дабі́ць, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі́ты; зак.
1. каго (што). Прыкончыць (у 2 знач.) раненага, падстрэленага.
Паляўнічы дабіў звера.
Гэтыя весткі зусім дабілі старога (перан.).
2. перан., каго-што. Канчаткова разграміць.
Д. варожыя сілы.
3. што. Канчаткова разбіць што-н. недабітае, трэснутае; перабіць усё, што засталося цэлым.
Д. талеркі.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), што і чаго. Скончыць біць, утвараць гукі (пра гадзіннік).
Гадзіннік не паспеў д. шостага ўдару, як пачалася нарада.
5. што. Увагнаць да канца.
Д. цвік.
6. перан., што. Завяршыць якую-н. работу.
К вечару дабілі жніво.
◊
Дабіць да ручкі (разм.) — давесці да развалу, да поўнай непрыгоднасці.
|| незак. дабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адлі́ць¹, адалью́, адалье́ш, адалье́; адальём, адальяце́, адалью́ць і адлію́, адліе́ш, адліе́; адліём, адліяце́, адлію́ць; адліў, адліла́, адліло́; адлі́; адліты; зак.
1. што і чаго. Выліць частку вадкасці з чаго-н.
А. літр малака.
А. вады з вядра.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адхлынуць (пра кроў).
Кроў адліла ад твару.
3. каго. Абліўшы вадой, прывесці каго-н. да прытомнасці (разм.).
А. хворага халоднай вадой.
4. Ліць, ісці на працягу якога-н. часу (пра дождж); скончыць ліць.
Цэлы тыдзень адлілі дажджы.
|| незак. адліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 знач.).
|| наз. адліва́нне, -я, н. (да 1—3 знач.) і адлі́ў, -ліву, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
quits [kwɪts] adj. infml у разлі́ку;
call it quits канча́ць, спыня́ць якую́-н. дзе́йнасць;
At 12 o’clock we decided to call it quits. У дванаццаць гадзін мы вырашылі скончыць работу.
♦
be quits (with smb.) разлічы́цца (з кім-н.); расквіта́цца (з кім-н.); адплаці́ць (каму́-н.);
You pay for the taxi, and we’re quits. Ты плаці за таксі, і мы квіты.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дапячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце, ‑пякуць; пр. дапёк, ‑пякла, ‑ло; заг. дапячы; зак.
1. што. Скончыць пячы; пекучы, давесці да поўнай гатоўнасці. Дапячы хлеб.
2. чаго. Спячы дадаткова. Дапячы бліноў.
3. перан.; каму і без дап. Нашкодзіўшы, надакучыўшы чым‑н., вывесці з раўнавагі; даняць. Ляшчэню так і парывала дапячы чым-небудзь Вабейку — няхай хоць бы перад сваімі прыяцелямі не крывіў душой, не хітраваў. Хадкевіч. / у безас. ужыв. Столькі дакораў і ўшчуванняў, столькі непрыемнасцей! Усім дапякло, надакучыла. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́зом нареч., разг.
1. (одновременно, вместе) адначасо́ва, ра́зам;
ра́зом пошли́ в шко́лу ра́зам (адначасо́ва) пайшлі́ ў шко́лу;
2. (в один приём) зара́з;
проче́сть всё ра́зом прачыта́ць усё зара́з;
3. (сразу, мгновенно) адра́зу;
ра́зом поко́нчить с че́м-л. адра́зу ско́нчыць з чым-не́будзь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
дары́ць 1, дару, дорыш, дорыць; незак.
1. што. Даваць у якасці падарунка, аддаваць бязвыплатна. Дарыць кветкі. □ Падарункі, вядома, могуць быць розныя. Гэта ўжо ў залежнасці ад матэрыяльных магчымасцей таго, хто дорыць. Лынькоў. Дзяўчаты з усмешкай Дарылі [салдатам] букеты. Танк.
2. каго. Даваць каму‑н. падарунак, падарункі; абдорваць. Дарыць маладых. // чым. Даваць каму‑н. міласціну. [Марыля:] Чым больш на жабраку торбаў, тым лепш такога дораць. Купала.
дары́ць 2, ‑рыю, ‑рыеш, ‑рые; зак., што.
Скончыць рыць; вырыць да канца ці да якога‑н. месца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ушало́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што, без дап. і з дадан. сказам.
1. Разм. Зразумець, уцяміць; скеміць. [Тамара] ўслухоўвалася ў гаворку салдат, але, мусіць, таму, што нямецкую мову разумела з пятага на дзесятае, нічога не магла ўшалопаць. Сабаленка.
2. Абл. Узяць, убіць сабе ў галаву. — Ой, ой, які ты дзіўны! — не даючы сыну скончыць, перабіла яго Тадося. — І што ты ўшалопаў сабе? Прыдатны не аддасць за ця-а-бе-э дачкі?.. Хай яшчэ падзякуюць богу, што мы цябе згодны жаніць з ёю. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
міну́лае н das Vergángene (sub), Vergángenheit f -;
сла́ўнае міну́лае rúhmreiche Vergángenheit;
у далёкім міну́лым in férner Vergángenheit;
у недалёкім міну́лым in jüngster Vergángenheit;
усё гэ́та ў міну́лым das álles gehört der Vergángenheit an;
ско́нчыць з міну́лым éinen Strich únter die Vergángenheit [das Vergángene] zíehen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
complete
[kəmˈpli:t]
1.
adj.
1) по́ўны, цэ́лы
complete set of works — по́ўны збор тво́раў
2) уве́сь, уся́, усё; цэ́лы
to devote a complete day to studies — прысьвяці́ць цэ́лы дзень наву́цы
3) ско́нчаны, зро́блены
4) по́ўны, абсалю́тны
a complete surprise (happiness) — по́ўная неспадзе́ўка
2.
v.t.
1) зако́нчыць, ско́нчыць, завяршы́ць
2) дапо́ўніць, укамплектава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дабра́ць, ‑бяру, ‑бярэш, ‑бярэ; ‑бяром, ‑бераце; зак., каго-што.
1. і чаго. Узяць яшчэ нейкую колькасць да поўнай меры. Дабраць вады ў каструлю.
2. Скончыць набор (кнігі, артыкула і пад.). Дабраць часопіс.
3. Выбіраючы, знайсці, падабраць патрэбнае, прыдатнае, адпаведнае чаму‑н. Дабраць ключ да замка. Дабраць чаравікі да пары. □ Чорт не адны лапці стаптаў, пакуль такую пару дабраў. З нар.
•••
Ладу не дабраць — не знайсці выхаду з якога‑н. становішча.
Розуму не дабраць — не магчы знайсці рашэння якога‑н. пытання, не ведаць, што рабіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)