АГАМЕ́МНАН

(грэч. Agamemnōn),

у старажытнагрэчаскай міфалогіі цар Мікен (ці Аргаса), правадыр Тахейскага войска ў час Траянскай вайны. Сварка Агамемнана з Ахілам пад Трояй — зыходны пункт развіцця сюжэта ў гамераўскай «Іліядзе». Пасля ўзяцця Троі Агамемнам вярнуўся дамоў, дзе быў забіты жонкай Клітэмнестрай і яе каханкам Эгісфам. Забойству Агамемна прысвечаны трагедыі Эсхіла і Сенекі.

Залатая пахавальная маска, т. зв. маска Агамемнана, з грабніцы. 2-я пал. 16 ст. да н.э.

т. 1, с. 70

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АБА́С I Вялікі

(27.1.1557—19.1. 1629),

шах Ірана [1587—1629] з дынастыі Сефевідаў. Дзеля ўмацавання цэнтр. улады рэфармаваў войска, фін. сістэму, адм. кіраванне і інш. Спрыяў развіццю знешняга і ўнутр. гандлю. Перанёс сталіцу з Казвіна ў Ісфахан (1597—98). Вёў шматлікія войны, вярнуў страчаныя раней і заваяваў новыя тэрыторыі, спыніў набегі узбекаў. Наладзіў дыпламат. і гандл. кантакты з краінамі Зах. Еўропы. Пры ім сефевідскі Іран дасягнуў найб. магутнасці.

Абас I.

т. 1, с. 16

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЛЕБ Ю́Р’ЕВІЧ

(1155? — 7.3.1195),

князь дубровіцкі і тураўскі. Сын кн. Юрыя Яраславіча, унук Яраслава Святаполчыча. Паводле Іпацьеўскага летапісу, у 1183 удзельнічаў у паходзе за Дняпро на полаўцаў, дзе аб’яднаныя дружыны рус. князёў разбілі войска хана Канчака і ўзялі шмат палонных. Гісторык В.М.Тацішчаў памылкова назваў Глеба Юр’евіча князем дабранскім і лічыў яго ўнукам Яраслава Яраполчыча, у якога таксама быў сын Юрый. Тураўскім князем стаў, відаць, пасля смерці брата Святаполка (1190).

А.В.Іоў.

т. 5, с. 288

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

оттяну́ть сов.

1. в разн. знач. адцягну́ць, мног. паадця́гваць;

оттяну́ть ло́дку адцягну́ць ло́дку;

оттяну́ть болт адцягну́ць бо́лт;

оттяну́ть войска́ адцягну́ць во́йскі;

оттяну́ть реше́ние адцягну́ць рашэ́нне;

2. (натрудить) наверадзі́ць;

оттяну́ть ру́ку чемода́ном наверадзі́ць руку́ чамада́нам;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

requisition

[,rekwɪˈzɪʃən]

1.

n.

1) рэквізы́цыя f. (асабл. для во́йска)

2) пі́саны зага́д для рэквізы́цыі

3) запатрабава́ньне n., патрэ́ба f.

to be in requisition — быць патрэ́бным для чаго́

2.

v.t.

рэквізава́ць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

powołanie

powołani|e

н.

1. прызыў; закліканне; заклік; покліч;

~e do wojska — прызыў у войска;

2. прызванне; пакліканне;

z ~a — па прызванні; паводле прызвання (паклікання)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

colour1 [ˈkʌlə] n.

1. ко́лер; тон; адце́нне;

all colours of the rainbow усе́ ко́леры вясёлкі;

the colour question ра́савая прабле́ма

2. фа́рба

3. ко́лер тва́ру;

His face was drained of colour. Ён нядобра сябе адчуваў.

4. калары́т

5. pl. colours сцяг, флаг;

join the colours пайсці́ ў а́рмію/у во́йска

high colour румя́нец;

with flying colours перамо́жна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

АРА́Н,

горад на ПнЗ Алжыра. Адм. ц. вілаі Аран. 590 тыс. ж. (1987). Буйны трансп. і гандл. цэнтр. Порт на Міжземным м. (гандаль віном, збожжам, воўнай, агароднінай, травой альфа). Харч., харчасмакавая (у т. л. тытунёвая), тэкст., абутковая, металаапр., хім., металургічная, цэментная прам-сць. Рамёствы. Ун-т. Музей ісламскага мастацтва. Крэпасць Санта-Крус (16 ст.), мячэць (18 ст.). Засн. каля 903. Месца высадкі саюзнага войска ў 2-ю сусв. вайну; былая франц. ваен.-марская база.

т. 1, с. 452

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

«АРДЫНА́ЦЫЯ» 1638,

«Ардынацыя войска Запарожскага рэестравага», пастанова сойма Рэчы Паспалітай пра абмежаванне правоў казацтва пасля сялянска-казацкага паўстання 1637—38 на Украіне. «Ардынацыя» абмяжоўвала прывілеі рэестравых казакоў, скасоўвала пасаду гетмана, адмяняла выбарнасць есаулаў і палкоўнікаў; замест гетмана соймам назначаўся камісар, які ажыццяўляў вайсковую і судовую ўладу. У рэестры (на дзярж. службе) было пакінута 6 палкоў па 1 тыс. чал., астатнія пераводзіліся ў паспалітых казакоў (сялян). «Ардынацыя» страціла значэнне пасля вызв. вайны на Украіне 1648—54.

т. 1, с. 476

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

перебро́сить сов., в разн. знач. перакі́нуць, мног. паперакіда́ць, паперакі́дваць;

перебро́сить реме́нь че́рез плечо́ перакі́нуць рэ́мень це́раз плячо́;

перебро́сить мост че́рез ре́ку перакі́нуць мост це́раз раку́;

перебро́сить войска́ перакі́нуць во́йскі;

перебро́сить ве́щи перакі́нуць (паперакіда́ць, паперакі́дваць) рэ́чы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)