гідракартызо́н
(ад гідра- + картызон)
адзін з гармонаў кары наднырачных залоз, які ўдзельнічае ў рэгуляцыі вугляводнага абмену ў арганізме, праяўляе супрацьзапаленчае і супрацьалергічнае (гл. алергія) дзеянне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гіяле́кта
(н.-лац. gualecta)
накіпны лішайнік сям. гіялектавых; пашыраны па ўсім зямным шары; на Беларусі трапляецца адзін від на кары лісцевых дрэў, на старых пнях.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
скла́дкаI ж Fálte f -, -n; Rúnzel f -, -n, Fúrche f -, -n (зморшчына);
скла́дка мясцо́васці геал Bódenwelle f -, -n, Geländefalte f;
скла́дкі зямно́й кары́ геал Érdfalten pl;
утварэ́нне скла́дак Fáltung f -;
глыбо́кая скла́дка tief éingelegte Fálte;
у скла́дку in Fálten;
скла́дка на штана́х Bügelfalte f;
у дро́бную скла́дку gefáltet
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
актывіза́цыя
(польск. aktywizacja, ад лац. activus = дзейны)
1) ажыўленне, узмацненне чыёй-н. дзейнасці, актыўнасці;
2) развіццё інтэнсіўных тэктанічных і магматычных працэсаў у стабілізаваных раёнах зямной кары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
біястратыгра́фія
(ад бія- + стратыграфія)
раздзел стратыграфіі, які вывучае гісторыю жывых арганізмаў у пэўныя геалагічныя эры і перыяды на падставе скамянелых арганічных рэшткаў у слаях зямной кары.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
геафо́н
(ад геа- + -фон)
прыбор для ўлоўлівання гукавых хваль, якія пашыраюцца ў верхніх слаях зямной кары; выкарыстоўваецца ў час геолагаразведачных работ, у ваеннай справе і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дзе́йнасць, ‑і, ж.
1. Праца, занятак у якой‑н. галіне. Грамадская дзейнасць. Гаспадарчая дзейнасць. □ Карыстаючыся вольным днём, Сцёпка падчытаў сёе-тое з таго, што ўваходзіла ў праграму яго дзейнасці на вёсцы. Колас.
2. Сукупнасць дзеянняў, мерапрыемстваў якога‑н. прадпрыемства, установы, арганізацыі. З кожным годам актывізуецца дзейнасць бібліятэк. «Звязда». Вераб’ёў вырашыў накіраваць усе сілы, усю дзейнасць Саветаў на выкананне ленінскага дэкрэта аб зямлі. Дуброўскі.
3. Работа, функцыяніраванне якіх‑н. органаў, арганізма. Сардэчная дзейнасць. Дзейнасць кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга. // Дзеянне сіл прыроды. Разбуральная дзейнасць ветру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смо́лка 1, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.
Тое, што і смаленне.
смо́лка 2, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.
1. Ласк. да смала (у 1 знач.). На вішнях смолка сочыцца з кары. Вялюгін.
2. Сумесь хваёвай або яловай смалы з пахучымі рэчывамі. Курыльная смолка. Пахучая смолка.
3. Спец. Сінтэтычнае рэчыва, якое выкарыстоўваецца пры закаркоўванні бутэлек.
смо́лка 3, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.
Лугавая травяністая расліна сямейства гваздзіковых з ружовымі кветкамі і клейкімі зверху сцёбламі. Невысокая трава паабапал стракацела жоўтымі люцікамі, ружовымі смолкамі, сінімі званочкамі. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ля́скаўка 1 ’смалёўка, Silene cucubalus Wib.’ (брэсц., Кіс.; лельч., Арх. ГУ), тураў. ля́скоўка ’тс’ (ТС), а таксама ’палявая мята’; асіп. ’званец, Rhinanthus L.’ (Сл. ПЗБ). Да ля́скаць (гл.) — надзьмуты падвяночак гучна лопаецца, калі яго злавіць пальцамі. Аналагічна паўд.-чэш. praskavec (< praskati ’лопацца, трэскацца’), славац. pukaía (< pukať ’тс’), польск. trzaskawka (< trzaskać ’тс’).
*Ля́скаўка 2, ля́скоўка ’плавальны пузыр у рыбы’ (ТС). Да ляскаць ’трэскацца’ (гл.).
*Ля́скаўка 3, ля́скоўка ’падлешчык’ (ТС). Да ле́скаўка (гл.).
Ля́скаўка 4 ’палоска кары, раздвоеная з аднаго канца для перадачы тонкага гука пры гульні «ляшчоткі»’, ’гульня «ляшчоткі»’ (Нас.). Роднаснае з польск. laskować ’выразаць жалабы’, ’аздабляць дранкай, ляскамі, прутамі’, ’рыфляваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
брусане́тыя
(н.-лац. broussonetia)
дрэвавая або кустовая расліна сям. тутавых, пашыраная ва Усх. Азіі і Палінезіі; з кары асобных відаў вырабляецца папера, некаторыя віды вырошчваюцца як дэкаратыўныя.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)