1.каго-што. Несучы, даставіць куды-н. мімаходам, па дарозе.
З. кнігі ў бібліятэку.
2.каго-што. Закінуць, прымусіць апынуцца дзе-н. вельмі далёка, накіраваць не туды, куды належыць.
Лёс занёс майго таварыша на Далёкі Усход.
Куды гэта вас занесла?
3.што. Падняць або, падняўшы, адвесці ўбок.
З. канец бервяна.
З. руку для ўдару.
4.каго-што. Запісаць, упісаць у што-н.
З. на Дошку гонару.
З. чыю-н. думку ў пратакол.
5. звычайна безас., што. Засыпаць, замесці.
Дарогу занесла снегам.
|| незак.зано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.
|| наз.зано́с, -у, м. (да 5 знач.) і занясе́нне, -я, н. (да 3 і 4 знач.).
|| прым.зано́сны, -ая, -ае (да 2 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сікляк ‘мурашка’ (Інстр. 2), сіклі́ўкі, сікля́хі, сікуны́, сіку́чкі ‘малыя рудыя мурашкі’ (чэрв., віл., паст., круп., лудз., Сл. ПЗБ), сіку́шкі ‘мурашкі’ (Сл. рэг. лекс.), сі́каўка ‘малая рудая мурашка’: сікаўка як сікнет ядам (барыс., Сл. ПЗБ). Ад сікаць і асновы прым. сікл‑, параўн. сіклі́вы ‘які выдзяляе пякучую вадкасць’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Тое ж рус.пск.сікля́ха ‘мурашка’, сікля́шнік ‘мурашнік’. Лаўчутэ (Балтизмы, 131) мяркуе, што разглядаемыя назвы мурашкі таго ж паходжання, што і назва рыбы сікла (гл.). Асноўны прызнак, што іх аб’ядноўвае — ‘невялікі, дробны’ — прадстаўлены лат.sîks ‘маленькі, дробны’. Аднак шырокае распаўсюджанне назваў мурашак з коранем сік‑ і наяўнасць такой матывацыі ў іх назвах далёка за межамі балтыйскага рэгіёна, параўн. ненец.javoroptsa ‘мурашка’ < jaw ‘мача’ і інш., цалкам адводзіць такую версію іх паходжання, гл. Анікін, Опыт, 277; Трубачоў, Труды, 1, 505–506.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палыха́ць, ‑ае; незак.
1. Гарэць зыркім, яркім полымем. З раніцы да вечара палыхалі горны ў кузні.Хадкевіч.Над горадам палыхалі пажары.Дудо.// Вылучаць жар, веяць гарачынёй. Гарачым цяплом палыхала ад топкі.Лынькоў.//перан. Аб моцным, бурным праяўленні чаго‑н. Над светам палыхала ўжо вялікая вайна.Навуменка.
2. Свяціцца яркім святлом. Па-ранейшаму палыхаў захад, а далёка ў вёсцы спявалі дзяўчаты і часам парыпваў гармонік.Лупсякоў.Паўнеба на захадзе палыхала вялізным зарывам.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасяле́нец, ‑нца, м.
Той, хто перасяляецца, перасяліўся на новае месца. На нашы позіркі ён усміхнуўся І адказаў: — Я магілёўскі родам. Перасяленец. Сёлета вясною Было паўвека роўна, як адтуль...Гілевіч./ Пра расліны, жывёл, птушак і пад. Вясной дрэўца пусціла першыя зялёныя пятачкі глянцавітага лісця, і ўзрадаваўся Мітрафан: перасяленец прыняўся.Ракітны.За адзінаццаць год усурыйскія яноты размножыліся і разбрыліся далёка ад таго месца ў Парыцкім раёне, дзе былі выпушчаны першыя далёкаўсходнія перасяленцы.В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
завыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Перарывіста, нудна выць (пра сабак, ваўкоў і інш.). Завываюць ваўкі над курганамі.Купала.// Утвараць гукі, падобныя да выцця (пра з’явы прыроды). Сыпаў снег, завываў і скуголіў вецер, ірвучы саламяныя стрэхі.Гурскі.// Перарывіста, працяжна гучаць (пра маторы, сірэну і пад.). Завывалі сірэны. □ Недзе далёка ўсё яшчэ гудзеў, завываў самалёт.Новікаў.
2.перан. Тужліва пець, галасіць. [Чалавек] моцна біў у бубен, спяваў, завываў, балбатаў і скакаў, як звар’яцелы.Бяганская.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nearly[ˈnɪəli]adv.
1. ама́ль, каля́, прыблі́зна;
It’s nearly five o’clock. Зараз амаль пяць гадзін.
2. ледзь не, чуць не;
He nearly drowned. Ён ледзь не ўтапіўся;
nearly blind напаўсляпы́, паўсляпы́
♦
not nearlyдалёка не, зусі́м не, ні ў я́кім ра́зе;
not nearly enough зусі́м недастатко́ва; зна́чна менш, чым трэ́ба;
pretty nearly ама́ль (што), ледзь(ве); ледзь не, чуць не
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Начоўкі ’ночвы’ (Грыг., Гарэц., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС, Янк. 1, Растарг.), рэдка начоўка ’тс’ (маладз., П. С., Сл. ПЗБ), укр.ночо́вки ’тс’, рус.ночёвки, ночёвка ’тс’, польск.niecki ’тс’, чэш.necky ’тс’, дыял.necůvky ’карыта’, в.-луж.mjecki ’тс’, н.-луж.mjacki ’цэбар; дзежка’, палаб.nacťai ’карыта’, славен.nečkȇ ’дзежка’, дыял.nàčkə ’тс’, балг.дыял.нъ́щки ’тс’. Памянш. да прасл.*nьktjy, род. скл. *nьkеjьve, або *nьktva (гл. ночвы), параўн. Брукнер, 360; Шустар-Шэўц, 12, 917; Махэк₂, 393; Бязлай, 2, 218. Меркаванні пра балтыйскае паходжанне бел.начоўка, нечоўка (з літ.nakočià, niekočià ’карыта’ або пад яго ўплывам, гл. Грынавяцкене і інш., Lietuv. kalbot. klausimai, 16, 1975, 183) недастаткова абгрунтаваныя (гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 146) у першую чаргу па лінгвагеаграфічных прычынах — формы на ‑а вядомы на рускай тэрыторыі далёка за межамі балтыйскіх уплываў (як у паўднёварускіх, так і ў паўночнарускіх гаворках, гл. СРНГ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
away
[əˈweɪ]
adv.
1) дале́й
Get away from the fire — Адыдзі́ся дале́й ад агню́
2) далёка
far away from home — далёка ад до́му
a mile away — за мі́лю адгэ́туль
3) абазнача́е рух, аддале́ньне
to go away — адыйсьці́ся; пайсьці́
He is away — Няма́ яго́
throw away — вы́кінуць
to turn away — адвярну́цца
to give away — адда́ць
4) абазнача́е заніка́ньне, зьнішчэ́ньне
The sounds died away — Гу́кі заме́рлі
to boil away — выкіпа́ць
waste away — со́хнуць, занепада́ць здаро́ўем
5) бесьпераста́нку, безупы́нна
to work away — безупы́нна працава́ць
6) адра́зу ж, за́раз жа
Fire away! — За́раз жа страля́й!
•
- Away with him
- do away with
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)