Выленга́цца ’аддавацца ляноце’ (Нас.), выланга́цца ’вылежвацца’ (Юрч.). Укр. дыял. вылінга́тися ’тс’. Запазыч, з польск. wylęgiwać się ’тс’. Памылкова Рудніцкі (1, 389), які выводзіць ад wylęgiwać się ’выхадзіць, вылуплівацца (аб птушанятах)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́рабіць (БРС, Нас., Шпіл., Касп., Шат.), вы́робыты (поле) ’апрацаваць’ (палес., Выг. дыс.), вы́рабіцца ’выбрацца, вызваліцца’ (Янк. Мат., Шн., 2, Шат.), вырабля́ць ’дурэць, жартаваць’ (Шат.), вырабля́цца ’дурэць, сваволіць’ (Гарэц.). Гл. рабіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вільго́тны ’сыры, мокры, пранізлівы’ (Шат., Нас.), ст.-бел. вилкготный, вильготный (з XVII ст.). Запазычаны з польск. мовы (Шатэрнік, 46; Булыка, Запазыч., 63). Сюды ж прыслоўе вільго́тна ’насычана вільгаццю’ (КТС, Касп.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дуна́іць, дуна́ць ’драмаць, хістаючыся ў розныя бакі’ (Нас.). Запазычанне са ст.-яўр. мовы. Паводле Насовіча, звязана слова з тым, што пры малітве яўрэі нахіляюцца ў розныя бакі, гаворачы: adonái ’божа!’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Еката́ць ’галасіць, вішчаць, скавытаць’ (БРС, ТСБМ, Нас., Бяльк., Шат., Касп., Жд. 3) — ітэратыўны дзеяслоў, утвораны ад назоўніка ёкат, які адносіцца да ітэратыўных назоўнікаў на ‑otъ. Зыходную форму гл. пад ёкаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жыце́ц ’расліна Phleum L.’ (Нас.). Рус. жите́ц ’Bromus secalinus L’, укр. житець ’Bromus mollis L.’ Ад асновы, прадстаўленай у слове жыта з суфіксам ‑ец (< ‑ьць): житьць > жыцец на метанімічнай падставе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Капка́н, капка́ны ’паляўнічая пастка’, ’кайданы’ (Нас., ТСБМ, Сцяшк.) < рус. капкан, запазычанага з цюрк. kapkan, kapɣan ’пастка, пятля’ < цюрк. qap‑ ’хапаць’ (Фасмер, 2, 186; Шанскі, 2 (К), 56; ЕСУМ, 2, 373).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кара́ўка 1 ’старая каравая ануча’ (ТСБМ, Нас., Янк. III, Хрэст. дыял., Яўс.). Гл. каравы. Параўн. караўка ’неахайная жанчына’ (Жд. 2).
Кара́ўка 2 ’доўгае, тоўстае бервяно з карой’, да кара (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кпіць ’насміхацца’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Мядзв., Гарэц., Мал., Грыг., Яруш., КЭС, лаг., Бяльк., Сержп. Грам., Булг.). Укр. кпити ’тс’. Запазычанне з польск. kpić, якое да kiep (Слаўскі, 3, 41).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кукав́аць ’ствараць гукі, падобныя на «ку‑ку»’ (ТСБМ, Нас.). Гукапераймальнае. Параўн. укр. кукувати, рус. куковать, польск. kukować, в.-луж. kukować ’тс’. Балтыйскія паралелі (літ. kaũkti ’быць’) далёкія семантычна і марфалагічна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)