1. Агаліцца, стаць больш голым (аб лесе, полі і пад.) — пра ўсё, многае. Сады пагалелі.// Стаць, зрабіцца пустымі, бязлюднымі — пра ўсё, многае. Так, дорага абышлася народу гэтая блакада. Вёскі пагалелі канчаткова, людзі туліліся ў лесе.Лось.
2.перан. Стаць бедным, збяднець — пра ўсіх, многіх. Людзі пагалелі за вайну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спра́сці, спраду, спрадзеш, спрадзе; спрадзём, спрадзяце, спрадуць; пр. спраў, спрала; зак., што і без дап.
Скручваючы валокны, вырабіць ніткі. [Пан да мужыка:] — Скажы дачцэ, каб яна да заўтра гэты лён сцерла, спрала, выткала і пашыла мне з яго кашулю.Якімовіч.І то сказаць, хто можа з .. [Аленаю] справіцца! Не толькі на полі. Хто танчэй і хутчэй спрадзе?Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́цер, ве́тру, мн. вятры́, вятро́ў, м.
Рух паветра ў гарызантальным напрамку.
Моцны в.
Спадарожны в.
Паўднёвы в.
Подых ветру.
Стаяць на ветры (там, дзе дзьме моцны вецер).
◊
Кідаць словы на вецер (разм.) — гаварыць упустую, дарэмна ці неабдумана.
Вецер у галавеў каго (разм., неадабр.) — пра легкадумнага чалавека.
Ветрам падшыты або падбіты (разм.) — пра легкадумнага чалавека, а таксама пра адзенне без цёплай падкладкі.
Трымаць нос па ветры — прыстасоўвацца да абставін.
Шукаць ветру ў полі — пра дарэмныя пошукі.
Куды вецер дзьме — прыстасоўвацца да большасці думак, поглядаў, густаў.
|| памянш.ве́трык, -у, м. З ветрыкам (пра язду: вельмі хутка; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паастава́цца, 1 і 2 ас.адз. не ўжыв., -тае́цца; -таёмся, -таяце́ся, -таю́цца; зак.
1. Астацца дзе-н. — пра ўсіх, многіх або быць пакінутым дзе-н. — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх.
Жнеі пааставаліся ў полі да вечара.
На градах яшчэ пааставалася многа агародніны.
2. Працягваць быць якім-н., кім-н. — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Вокны пааставаліся адчыненымі.
3. (1 і 2 ас.мн. не ўжыв.). Захавацца, уцалець — пра ўсё, многае.
На падлозе пааставаліся сляды.
4. Апынуцца ў якім-н. стане — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Пасля вайны жанчыны пааставаліся ўдовамі.
5. Апынуцца ззаду, збоку — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае.
Старыя ісці не паспявалі і пааставаліся ззаду.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ржаве́ц ’ржэўнік ?’ магчыма ’жыцік, Lolium L.’: вельмі багато ржаўцу́ расце па лёну (лельч., Мат. Гом.), параўн. укр.ржане́ць ’жыцец лугавы, Phleum pratense L.’, рус.цвяр.ржане́ц ’тс’, алан.ржане́ц ’пустазелле на льняным полі’. Відаць, узыходзіць да ржанец, якое з іржа́2 ’жыта’. Параўн. таксама рус.перм.ржани́к ’пустазелле каласоўнік палявы, Bromus arvensis L.’, якое расце ў жыце і лёне, падобнае да жыта.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Hócke
I
f -, -n спарт.
1) прысяда́нне
sich in die ~ sétzen — прысе́сці на ку́кішкі
2) паста́ва на сагну́тых нага́х (лыжы)
3) скачо́к, перама́х (гімнастыка)
II
f -, -n ба́бка (снапоў у полі)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
полістыро́л
(ад полі- + стырол)
высокамалекулярнае злучэнне, прадукт полімерызацыі стыролу; служыць для атрымання пластмас, якія выкарыстоўваюцца ў электратэхніцы, будаўніцтве, для вырабу лінз, лакаў, плёнак і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
абяскро́ўлены, ‑ая, ‑ае.
1.Дзеепрым.зал.пр.ад абяскровіць.
2.узнач.прым. Белы, пазбаўлены яркай афарбоўкі; бледны (пра рукі, твар і пад.). Абяскроўлены твар.. [Насці] і рукі былі бялей за прасціну.Шамякін.
3.узнач.прым.перан. Пазбаўлены сілы, жыццяздольнасці. [Вучылішча] якраз толькі што вярнулася з фронту. Вярнулася абяскроўленае, малалікае — большасць курсантаў засталася там, на полі бою...Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Высочваючы, дачакацца з’яўлення каго‑, чаго‑н.; падпільнаваць. [Грачова:] — Ноч спаць не буду, а падсцерагу... падсцерагу, як.. [хлопец] цябе дадому прывядзе. І раскажу, усё яму вылажу.Ракітны.А летам сын гуляў на волі, Хадзіў па лесе і па полі, І вось раз Насцю падсцярог.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праважа́ты, ‑ага, м.
Разм. Той, хто суправаджае каго‑н. з мэтай аховы яго або каб паказаць дарогу. Праважаты наш начаваць не застаўся, як ні ўгаворвалі яго партызаны, ведаючы, што можна ў такую завіруху збіцца з дарогі ў полі.Шамякін.// Той, хто праводзіць каго‑н. на поезд, самалёт і пад. Правадніца папярэдзіла праважатых, каб пакінулі вагон.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)