урачы́сты в разн. знач. торже́ственный;

у. дзень — торже́ственный день;

гавары́ць ~тым то́нам — говори́ть торже́ственным то́ном;

~тая кля́тва — торже́ственная кля́тва

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

намёк, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Слова або жэст, у якіх адкрыта не выказваецца думка, але мяркуецца, што пра яе здагадаюцца.

Гаварыць з намёкам.

Зразумець н.

2. перан. Слабая прымета чаго-н.

Не было ніякага намёку на дождж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

нао́гул, прысл.

1. Увогуле, ва ўсіх адносінах.

Н. гэта адзіна правільнае рашэнне.

2. Заўсёды, ва ўсіх выпадках.

Ён н. такі.

3. У агульных рысах, у цэлым.

Гаварыць н.

4. Ужыв. ў знач. абагульняючага слова.

Н. ён імкнуўся дапамагаць абяздоленым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

напо́перак, прысл. і прыназ. (разм.).

1. прысл. Па шырыні чаго-н., ушырыню; упоперак.

Разрэзаць батон н.

2. прысл. Наперакор, не згаджаючыся з кім-н.

Гаварыць н.

3. прыназ з Д. Насуперак каму-, чаму-н.

Н. волі бацькі.

Н. жаданням.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

бубні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м, -ніце́, -ня́ць; незак., што і без дап. (разм.).

1. Біць у бубен, барабаніць.

2. перан. Гаварыць хутка, неразборліва, манатонна.

Б. сабе пад нос.

|| зак. прабубні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м, -ніце́, -ня́ць (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

лама́ны і ло́маны, -ая, -ае.

1. Паламаны, сапсаваны.

Л. стол.

2. перан. Няправільны, скажоны.

Гаварыць на ламанай рускай мове.

3. Няроўны, загнуты пад вуглом.

Ламаныя густыя бровы.

Ламаная лінія — у матэматыцы: лінія з адрэзкаў прамой лініі, злучаных пад вуглом.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Саландзі́ць (языком) ’гаварыць недарэчна’, салэ́ньдзіць ’многа, несупынна гаварыць’ (Сл. ПЗБ). Вытворнае ад ланда, ландзіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прафо́рма

(лац. pro forma = для формы)

знешняя фармальнасць, выгляд; што-н. паказное (напр. гаварыць для праформы).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

спі́кер

(англ. speaker, ад speak = гаварыць)

старшыня парламента або (у парламентах некаторых краін) яго ніжняй палаты.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Трынды́кацьгаварыць абы-што’, ‘ледзьве хадзіць пасля хваробы’ (ТС), трынды́чыць ‘многа гаварыць’ (Мат. Маг.). Параўн. укр. тринди́кати ‘няўмела іграць на шчыпковым інструменце’, ‘несупынна гаварыць’. Экспрэсіўныя суфіксальныя ўтварэнні на базе імітатыва трынды, параўн. трындзець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)