сбиться в разн. знач. збі́цца, мног. пазбіва́цца;

лю́ди сбились в ку́чу лю́дзі збі́ліся (пазбіва́ліся) у ку́чу;

сбиться с доро́ги збі́цца з даро́гі;

сбиться с ног збі́цца (пазбіва́цца) з ног;

шля́па сбилась на́бок капялю́ш збі́ўся на бок;

подко́вы сбились падко́вы збі́ліся (пазбіва́ліся);

ма́сло сбилось ма́сла збі́лася;

сбиться в показа́ниях збі́цца (зблы́тацца) у паказа́ннях;

сбиться с та́кта збі́цца з та́кту.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

нутро́, ‑а, н.

1. Унутраныя органы чалавека або жывёлы; вантробы. [Максім] адчуваў сябе вельмі кепска, бо голад,.. як абцугамі сціскаў нутро і балюча смактаў у страўніку. Машара. [Голуб:] — Кажуць, салдацкае нутро пераварыць шрубу, гайку і ружэйнае масла. Васілевіч.

2. Унутраная частка чаго‑н. Светлыя ніці пранізалі пыльнае цёмнае паветра, і хлопчык бачыў усё змрочнае нутро свайго памяшкання. Самуйлёнак. Нутро камяніцы завалена попелам, абгарэлымі бэлькамі, скінутымі з гары рэйкамі. Шынклер.

3. перан. Унутраная сутнасць каго‑н. Мяшчанскае нутро. □ На першы погляд Жлукта — Чарскі вельмі мілы, прывабны чалавек. Выдатная знешнасць, добрыя манеры. Гэтым ён некаторых спачатку і бярэ. Пазнаюць яго сапраўднае нутро толькі пазней. Сабалеўскі. Выгляд авечы, а нутро воўчае. Прыказка. // Пра ўнутраны псіхічны свет, душу. У Ніны апусціліся рукі. Сумленне тачыла яе нутро. Гроднеў.

•••

Заглянуць у нутро гл. заглянуць.

Не па нутру — быць не даспадобы.

Пераесці нутро гл. пераесці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Троп ‘след, крок’ (Нас., Касп., Сцяшк., Др.-Падб., Сл. Брэс.): некруцікі вучуцца хадзіць троп у троп (Нас.), ‘след на роснай траве’ (лун., Шатал.), ‘сцежка, слядзіна’ (Некр. і Байк., Мат. Гом.), ‘жыццёвы шлях’ (Сцяшк.), ‘кірунак, шлях, дарога’ (Адм.), ‘метад, спосаб, шлях да дасягнення мэты’ (Ласт.), у выразах збіць (збіцца) з тропу ‘выклікаць замяшанне, заблытаць’ (ТСБМ), тропу добы́тысь ‘дабраць розуму, скеміць’ (Клім.), шукаць тропу ‘шукаць дарогі’ (Кал.), узяць троп ‘знайсці след’, узяць (ухопі́ць) тропу ‘зведаць, убачыць, заўважыць след’ (ТС). Укр. дыял. троп ‘конская рысь з падскокам’, трип ‘адбітак нагі звера на снезе’, тріп ‘сцежка ў гарах’, польск. trop ‘адбітак следу звера на зямлі ці снезе’, ‘след, каляіна’, ‘след ад ступні’, ‘дарога’, ‘ход каня’, каш. trop ‘след’. Пераважна паўночнаславянскае ўтварэнне. Сюды ж далучаюць а спецыфічнай семантыкай славен. tróp, tropíne ‘жамерыны з вінаграду’, серб. тро̏п ‘тс’, ‘вытапкі масла’, ‘выскваркі сала’, ‘асадак’, ‘адстой’ і выводзяць прасл. *tropъ, утворанае з чаргаваннем галосных кораня ад дзеяслова *trepati ‘ўдараць, біць, трэсці, бразгаць’ з першапачатковым значэннем ‘выбітае, выціснутае, вытрасенае’, гл. тропаць, трапаць. Параўн. таксама лат. trapa ‘натоўп, вялікая колькасць, мноства’, алб. trap ‘сцежка’, ст.-грэч. ἀτραπός ‘сцежка, сцяжынка’ (Борысь, 643; Скок, 3, 506; ЕСУМ, 5, 648; Вербіч, Студіі з ономастики та етимологіі. 2010, 290). Гл. таксама трапа, трэп.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зве́рху

1. нареч., в разн. знач. све́рху; (с наружной стороны — ещё) снару́жи;

з., на кні́гах, ляжа́ла папе́ра — све́рху, на кни́гах, лежа́ла бума́га;

ма́сла сапсава́лася то́лькі з. — ма́сло испо́ртилось то́лько све́рху (снару́жи);

з. пасы́палася лі́сце — све́рху посы́пались ли́стья;

дырэкты́ва з. — директи́ва све́рху;

2. в знач. предлога пове́рх; сверх;

апрану́ць плашч з. паліто́ — наде́ть плащ пове́рх (сверх) пальто́;

◊ глядзе́ць (на каго) з. ўніз — смотре́ть (на кого) све́рху вниз

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

kostka

kost|ka

ж.

1. костачка;

2. анат. костка, костачка (нагі);

błoto do ~ek — гразі па костку;

3. кубік; кавалак; ігральная костка;

~ka drogowa тэх. брусчатка;

cukier w ~kach — рафінад;

~ka lodu — кубік лёду;

~ka mydła — кавалак мыла;

~ka masła — кавалак масла;

krajać co w ~kę — наразаць што кубікамі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

казыта́ць, казычу, казычаш, казыча; незак., каго-што.

1. Датыкаючыся да скуры, выклікаць лёгкае нервовае раздражненне, сверб. Сена казытала то шчаку, то шыю, то забівалася за каўнер. Лупсякоў. Лейба прыціснуў да губ голы жывоцік маленькае Ханы, і яна смяялася і дрыгала ножкамі, бо доўгая барада і вусы казыталі яе. Чарнышэвіч. // Выклікаць лёгкае раздражненне ў носе, горле (пра моцны пах, дым і пад.). Мядовы пах мурожнага сена пранік у нос, — такі моцны пах, што проста казытаў у горле. Бядуля. Прагорклы пах газы і гарэлага машыннага масла казытаў ноздры. Хадкевіч. // безас. Пра раздражненне ў горле, носе. Ад болю крывіўся.. [Бораў] твар, вочы наліваліся нечым пякучым, а ў горле казытала, нейкая горнасць апаноўвала ўсяго. Кавалёў. Пахла гарэлым, казытала ў носе, з вачэй сыпаліся слёзы. Гурскі.

2. перан. Прыемна ўзбуджаць. Тое, што Грамабой хваліў яго за добрасуседскае абыходжанне, казытала трохі Язэпаў гонар і як бы ўзнімала яго вышэй над Рыгорам. Крапіва. Анежка ходзіць, і ўспаміны дзяцінства прыемна казычуць яе сэрца. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сбить сов., в разн. знач. збіць, мног. пазбіва́ць; (скопить) прост. сабра́ць;

сбить с то́лку збіць (пазбіва́ць) з то́лку (панталы́ку);

сбить це́ну збіць цану́;

сбить спесь с кого́-л. збіць фанабэ́рыю (пы́ху) з каго́-не́будзь;

сбить с ног збіць (пазбіва́ць) з ног;

сбить проти́вника с пози́ций воен. збіць праці́ўніка з пазі́цый;

сбить каблуки́ збіць (пазбіва́ць) абца́сы;

сбить ма́сло збіць ма́сла;

сбить до́ски збіць (пазбіва́ць) до́шкі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

melt

[melt]

1.

v.t. melted or molten

1) тапі́ць, растапля́ць (сьнег, воск)

The sun will melt away the fog — Со́нца расто́піць тума́н

2) расплаўля́ць (во́лава, лёд)

3) распушча́ць

to melt sugar in water — распусьці́ць цу́кар у вадзе́

4) зьмякча́ць, рабі́ць ласка́вым

2.

v.i.

1) тапіцца, растапля́цца (пра воск, ма́сла, смалу́); растава́ць (пра сьнег, лёд)

2) распушча́цца, распуска́цца (пра соль у вадзе́)

3) мякчэ́ць, расчу́львацца, растава́ць (пра сэ́рца)

to melt away —

а) растава́ць

б) зьніка́ць

Money melts away — Гро́шы зьніка́юць уваччу́

His wealth melted away — Яго́нае бага́цьце расплыло́ся

3.

n.

1) распла́ўлены мэта́л

2) пла́ўленьне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Малодзіва, мало́дзіва, моло́дзво, моло́дзьво, малодзьва ’малако непасрэдна перад і адразу пасля родаў, цялення’ (ТСБМ, Сцяшк., Шат., Касп., Бяльк., Сцяц., Сл. ПЗБ; карэліц., Нар. лекс.), малозіва, моло́зыво (слаўг., чав., Мат. Маг.; Грыг., Бяльк.; полац., Нар. сл.; красл., астр., трак., Сл. ПЗБ; Бес., Вешт., Ян.), малодзіла ’тс’ (шкл., Мат. АС). Укр. молозиво, рус. молозиво; польск. młodziwo, młozawo, mleziwa ад młody ’малады’, чэш. mlezivo, славац. mledzivo, славен. mlézivo, mléziva, серб.-харв. mljȅza, mȉzivo. Прасл. melzivo ’салодкае малако’ (гл. Вештарт, Бел. лекс., 23–24), якое з melgʼ‑/molgʼ‑ ’даіць’ (ст.-рус. мълсти ’збіваць масла’, млѣсти ’даіць’, славен. mlȅsti, mółsti, серб.-харв. му̏сти, макед. молзе, балг. мълзя́. І.‑е. адпаведнікі: літ. mìlžti, mélžti, malžýti, лат. malazenš, molozejs ’малодзіва’, ст.-в.-ням. mëlhan ’даіць’, гоц. miluka ’малако’, ірл. bligim ’даю’, ст.-грэч. ἀμέλγω, алб. mjel, лац. mulgeo, тахар. A, тахар. B malk‑, mālk‑ ’даіць (-ца)’, ст.-інд. mr̥játi, mã́rs̥ti, mārjati ’чысціць’, авест. marəzaiti ’мые’ (Мее, MSL, 17, 60; Міклашыч, 187; Бернекер, 2, 73; Траўтман, 178; Фасмер, 2, 644–645; Скок, 2, 488–489; Бязлай, 2, 189 і 194; Мартынаў, Этимология–1968, 20). Абаеў (Этимология–84, 14) мяркуе, што рус. форма молозиво з’яўляецца «чыста» славянскай, а melz‑ утварылася ў выніку перакрыжавання (з германск. melk‑) ізаглосы. Гук ‑дз‑ пад уплывам польск. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

збіць

1. ábschlagen* vt, herúnterschlagen* vt; úmwerfen* vt (перакуліць);

збіць з ног zu Bóden wérfen*; úmstoßen* vt; über den Háufen rénnen*;

збіць самалёт ein Flúgzeug ábschíeßen* [zum Ábsturz bríngen*];

2. (заблытаць) verwírren vt, írremachen аддз vt; aus dem Konzépt bríngen*;

3. (цвікамі і г. д.) zusámmenschlagen* vt, zusámmennageln vt;

4. разм (стаптаць) ábtreten* vt; schíef tréten* vi;

збіць абца́сы die Ábsätze ábtreten* [schief tréten*];

5. (масла) schlágen* vt, rühren vt, búttern vt;

◊ збіць цану́ den Preis drücken;

збіць го́нар з каго-н j-m den Hóchmut áustreiben*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)