1. З’едлівая, вострая, злосная насмешка, кпіны. Але адценні смеху надзвычай разнастайныя — ад лёгкага, лагоднага, дабрадушнага гумару да бязлітаснага, спапяляючага сарказму.Усікаў.Пад канец верша іронія саступае месца сарказму — самаму дзейснаму сродку сатырычнага раскрыцця характару.Рагойша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́сліць, ‑слю, ‑сліш, ‑сліць; незак., што.
Разм.
1. Павольна, нетаропка смактаць што‑н. [Толік:] — Я маўчу, суслю гасцінец, а мама ўсё загаворвае наперад, што мой тата бог ведае дзе.Мыслівец.
2. Жаваць, слінячы што‑н. Браць цяпер прамгасаўскіх жарабят .. [стары воўк] не мог — з такімі зубамі толькі канец вяроўкі сусліць.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
траі́цца, троіцца; незак.
1. Раздзяляцца на тры часткі. Канец каната троіцца.
2. Утройвацца, павялічвацца ў тры разы (пра бачныя прадметы). На шырокім тапчане... заблішчэла сякера. Яна дваілася і траілася ў .. вачах [Тамаша].Бядуля.
3.Зал.да траіць.
•••
Траіцца ў вачах (звычайнабезас.) — тое, што і траіцца (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kres, ~u
м.
1.канец; мяжа;
położyć kres czemu — пакласці канецчаму;
u ~u życia — на мяжы чалавечага жыцця;
co dobiega ~u — што падыходзіць да канца;
kres wytrzymałości — мяжа трываласці;
2. ~y мн. крэсы; ускрайкі; ускраінныя рэгіёны
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зіма́ж Wínter m -s, -;
сне́жная зіма́ schnéereicher Wínter;
у пача́тку зімы́ zu Wínterbeginn;
пача́так зімы́ Wínter(s)anfang m -(e)s;
кане́ц зімы́Énde des Wínters;
зім о́й im Wínter, wínters
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ускра́ек Самы край, канец, ускраіна поля, лесу, берага ракі (БРС). Тое ж ускра́й (Нас., Слаўг.), ускрэм'е (Ст.-бел.), карёмачка (Слаўг.), ускра́іна (БРС).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Звэ́ндацца ’здохнуць’ (Сл. паўн.-зах.). Наўрад ці звязана з ням.Ende ’канец’, як лічаць складальнікі Сл. паўн.-зах., 2, 289: значэнне недакладнае, няясна в. Хутчэй трэба параўнаць вэндзацца ’бадзяцца’ (гл.), якое, магчыма, звязана з wędrować (гл. вандраваць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АСТРЭ́Я,
старажытны горад на Беларусі, які ўпамінаецца ў «Спісе рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх» (канец 14 — пач. 15 ст.). Археолаг В.В.Сядоў атаясамлівае Астрэю з г.п. Астрына Шчучынскага р-на Гродзенскай вобл., за 1,5 км на ПдУ ад якога ёсць гарадзішча Кульбачына 11—14 ст.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Énde
n -s, -n
1) кане́ц
2) смерць
létzten ~s — урэ́шце
ein ~ máchen — пакла́сці кане́ц
ein ~ néhmen* — ско́нчвацца
zu ~ géhen* — ско́нчвацца
zu ~ bríngen* — канча́ць
am ~ der Welt — на краі́ све́ту
◊ das dícke ~ kommt nach — ≅ гэ́та яшчэ́ кве́тачкі, а я́гадкі бу́дуць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Канча́р, канчу́р ’аддзелены канец чаго-небудзь’ (ТСБМ, Др.-Падб., Гарэц.; стаўбц. Прышч.; слонім., Нар. лекс., Сл. паўн.-зах.; навагр., Нар. словатв., стаўбц. З нар. сл.); ’сук, галіне дрэва, канцы галін’ (Сцяшк.), канчарэ́ ’кароткія бярвенні паміж вокнамі і на вуглах’ (гродз., Мат. АС); канча́рык ’капец градкі’ (гродз., З нар. сл.; Сл. паўн.-зах.); канчуры ’наспісваныя алоўкі’ («Маладосць» 1969, I, 156); канча́р ’корч, куст’ (Сцяшк.), канчы́р ’няроўнасць на дарозе ад каранёў дрэў’. Бел. прасл. рэгіяналізм, утвораны ад прасл.konьcь ’капец’ пры дапамозе суф. ‑arʼь. Ад konьcь утвораны і дзятл.канча́к, шальч.канчу́к ’канец баразны’, паст., докш., віл.канчык, канчычок ’кончык’ (Сл. паўн.-зах.).