папарабі́ць, ‑раблю, ‑робіш, ‑робіць; што, чаго і без дап.

Разм. Рабіць многа, доўга, неаднаразова. [Сузон:] — Парабкаў .. [Сапун] не меў як бы, але хто ў яго хлеб пазычаў, той ведае, той папарабіў на яго. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарсцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

1. Станавіцца чэрствым, больш чэрствым. Хлеб чарсцвее.

2. перан. Траціць чуласць, спагадлівасць. Людзі з цяжкім лёсам ад гора не чарсцвеюць, а робяцца чуллівымі і вельмі спагадлівымі. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Esurienti panis cibarius siligineus videtur

Галоднаму чорны хлеб здаецца белым.

Голодному чёрный хлеб кажется белым.

Гл.: Anima esuriens...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

недарма, прысл.

  1. Не без падставы, не без прычыны.

    • Я н. адчуваў небяспеку.

  2. Не дарэмна.

    • Дачушка ў хаце н. есць бацькоўскі хлеб.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

калач, ✂, м.

Пшанічны хлеб, выпечаны ў выглядзе замка з дужкай.

◊

  • Цёрты калач (разм.) — пра вельмі вопытнага чалавека.

|| прым. калачны, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

то́рба, ‑ы, ж.

Невялікі мяшок (звычайна даматканай тканіны). Вось маці з хаткі выбягае, Алесю торбу даручае, А ў торбе хлеб і, пэўна, сала, І весялей шмат хлопцам стала. Колас. // Мяшок з аўсом, што адзяваецца на галаву каню. // Мяшок старца як сімвал жабрацтва. Лапці, торба, хлеб з мякінай, Цемра курнай хаты, — Невясёлыя ўспаміны Аб жыцці праклятым. Крапіва.

[Цюрк. torba.]

•••

Давесці да торбы гл. давесці.

Дайсці да торбы гл. дайсці.

З торбай ісці гл. ісці.

Пусціць з торбаю (па свеце) гл. пусціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́кармак, ‑мка, м.

Жывёліна, выгадаваная, выкармленая ў хатніх умовах, без маткі. / у перан. ужыв. Пагард. Гэты кулацкі выкармак устроіў Апеньку спектакль, нібы бацькаў кулацкі хлеб дзярэ яму горла і ён кінуў бацьку. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паабгрыза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Абгрызці што‑н. з усіх бакоў; абгрызці ўсё, многае. Паабгрызаць косткі. □ Дома ў нас панадзіўся [козлік] у каморку, па крупы.. А то хлеб знойдзе, усе боханы паабгрызае. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

павыма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Выняць адно за другім усё, многае. Павымаць з чамадана рэчы. □ І от ужо хлеб спёкся. Хіма павымала боханы і паставіла на ўслоне пры сцяне, каб астывалі. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падкро́іць, ‑крою, ‑кроіш, ‑кроіць; зак.

1. што. Выкраіць, падганяючы да таго, што было скроена раней; паправіць выкраенае. Падкроіць рукаў. Падкроіць фальбону.

2. чаго. Разм. Нарэзаць дадаткова (пра хлеб, каўбасу і пад.). Падкроіць хлеба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)