Verbum

Каці́раваць ’вызначаць біржавую цану (курс) каштоўных папер, тавараў, замежнай валюты’ (ТСБМ). Відавочна, непасрэднае запазычанне з рус. мовы. У рус. мове гэта лексема ўзята з ням. kotieren у другой палавіне XIX ст. (упершыню адзначаецца ў слоўніку ў 1887 г.). Ням. kotieren < франц. coter ’каціраваць’ < ’меціць, нумараваць’. Гл. Шанскі, 2, К, 358. Каці́равацца ’цаніцца’, ’ацэньвацца (пра каштоўныя паперы, тавары, валюту)’, ’быць у абароце на біржы’, ’мець тую ці іншую ацэнку ў вачах грамадства’, з’яўляецца ўласна рус. ўтварэннем і адзначаецца з 1914 г. Шанскі, там жа.

Авія́цыя (БРС). Запазычанне XX ст. праз рускую мову (Крукоўскі, Уплыў, 83), дзе з франц. aviation у пачатку XX ст. з структурным змяненнем па тыпу агітацыя і інш. Шанскі, 1, А, 29.

Аспе́кт. З рус. аспе́кт (Крукоўскі, Уплыў, 76), дзе з 1718 (Біржакава, 344) пачаткова ў астранамічным значэнні з лац. aspectus ’погляд’ непасрэдна ці праз французскую мову (Шанскі, 1, А, 159) або нямецкую.

Балко́н. Рус. балко́н, укр. балко́н. Запазычанне з ням. Balkon або франц. balcon (а гэта з італ. balcone < лангаб., ст.-в.-ням. balko ’бэлька’). Фасмер, 1, 116; Шанскі, 1, Б, 24–25.

Баскетбо́л. Рус. баскетбо́л, укр. баскетбо́л і г. д. Новае запазычанне (здаецца, бел. і ўкр. праз рус. мову) з англ. basket‑ball ’тс’ (basket ’кошык, кош’, ball ’мяч’). Шанскі, 1, Б, 52.

Бязь ’гатунак тканіны’. Рус. бязь, укр. бязь. Запазычанне з тур.-араб. bäzz, азерб. bäz. Міклашыч, Türk. El., 1, 263, Nachtr., 1, 14; Міклашыч, 415; Фасмер, 1, 261; Шанскі, 1, Б, 248.

Важа́ты ₁ ’возчык сват на вяселлі, пасаду якога выконвае хросны бацька’ (Нас.). Да вазіць.

Важа́ты ₂ ’кіраўнік піянераў’ (КТС). З рус. вожатый ’тс’. Пра апошняе гл. Шанскі, ЭИРЯ, I, 61–72.

Валу́н ’вялікі камень’ (БРС), валуны ’асобныя кавалкі скал’ (Інстр. I). Рус. валун, укр. валун, чэш. valoun (з рус.; Махэк₂, 676), славац. valún. Да валіць (Фасмер, 1, 270; Шанскі, 1, В, 13).

Вар’і́раваць (БРС). Рус. варьи́ровать. Бел. слова, відавочна, запазычана з рус. мовы. Рус. варьи́ровать паходзіць (з XIX ст.) з франц. varier ’тс’ (і аформлена суфіксам ‑и́ровать). Падрабязней гл. Шанскі, 1, В, 21.

Во́дарасць (БРС, КТС). Калька рус. во́доросль або запазычанне ўст. рус. формы водорость (Даль, 1880, 1, 221). Аднак параўн. і польск. wodorost. Аб утварэнні рускай формы гл. падрабязна Шанскі, 1, В, 126.