улажы́ць, улажу́, уло́жыш, уло́жыць; уло́жаны; зак.

1. што ў што. Палажыць, змясціць унутр.

У. кнігу ў партфель.

У. душу ў любімую справу (перан.).

2. што ў што. Змясціць у якое-н. прадпрыемства (сродкі, грошы).

У. сродкі ў будаўніцтва дарогі.

3. каго (што). Надаць каму-н. ляжачае становішча, прымусіць легчы.

У. хворага ў пасцель.

4. перан., каго (што). Тое, што і забіць (у 1 знач.; разм.).

У. на месцы з аўтамата.

5. што. Зрабіць укладку (валасоў).

У. валасы.

|| незак. уклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—3 і 5 знач.) і укла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. уклада́нне, -я, н. (да 1—3 і 5 знач.), укла́дванне, -я, н. і укла́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грэ́бень, -я, мн. грабяні́ і (з ліч. 2, 3, 4) грэ́бені, грабянёў, м.

1. Пласцінка з радам зубцоў для расчэсвання валасоў або заколвання і змацавання жаночай прычоскі.

2. Прыстасаванне такой формы, ужыв. ў розных галінах вытворчасці.

Прадзільны г.

Фарміраваць грабяні пад пасадку кукурузы.

3. Мясісты нараст на галаве некаторых птушак.

Г. пеўня.

4. перан. Вяршыня чаго-н.

Г. хвалі.

Горны г.

|| прым. грабе́нны, -ая, -ае (да 1—3 знач.), грабянёвы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.) і грабнявы́, -а́я, -о́е (да 4 знач.).

Грабеннае прадзенне.

Грабенны (грабянёвы) выраст.

Грабнявыя культуры.

|| памянш. грабе́ньчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 і 3 знач.); прым. грабе́ньчыкавы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

смык, ‑а; мн. смыкі, ‑оў; м.

1. Драўляная палачка з напятым удоўж яе пучком конскіх валасоў, дотыкам якой да струн якога‑н. музычнага інструмента ўтвараюць адпаведныя гукі. Дайце скрыпку мне маю, Дайце мне мой смык! Я зайграю, запяю, Як жыве мужык. Купала. Настаўнік зняў са сцяны скрыпку, настроіў сяк-так струны і пачаў вадзіць па іх смыкам. Колас.

2. Уст. Прымітыўная барана. Не толькі на «лядах», але нярэдка і на стараворыўных глебах скарыстоўваўся першабытны смык — прылада, якую рабілі з яловых плашак. «Помнікі».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бунчу́к

(кр.-тат. bunćuk)

1) доўгае дрэўка з шарам або завостраным верхнім канцом, з пасмамі конскіх валасоў і кутасамі наверсе як сімвал улады ўкраінскіх і польскіх гетманаў, казацкіх атаманаў у 16—18 ст.;

2) шумны музычны інструмент у некаторых ваенных аркестрах, упрыгожаны конскім хвастом.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

касме́тыка

[фр. cosmétique, ад гр. kosmetike (techne) = (майстэрства) упрыгожвання]

1) вучэнне аб сродках і метадах падтрымання здаровага стану і прыгожага выгляду скуры і валасоў чалавека (напр. лячэбная к., дэкаратыўная к.);

2) сродкі для надання свежасці і прыгажосці твару, целу (пудра, крэм, масаж і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

стры́жка ж

1. (дзеянне) Háarschneiden n -s, - (валасоў); Schur f -, -en (авечак); Beschnéiden n -s, - (дрэваў);

2. (пры чос ка) Háarschnitt m -(e)s, -e, Frisúr f -, -en;

стры́жка пад чуб [пад во́ жык] Bürstenfrisur f;

каро́ткая стры́жка (у жанчыны) Kúrz haar fri sur f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

вы́драць сов.

1. (вынуть вколоченное, вросшее) вы́тащить, вы́рвать, вы́дернуть;

в. цвік са сцяны́ — вы́тащить (вы́рвать, вы́дернуть) гвоздь из стены́;

в. па́сму валасо́ў — вы́дернуть прядь воло́с;

2. (отделить, вырывая из чего-л.) вы́рвать, вы́драть;

в. ліст з кні́гі — вы́рвать (вы́драть) лист из кни́ги;

3. вы́царапать;

◊ в. во́чы — вы́царапать глаза́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ды́ба́ць ’чыкільгаць, ісці’ (БРС, Нас.), ’павольна ісці’ (Касп., Бяльк., Сл. паўн.-зах., Жд. 2). Рус. ды́ба́ть, укр. ди́бати, польск. dybać ’падпільноўваць; падкрадвацца’, славац. dibať, серб.-харв. dibati ’хістацца, гайдацца’ і г. д. Прасл. *dybati (агляд форм і семантыкі ў Трубачова, Эт. сл., 5, 197–198). У аснове ляжыць тэарэтычная база *dъb‑ (< *dŭbo‑), якую параўноўваюць з герм. *tuppa‑ ’пучок валасоў, каса’; матывацыю гл. у Трубачова, там жа. Форма *dybati — ступень падаўжэння. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 557. Аддзеяслоўным прасл. утварэннем з’яўляецца *dyba (з рознымі значэннямі; агляд гл. у Трубачова, там жа, 197); сюды адносіцца і бел. ды́бы ’хадулі; доўгія ногі’, ды́ба ’прылада катавання’ (БРС), ’слуп у студні, на якім вісіць крук для выцягвання вядра з вадой’ (Касп.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

грэ́бень, ‑я; мн. грабяні, ‑ёў; м.

1. Пласцінка з зубамі для расчэсвання валасоў або для заколвання і ўпрыгожвання жаночай прычоскі. Касцяны грэбень. □ Светлыя, амаль ільнянога колеру валасы.. [Васіліны] былі заколаты шырокім грэбенем на патыліцы, але асобныя кудзеркі падалі на лоб і на скроні. Хадкевіч.

2. Прыстасаванне, якое формай і прызначэннем нагадвае грэбень. Прадзільны грэбень.

3. Мясістая нарасць на галаве некаторых птушак. Грэбень пеўня.

4. перан. Верхні край, вяршыня чаго‑н. Грэбень баразны. Грэбень лесу. □ Па самым грэбень вала ідзе дарожка, абсаджаная старымі дрэвамі. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непако́рны, ‑ая, ‑ае.

Які не хоча пакарацца, быць падуладным каму‑н. Тут край мой на самым стаіць рубяжы, і тут вось — маё непакорнае племя. Маракоў. У мінулым.. [Я. Купалу] перш за ўсё цікавяць моцныя духам, валявыя і непакорныя натуры. Шкраба. // Які ўласцівы такому чалавеку. Непакорны характар. // перан. Які не паддаецца або з цяжкасцю паддаецца якому‑н. уздзеянню; непаслухмяны. [Сямён] быў такі ж, як і раней: рослы, шыракаплечы, з моцнай шыяй, з бялявым непакорным віхорам. Мележ. Вольга адкінула з ілба непакорную пасму валасоў і з дакорам паківала галавой. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)