~ décken — збіра́ць на стол

den ~ ábdecken — збіра́ць са стала́

zu ~ bítten* [rúfen*] — запраша́ць да стала́

bei ~ — за стало́м, за е́жай

zu ~ láden* — запраша́ць на абе́д

vor ~ — пе́рад ядо́й [е́жай], пе́рад абе́дам

3) стол, е́жа, харчава́нне

éinen féinen ~ führen — мець до́брую [вы́танчаную, даліка́тную] ку́хню [стра́вы]

◊ réinen ~ mit etw. [mit j-m] máchen — пако́нчыць [разлічы́цца, разрахава́цца] з чым-н. [з кім-н.]

etw. únter den ~ fállen lássen* — не звярта́ць ува́гі на што-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

◎ Пе́таваць, (у Нас. — пыкаць) ’моцна біць’, ’цяжка працаваць’ (Гарэц., Нас., Растарг., Стан.; гом., Шн. 2; Бяльк.), прыкладаць вялікія намаганні’ (ТС), лётаць ’біць’ (чач., Мат. Гом.), аставацца ’біцца, выконваць непасільную цяжкую работу, многа і цяжка працаваць’, ’мучыцца, бедаваць’ (Юрч.; жлоб., Жыв. сл.: полац., Жыв. ІС; б.-каш., рагач., Мат. Гом.), ’жыць у бядзе, мастачак’ (Янк. 2; Ян.), петвацца ’мардавацца, выбівацца з сіл’ (Мар. Том.), астоіцца ’змагацца, біцца з чым-небудзь да знямогі, важдацца, валтузіцца’ (Нас.). Рус. летать ’біць’; ’мучыць, мардаваць’; ’выконваць цяжкую працу’; ’гаварыць праз сілу, ледзь-ледзь’; ’знаць, разумець’; петаться ’старанна і цяжка працаваць’, ’моцна стамляцца’, ’дамагацца чаго-небудзь’; славен. vzpėtiti se ’згадаць, успомніць’, серб.-харв. петити ’захаваць у памяці’, харв. далмацінец napėtali se, napalam se ’намучыцца, намардавацца’. Прасл. *pelali/*petati(?). Сабалеўскі (ЖМНП, 1886, верасень, 145) звязвае рус. летать праз чаргаванне галосных з питать, пестуй, аднак не разглядаецца семантыка біць’. Праабражэнскі (2, 51) выводзіць яго з пехтать, што фанетычна не пераконвае (Фасмер, 3, 251). Насовіч (542) выводзіць бел. пілаваць з грэч. παίω, παίσω, παιφάσσω ’б’ю, шту рхаю, стукаю’. Махэк (Slavia, 28, 271) таксама супастаўляе рус. летать з грэч. παίω ’тс’ і разглядае рус. слова як інтэнсіў з суф. -/- (*ре‑ ta‑ti), хаця грэч. παίω ўзыходзіць да (кіпрск.) παΤιω. Куркіна (Этимология–1972, 60–64) рус. летать узводзіць да і.-е. кораня !!!роі‑ з пашыральнікам -/-, які ляжыць у аснове грэч. πο(ι)α ’трава, корм’, літ. pietus ’абед’, ст.-інд. pilus ’харч’, авест. ріій‑ ’ежа’; балг. дыялектны матэрыял з каранямі pet‑ і pit‑ прымыкае да тэрміналогіі, звязанай з абазначэннем спосабаў прыгатавання ежы з хлеба, з зярнят: ліпнем ’мну, лаўлю’ — петле, петлак ’спечаныя зярняты кукурузы’. У такім выпадку можна дапусціць роднаснасць pet- і pi/‑ са значэннем ’біць’. Сюды ж летун (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стол м.

1. Tisch m -(e)s, -e;

пісьмо́вы стол Schréibtisch m;

перасо́ўны стол Rólltisch m;

запраша́ць да стала́ zu Tisch bítten* [rúfen*];

се́сці за стол sich an den Tisch sétzen, zu Tisch géhen*;

сабра́ць на стол den Tisch décken;

падава́ць на стол áuftragen* vt, áuftischen vt;

падава́ць пры стале́ bei Tísche áufwarten [bedíenen];

прыбра́ць са стала́ den Tisch ábräumen, (den Tisch) ábdecken;

2. (ежа) Kost f -, Küche f -;

дама́шні стол Háus(manns)kost f, häusliche Kost;

дыеты́чны стол Diätkost f;

стол і кватэ́ра Kost und Logis [lo´ʒi:];

3. (аддзяленне ва ўстанове):

а́драсны стол Adréssenbüro n -s, -s;

па́шпартны стол Ábteilung für Pass- und Méldewesen;

стол даве́дак Áuskunftsbüro n -s, -s, Áuskunft f -;

стол знахо́дак Fúndbüro n;

стол зака́заў (у магазіне) Béstelldienst m -es, -e, Bestélldienstabteilung f -, -en, Ábteilung Kúndendienst m;

стол перамо́ў Vérhandlungstisch m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)