(21.3.1891, в. Пахоціна Іванаўскай вобл., Расія — 7.12.1973),
Герой Сав. Саюза (1945), ген. арміі (1955). У арміі з 1912, у Чырв. Арміі з 1919. Скончыў кав. камандныя курсы (1926), курсы ўдасканалення вышэйшага каманднага саставу (1930). У 1933—37 камандзір кав. дывізіі. У 1937 арыштаваны органамі НКУССССР, у 1941 вызвалены. У Вял. Айч. вайну з ліп. 1941 на Паўд.-Зах., Данскім, Сталінградскім, Бранскім, Цэнтр., Бел., 1-м і 2-м Бел. франтах: нам. камандзіра корпуса, камандзір дывізіі, корпуса, нам. камандуючага арміяй. 3-я армія пад камандаваннем Гарбатава ўдзельнічала ў Гомельска-Рэчыцкай аперацыі 1943, Рагачоўска-Жлобінскай аперацыі 1944, Беларускай аперацыі 1944, Бабруйскай аперацыі 1944, вызваленні Касцюковічаў, Прапойска (Слаўгарада), Рагачова, Мінска, у фарсіраванні Сажа, Дняпра, Бярэзіны. Удзельнік вызвалення Польшчы, Усх.-Прускай і Берлінскай аперацый. З 1946 на камандных пасадах у Сав. Арміі. Дэп.Вярх. Савета СССР у 1946—62.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
itch
[ɪtʃ]1.
n.
1) сьверб -у m.
2) пра́га f., нецярплі́вае жада́ньне
the itch — каро́ста, сьвярбя́нка f. (хваро́ба)
2.
v.i.
1) сьвярбе́ць
2) пра́гнуць, мець мо́цнае жада́ньне
He is itching to tell us the news — Яму́ ня це́рпіцца сказа́ць нам навіну́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
provide
[prəˈvaɪd]1.
v.t.
забясьпе́чваць, дава́ць
Sheep provide us with wool — Аве́чкі даю́ць нам во́ўну
A father provides for his family — Ба́цька забясьпе́чвае сваю́ сям’ю́
2.
v.i.
1) забясьпе́чвацца
to provide for old age — забясьпе́чыцца матэрыя́льна на ста́расьць
2) ста́віць як умо́ву
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
next2[nekst]adv.
1. по́тым, пасля́, заты́м;
What shall we do next? Што нам рабіць далей?
2. зноў, у насту́пны раз;
I’ll tell you about it when we next meet. Я скажу вам пра гэта, калі мы зноў сустрэнемся;
Whatever next! infml Яшчэ чаго! Гэтага яшчэ не хапала!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Казе́ліць, у выразе казеліць вочы ’скасавурыўшыся, пільна ўглядацца ў каго-н., што-н.’ (БРС, ТСБМ, Касп.; полац., Нар. лекс.), казерыць вочы ’тс’ (КЭС., лаг.; Шат.). Дакладныя адпаведнікі ў іншых мовах нам невядомыя; што ж датычыцца наогул утварэння дзеясловаў такога тыпу, можна прывесці польск.koźlić (czoło) ’хмурыць і да т. п.’, рус.дыял.козиться ’злавацца; паводзіць сябе высакамерна; пазбягаць людзей і інш.’, козлиться ’ўпірацца, упарціцца’, літ.ožiúotis ’тс’. Метафара ў разглядаемым выпадку відавочная; што ж датычыцца словаўтварэння, то для формы казеліць можна думаць пра аснову казёл‑, адносна казерыць — меркаваць або аб наяўнасці экспрэсіўнага дэрывата з ‑р‑ суфіксацыяй ад каза, або аб уплыве такой суфіксацыі на асноўную форму.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́шынец ’наш, тутэйшы, зямляк’ (Сабаленка), ’чалавек з мясцовага асяроддзя’ (Ян.), нашчанец ’наш чалавек, свой брат’ (Нас., Гарэц.), на́шчыніц ’мясцовы чалавек, тубылец’ (Нік. Очерки; мсцісл., З нар. сл.), рус.нашенец ’наш, свой чалавек’, ст.-польск.naszyniec ’тс’, чэш., славац.пасінее ’тс’, славен.паспее ’наш, зямляк, суайчыннік’, серб.-харв.нашинац ’тс’, балг.на́шенец ’тс’, макед.нашинец ’тс’. Утворана ад *нашын‑ скі (Снишына, гл.), параўн. рус.нашинский, на́шенский ’наш, належачы нам’, чэш., славац.našinsky, серб.-харв.нашински, балг.на́шенски, макед.нашински (гл. ESSJ SG, 2, 440) або ад *нашын, параўн. рус.на́шин ’наш’ (пск., цвяр., СРНГ); формы з ‑шч‑ ад *нашчынскі, што магло быць утворана ад наскі, наські (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нявы́гадна,
1.Прысл.да нявыгадны.
2.безас.узнач.вык. Не прыносіць прыбытку, выгады, карысці. Гэтыя гандляры клапоцяцца перш за ўсё аб тым, выгадна ім або нявыгадна браць нейкую старую паношаную рэч.Прокша.Завязваць бой нават з невялікай групай пасля такога рэйду нам было нявыгадна: мала патронаў, людзі і коні падалі ад стомленасці.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пава́жыцца1, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.
Вызначыць сваю вагу шляхам узважвання.
пава́жыцца2, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; зак.
Пасмець, асмеліцца. Дні паднявольныя болей не вернуцца; Эх, не надзенуць нам пут... Хай хто паважыцца, хай хто намерыцца — Сам імі будзе ён скут!Чарот.[Бацька:] — Як паважыцца хто памерацца сілаю, гукні свой народ, і ён зноў абароніць цябе.Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паса́жны, ‑ая, ‑ае.
1. Атрыманы, дадзены ў пасаг. Перад.. [шафай] ляжалі.. ўсе яе [мацерыны] святочныя спадніцы — і дзявочыя яшчэ, і пасажныя.Чорны.Дзяўчаты ў час мяцеліц ткалі, Бялілі белаю вясной І да пары прыберагалі Пасажны скарб, як гонар свой.Пысін.
2. Тое, што і пасаджоны. Птушкі ў мільён струн вяселле гралі нам, Пасажнай маткай была пчолка.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асляпля́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які слепіць вочы сваім вельмі яркім ззяннем, бляскам. Асляпляльная маланка. □ Рассыпаючы асляпляльныя іскры, дзевяцікласнікі раскройвалі на кавалкі заржаўленае цела танка.Скрыпка.Вакол было мора — шырокае, асляпляльнае, гулкае.Лось.//Разм. Бліскуча-белы. Асляпляльны абрус.
2.перан. Які робіць моцнае ўражанне, зачароўвае прыгажосцю, бляскам і пад. Тумілін нёс нам асляпляльную ўсмешку.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)