Сту́жка ‘палоска матэрыі’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Шат., Касп., Сл. ПЗБ, Бяльк., Сцяшк., Мядзв.), ‘абрэзак тканіны’ (Ян.), сту́жкі ‘завязкі фартуха’ (Жд. 1), ‘вузкая палоска лазы, лыка’ (навагр., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. дыял. сту́жка ‘істужка, тасёмка’, стараж.-рус. сътуга ‘звязка, скрэпа’, польск. wstęga, wstąžka, чэш. stužka, славац. stuha, stužka, славен. stogla ‘шнурок для чаравікаў’. Прасл. *vъs‑tǫga ‘падвязка для абуўкі’, да *tegnǫti ‘цягнуць’ (Брукнер, 635). Карскі (Белорусы, 146) меркаваў, што слова занеслі ў Беларусь славакі (т. зв. каробачнікі), якіх называлі венграмі, што цяжка давесці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
накапле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. накапляць — накапіць і накапляцца — накапіцца.
2. толькі мн. (накапле́нні, ‑яў). Тое, што накоплена; капітал, зберажэнні. Накапленні ў прамысловасці. □ Цэх даў больш 300 тысяч рублёў звышпланавых накапленняў. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вага́р, ‑а, м.
1. Рычаг для рэгулявання чаго‑н. або кіравання чым‑н. Вагар кіравання. Вагар руля.
2. перан. Сродак для ажыццяўлення якой‑н. дзейнасці. Друкаваная і вусная прапаганда — важнейшы вагар камуністычнага выхавання народа. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лапцю́жны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Бедны, адсталы. Браткі-таварышы! У машынным гудзе Не будзе Беларусь Лапцюжнаю стаяць. Хведаровіч. // Цяжкі, жабрацкі (пра лёс, долю і г. д.). Лапцюжная доля. □ Дзед заплятае аборы, Лёс свой лапцюжны кляне. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стака́н, ‑а, м.
Спец.
1. Гільза артылерыйская снарада.
2. Назва дэталей рознага прызначэння, якія маюць цыліндрычную форму. Токар Кучарэнка стаў добра працаваць па фрэзерным, на свідравальным станках, навучыўся спраўляцца з расточкай стаканаў плунжэра дамкрата. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
харавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да хору. Харавая культура ў рэспубліцы стаіць на вельмі высокім узроўні. «Беларусь». // Які выконваецца хорам, прызначаны для выканання хорам. Харавыя народныя песні.
2. Разм. Групавы, калектыўны. Харавое чытанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прае́хаць сов.
1. в разн. знач. прое́хать; (в официальном выражении — ещё) просле́довать;
п. на са́нках — прое́хать на са́нках;
п. пяць кіламе́траў — прое́хать пять киломе́тров;
п. прыпы́нак — прое́хать остано́вку;
мы ~халі да саўга́са шэсць гадзі́н — мы прое́хали до совхо́за шесть часо́в;
ён ~хаў усю́ Белару́сь — он прое́хал всю Белару́сь;
машы́на ~хала ў напра́мку да го́рада — маши́на прое́хала (просле́довала) в направле́нии к го́роду;
2. (совершить прогулку) прое́хаться, прокати́ться;
◊ ні п. ні прайсці́ — ни прое́хать ни пройти́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
«БЕЛАРГСТАНКІНПРА́М»,
гл. Беларускі дзяржаўны праектна-тэхналагічны і эксперыментальны інстытут Міністэрства прамысловасці Рэспублікі Беларусь.
т. 2, с. 388
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пладая́гадны, ‑ая, ‑ае.
1. Звязаны з вырошчваннем і апрацоўкай фруктаў і ягад.
2. Прыгатаваны з фруктаў і ягад. Пладаягадныя кансервы.
3. Які дае фрукты і ягады. І.У. Мічурын вывеў звыш 300 гатункаў новых пладаягадных раслін. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
залата́р, ‑а, м.
1. Уст. Майстар па вырабу розных рэчаў з золата; ювелір. З граматы 1499 г. нам вядома, што ў гэты час сярод рамеснікаў Мінска налічвалася значная колькасць залатароў. «Беларусь».
2. Даўнейшая іранічная назва асенізатара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)