сова́ть несов., разг.
1. со́ваць, усо́ўваць, засо́ўваць; (запихивать) запіха́ць, запі́хваць; (погружать, опускать) усо́ўваць, саджа́ць, уса́джваць;
сова́ть ве́щи в чемода́н со́ваць (запіха́ць, запі́хваць) рэ́чы ў чамада́н;
сова́ть ру́ку в во́ду саджа́ць руку́ ў ваду́;
2. (небрежно давать) ты́цкаць, со́ваць;
сова́ть кни́гу в ру́ки ты́цкаць (со́ваць) кні́гу ў ру́кі;
3. (давать взятку) падсо́ўваць;
4. (тыкать чем-н.) со́ваць, со́ўгаць, ты́цкаць;
◊
сова́ть нос со́ваць (утыка́ць) нос;
не суй нос не в свой вопро́с погов. у чужо́е про́са не ткні но́са; не твая́ пало́са — не тыч но́са; дзе сава́ і сыч, там но́са не тыч;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
clog2 [klɒg] v.
1. забру́джваць, засме́чваць, засо́рваць, забіва́ць;
clog pipes забіва́ць тру́бы
2. засме́чвацца; забру́джвацца, забіва́цца; быць набі́тым/забі́тым (чым-н.);
The road was clog-ged with cars. Дарога была забіта машынамі.
3. : clogged nose зало́жаны нос
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
runny [ˈrʌni] adj.
1. цяку́чы, ва́дкі;
a runny paste ва́дкая па́ста;
The butter got runny in the sun. Масла растапілася на сонцы.
2. мо́кры (пра нос, вочы і да т.п.);
I have a runny nose. У мяне насмарк.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ВАЛЬФА́РТАВА МУ́ХА
(Wohlfahrtia magnifica),
насякомае сям. шэрых мясных мух. Пашырана на Пд Еўропы, у Паўн. Афрыцы, Цэнтр. і Сярэдняй Азіі. Трымаецца кветак, трупаў жывёл. На Беларусі зрэдку трапляецца ў паўд. раёнах.
Даўж. 9—14 мм, цела папяляста-шэрае, вусікі і ногі чорныя. Адкладае жывых лічынак (даўж. каля 1 мм) у адкрытыя раны і слізістыя абалонкі млекакормячых, зрэдку на чалавека (вушы, вочы, рот, нос). Лічынкі разбураюць навакольныя тканкі, трапляюць у лобныя пазухі, насавую, гаймараву поласці і выклікаюць цяжкія захворванні — міязы; развіваюцца 3—5 сут, потым вывальваюцца з ран і акукліваюцца ў глебе. За год да 6 пакаленняў. Часта бываюць прычынай гібелі жывёлы.
т. 3, с. 494
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бурката́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
Разм.
1. Тое, што і буркаваць. Голуб .. нешта буркатаў галубцы. Сабаленка.
2. што і без дап. Бурчаць, мурлыкаць. Шафёр нешта буркатаў сабе пад нос. Кавалёў.
3. Грукатаць, тарахцець (пра гукі машыны ў часе работы). Блішчалі на пагорках у вёсках агні, на палях сям-там буркаталі трактары. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Астрано́с, остроно́с ’ёрш Acerina acerina Guld.’ (Крыв.). Складанае слова з остр‑ (гл. востры) і ‑нос (гл.). Аналагічнае слова, але для абазначэння іншай рыбы падае Даль. У форме остромыс (мазыр.) другая частка, відаць, мыс ’морда’ (Вярэніч, Бел.-рус. ізал., 27); острому́с мае у замест ы ў сувязі з вядомым на гэтай тэрыторыі пераходам ы > у.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Карпа́ты 1 ’узняты, задзёрты нос’ (КЭС, лаг.). Гл. кірпаты.
Карпа́ты 2 ’буграваты, з нягладкай паверхняй’ (Сцяшк.), ’з нягладкай паверхняй (аб бульбе, напрыклад)’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк. МГ), укр. коропатий, серб.-харв. кра̏пе ’няроўнасці’ даюць магчымасць рэканструяваць прасл. korpa ’бугор, няроўнасць’, што адпавядае літ. kárpa ’бародаўка’, лат. karpa ’бародаўка, мазоль’; такім чынам, лексема яшчэ балта-славянская.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кі́рпа — ’пра кароткі задзёрты нос’ (ТСБМ, Жд. 2). Укр. кирпа ’тс’. Балтызм. Да *kirpa. Параўн. яшчэ літ. apkir̃pti ’абкарнаць’ і рус. курносый < корноносый. Гл. кірпаты, кірпаносы (Мартынаў, Лекс. балтызмы, 28; Лаўчутэ, Балтизмы, 143). Параўн. таксама з пункту погляду семантыкі кірзаты (гл.) ’кірпаты’. Існуе думка аб тым, што кірпа зваротнае ўтварэнне ад кірпаты (ЕСУМ, 2, 437).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́тер ве́цер, род. ве́тру м., мн. вятры́, -ро́ў;
◊
ищи́ ве́тра в по́ле шука́й ве́тру ў по́лі;
у него́ ве́тер в голове́ у яго́ ве́цер у галаве́;
броса́ть слова́ на ве́тер кі́даць сло́вы на ве́цер;
держа́ть нос по́ ветру трыма́ць нос па ве́тры;
ве́тром подби́тый ве́трам падшы́ты;
говори́ть (болта́ть) на ве́тер гавары́ць (пле́сці) на ўзвей ве́цер;
куда́ ве́тер ду́ет куды́ ве́цер дзьме.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
hump1 [hʌmp] n.
1. узго́рак, паго́рак, грудо́к
2. горб
3. буго́р
♦
get/take the hump BrE, infml зажуры́цца, затужы́ць, раскі́снуць; паве́сіць нос;
be over the hump пераадо́лець асно́ўныя ця́жкасці (у якой-н. справе, рабоце, хваробе і да т.п.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)