Verbum

наказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; зак., каму і без дап.

1. Паведаміць каму-н. аб чым-н. праз каго-н.

Н. праз знаёмых.

2. Даць наказ, даручэнне.

Доктар наказаў сачыць за раненым.

3. Нагаварыць, сказаць многа чаго-н. (разм.).

Прабачце, наказаў вам немаведама колькі навін.

|| незак. нака́зваць, -аю, -аеш, -ае.

непадзе́льны, -ая, -ае.

1. Які не паддаецца падзелу, драбленню, распаду на часткі.

Непадзельныя словазлучэнні.

2. Які не падлягае падзелу, знаходзіцца ў агульным валоданні.

Н. фонд.

3. Якога не дзеляць ні з кім; поўны, абсалютны.

Непадзельная ўлада.

4. У матэматыцы: які не дзеліцца без астачы.

Н. лік.

|| наз. непадзе́льнасць, -і, ж.

папіса́ць, -пішу́, -пі́шаш, -пі́ша; -пішы́; зак.

1. што і без дап. Правесці некаторы час за пісаннем чаго-н.

2. каго-што. Занесці ў спіс усё, многае або ўсіх, многіх (разм.).

П. усіх у гурток.

◊

Нічога не папішаш (разм.) — нічога не зробіш, іншага выйсця няма, даводзіцца мірыцца з тым, што ёсць.

пераплаці́ць, -лачу́, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны; зак., што.

1. без дап. Заплаціць больш, чым трэба.

П. за пакупку.

2. чаго. Заплаціць, выплаціць паступова за што-н. вялікую колькасць (грошай; разм.).

Колькі я грошай пераплаціла за кнігі.

|| незак. перапла́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перапла́та, -ы, ДМ -ла́це, ж. і перапла́чванне, -я, н.

платфо́рма, -ы, мн. -ы, -фо́рм, ж.

1. Памост, пляцоўка, у прыватнасці, на чыгуначных станцыях для пасадкі, пагрузкі.

Поезд адыходзіць ад трэцяй платформы.

2. Невялікая чыгуначная станцыя.

3. Таварны вагон з невысокімі бартамі без даху.

4. Палітычная праграма партыі, апазіцыі (кніжн.).

Выбарчая п. партыі.

|| прым. платфо́рменны, -ая, -ае (да 1 знач.).

праара́ць, -ару́, -арэ́ш, -арэ́; -аро́м, -араце́, -ару́ць; -ары́; -ара́ны; зак., што.

1. Узворваючы, прагнаць баразну, узараць прастору паміж чым-н.

П. разору.

2. і без дап. Правесці які-н. час на ворыве.

П. да абеду.

|| незак. право́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

|| наз. право́рванне, -я, н. (да 1 знач.).

дакла́д¹, -а, М -ла́дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Публічнае паведамленне: разгорнутае асвятленне якой-н. тэмы.

Навуковы д.

Абмеркаванне даклада.

2. Вуснае ці пісьмовае паведамленне кіраўніку ўстановы аб службовых справах.

Д. дырэктару.

3. Паведамленне аб прыходзе наведвальніка.

Без даклада не ўваходзіць.

|| прым. дакладны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).

Дакладная запіска.

дапячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; дапёк, -пякла́, -ло́; -пячы́; -пе́чаны; зак.

1. Скончыць пячы, давесці да поўнай гатоўнасці.

Д. хлеб.

2. чаго. Спячы дадаткова.

Д. бліноў.

3. перан., каму і без дап. Вывесці з раўнавагі; даняць.

Сваімі дакорамі і папрокамі ён усім дапёк.

|| незак. дапяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.