бары́ль

(ісп. barril = бочка)

мера ёмістасці вадкасцей у шэрагу краін Лац. Амерыкі, роўная 76 або 96 л.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гу́фа

(ням. Hufe)

1) зямельны надзел селяніна ў сярэдневяковай Германіі;

2) нямецкая зямельная мера, роўная 30 акрам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

квінта́л

(ісп. quintal, ад ар. qintar)

мера вагі ў многіх краінах Лац. Амерыкі, роўная 100 фунтам (лібрам).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

метрано́м

(ад гр. metron = мера + ном​2)

прылада з маятнікам, якая гукавымі сігналамі адзначае кароткія прамежкі часу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

вы́сылка, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. высылаць — выслаць ​1 (у 2 знач.).

2. Мера пакарання. Тры гады назад, адбываючы высылку ў Сімбірскай губерні, ён напісаў баладу пра пакуты маладога вявня... Мехаў.

3. Р мн. ‑лак. Разм. Месца ссылкі. [Вера:] — Пасля Лютаўскай рэвалюцыі .. [муж] вярнуўся з высылкі, і яны пачалі жыць зноў разам. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кватэ́рка ​1, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Памянш.-ласк. да кватэра; невялікая кватэра.

кватэ́рка ​2, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Даўнейшая мера вадкіх або сыпкіх рэчываў, роўная чацвёртай частцы кварты (у 1 знач.). [Піліп] пры кожным зручным выпадку зводзіў гутарку на «кватэрку» гарэлкі. Колас. // Бутэлька або кубак гэтага аб’ёму.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рэ́гула ’правіла’ (Нас.), рэгул ’канец’ (відаць, больш дакладна ’мера’) (Жд. 3). Ст.-бел. рекгула (регула) ’правіла; каталіцкі манастырскі статут’ < ст.-польск. reguła ’тс’ < лац. rēgŭla ’норма, правіла’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́сший

1. превосх. ст. найвышэ́йшы;

вы́сшей ма́рки найвышэ́йшай ма́ркі;

2. (главный) вышэ́йшы;

вы́сшее кома́ндование вышэ́йшае кама́ндаванне;

вы́сший о́рган госуда́рственной вла́сти вышэ́йшы о́рган дзяржа́ўнай ула́ды;

3. (следующий за средним) вышэ́йшы;

вы́сшее образова́ние вышэ́йшая адука́цыя;

вы́сшая матема́тика вышэ́йшая матэма́тыка;

вы́сшая ме́ра социа́льной защи́ты юр. вышэ́йшая ме́ра сацыя́льнай абаро́ны;

◊

в вы́сшей сте́пени у найвышэ́йшай ступе́ні, надзвыча́йна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ве́рацень

1. Старая народная мера зямлі, адлегласці (Шчуч.).

2. Частка ўзаранага поля; шырокая паласа (Палес. Лемц. Айк.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Рэ́йсмус ’інструмент для правядзення паралельных ліній’ (ТСБМ), рэ́смас ’тс’ (Касп., Інстр. 2), рэ́смус ’тс’ (ТС, Інстр. 2), ’грунтвага, ватэрпас’ (Мат. Гом.). З ням. Reißmaß < reißen ’крэсліць’ і Maß ’мера’ (Булыка, СІС, 2, 318).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)