Verbum

Суно́жка ’драўляны брусок, якім звязваюць ножкі стала’ (Нас., Касп., Гарэц., Растарг., Бяльк., Шатал., Байк. і Некр.), суно́жнік ’тс’ (Бяльк.), суно́жка, часцей мн. л. суно́жкі ’ножка стала; услона’ (Шымк. Собр., Мат. Гом., Мат. Маг.). Да суноза (гл.), збліжанае да нага, ножка.

Сухашча́вы ’сухарлявы, хударлявы’ (Некр. і Байк., Ласт., Бяльк.). Параўн. укр. дыял. сухоща́вий ’тс’, рус. сухоща́вый ’тс’. Ад сухасць, рус. дыял. сухощь (Фасмер, 3, 814); меркаванні пра магчымае паходжанне ад *съчав‑, параўн. чэш. šťáva ’сок’, гл. Трубачоў, дополн. у Фасмер, 4, 283.

Суцэ́льны ’які цягнецца без прамежкаў, перапынкаў’, ’зроблены з аднаго кавалка, не састаўны’ (ТСБМ, Нас., Байк. і Некр., Шат., Касп., Сл. ПЗБ, Сцяшк.). Укр. суці́льний, рус. дан. суце́льный ’тс’. Паводле Трубачова (Праспект, 79), узыходзіць да прасл. дыял. *sǫcělьnъjь ’тс’. Да цэлы, гл.

Сцізо́рык ’невялікі складаны кішэнны нож’ (ТСБМ, Шн. 2, Сержп.), сцызо́рык ’тс’ (Мядзв.), сузо́рак ’тс’ (Касп.), слюзо́рык (Шымк. Собр.), цызо́рык ’тс’ (Некр. і Байк.). З польск. scyzoryk < лац. scisorium < scindere ’краіць’ з суфіксам ‑yk, як у nożyk ’ножык’; гл. Брукнер, 483–484.

Сігна́л ‘умоўны знак’ (ТСБМ), сыгна́л ‘тс’ (Ласт., Некр. і Байк.). Новае запазычанне з рус. сігнал ‘тс’ ці польск. sygnał, што праз франц. signal або ням. Signal з сяр.-лац. signāle (< лац. signum ‘знак, сігнал’), гл. Фасмер, 3, 618; Брукнер, 528.

Таргава́ць ’прыцэньвацца, дамаўляцца аб цане; займацца купляю і продажам’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Сл. ПЗБ, Стан., Федар. 4, Сержп. Прымхі), таргува́ць, тыргува́ць ’тс’ (Бяльк.), торгова́ць (ТС), ст.-бел. пустили търговатъ, поидешь торговатъ (1341 г., Карскі 2-3, 400). Гл. торг.

Тастаме́нт ’завяшчанне’ (ТСБМ), тэстамэ́нт ’запавет’ (Яруш.), тэста́мэнт ’запавет, завяшчанне’ (Некр. і Байк., Ласт., Бяльк.), ст.-бел. тастаментъ, тастамэнтъ, тэстамэнтъ, дастаментъ ’завяшчанне’ (1484 г., КГС). Са ст.-польск. testament ’тс’, што з лац. testamentum ’тс’ (Карскі, 1, 180; Булыка, Лекс. запазыч., 77).

Тво́рны ў выразе: творны склон ’Instrumentalis’ (ТСБМ, Гарэц., Байк. і Некр.). Калька рус. твори́тельный (падеж) ’тс’: вынік “суфіксальнай дывергенцыі” з заменай суф. ‑тель суф. ‑ны, гл. Бідэр у Прыгодзічы, Герман Бідэр як даследчык беларускай мовы. Мінск, 2007, 45; фактычна — частковага калькавання.

То́фель ’таполя’ (лаг., Жд. 3; Сл. ПЗБ), то́філь, то́фаль ’тс’ (Сл. ПЗБ), то́фліна, то́флінка ’тс’ (Барад.). Гл. топаль, таполя; замена н > ф разглядаецца як выпадак гіперызму, гл. Забаштанская, АКД, 7. Магчыма, іранічнае збліжэнне з То́філь (= рус. Феофил, Байк. і Некр.).

Тыра́ж ‘розыгрыш выйгрышаў’, ‘наклад друкаванага выдання’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рус. тира́ж, запазычанага з франц. tirage ‘тыраж’, з першаснага значэння ‘выцягванне жэрабя’, якое ад tirer ‘цягнуць’, што выводзяць з народнай націны (Фасмер, 4, 60; ЕСУМ, 5, 571; Арол, 4, 73).