гру́дка

1. Купіна, купінка (Слаўг.).

2. Кавалак засохлай зямлі на раллі (Слаўг., Сміл. Шат.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

абагнуць, ‑гну, ‑гнеш, ‑гне; ‑гнём, ‑гняце; зак.

1. Абысці кругом, пайсці ў абход чаго‑н. [Сымон] абагнуў сядзібу пана Між ярыны і жытніх лаў. Колас. Вось яшчэ паўцыферблата Абагнула стрэлка. Гілевіч.

2. Згінаючы што‑н., абкруціць вакол чаго‑н. Абагнуць кавалак дроту вакол слупа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

палатніна, ‑ы, ж.

Абл.

1. Кавалак або полка палатна; асобны выраб з палатна. Нехта з хлопцаў знайшоў палатніну — настольнік ці што, — і мы абгарнулі крывавае, цяжкае цела. Брыль.

2. зб. Дамашняе льняное палатно; адзенне з такога палатна. [Кастусь:] — Палатніна пачала выходзіць з моды. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паці́скаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм. Ціскаць некаторы час. [Іваноў] адшчыкнуў кавалак хлеба, паціскаў у пальцах і кінуў у рот. Новікаў. Сяргей Сяргеевіч памаўчаў, паціскаў у пальцах цыгарэту, прыкурыў. Ляўданскі.

паціска́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да націснуць (у 1, 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сажалка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

1. Штучны вадаём. Сажалка, дзе плавалі качкі, пачала высыхаць, вада памутнела, патыхала тванню. Хомчанка.

2. Садок для рыбы. У.. [Вашамірскага] быў добра агледжаны садок, рыбная сажалка, некалькі калод пчол, гарод, канюшына і кавалак сенакосу. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скрылёк, ‑лька, м.

Тое, што і скрылік. Скрылёк каўбасы. Скрылёк гурка. ▪ У газеціне быў загорнуты кавалак хлеба, агурок і скрылёк сала. Асіпенка. Хадакі прыселі на лаўцы каля плота, дасталі з торбы хлеб і па скрыльку сала, каб перакусіць з дарогі. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цурубалка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Прадаўгаваты кавалак дрэва, сцябла; палачка, дудка. [Прадушына нары] старанна замаскіравана аголенымі лазовымі цурубалкамі, галінкамі. Масарэнка. // Палачка замест гузіка звычайна ў верхняй вопратцы. Нават цурубалкі на .. [кажусе] былі яшчэ тыя, што я навыразаў з сухой грабовай палкі... Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

plum

[plʌm]

1.

n.

1) сьлі́ва f. (дрэ́ва й плод)

2) сма́чны кава́лак, вяршкі́, не́шта ве́льмі до́брае

3) цёмны сі́не-фіяле́тавы ко́лер

2.

adj.

сі́не-фіяле́тавага ко́леру

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

вугаль назоўнік | ніякі род

  1. (мн. вуглі). Цвёрдае гаручае выкапнёвае рэчыва арганічнага паходжання.

    • Каменны в.
    • Буры в.

  2. (мн. вуглі і вугалі). Рэшткі няпоўнага згарання драўніны; кавалак абгаралага дрэва.

    • Драуляны в.
    • Выграбі вугалі з печы.
    • Белы вугаль — пра рухаючую сілу вады.
    • Блакітны вугаль — пра рухаючую сілу ветру.

|| памяншальная форма: вугалёк, вугельчык і вугольчык.

|| зборны назоўнік: вуголле.

|| прыметнік: вугальны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Вяро́ўчына ’кавалак вяроўкі’ (КТС, Мат. Гом.), глуск. вяро́ўчына і вяроўчы́на ’тс’ (Янк. II). Да вяроўка (гл.). Утворана пры дапамозе суф. адзінкавасці ‑ін‑а.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)