далё́ка
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| далё́ка |
дале́й
далячэ́й |
найдале́й |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
далёка, прысл.
1. На вялікай адлегласці ад чаго-н.
Школа знаходзіцца д.
2. у знач. вык. Пра значную адлегласць да каго-, чаго-н.
Д. пайсці (таксама перан.: дабіцца поспехаў у жыцці). Д. зайсці (таксама перан.: выйсці за межы дапушчальнага). Д. завесці (таксама перан.: мець сур’ёзныя вынікі). Далей у лес — больш дроў (прыказка). Да вёскі яшчэ д.
3. у знач. вык. Пра няскоры надыход чаго-н.
Да зімы д.
4. безас., у знач. вык. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім-, чым-н.
Мне да цябе д.
◊
Далёка хадзіць не трэба за чым (разм.) — лёгка прывесці прыклад, доказ для пацвярджэння чаго-н.
За прыкладамі далёка хадзіць не трэба.
Далёка не заедзеш чым або на чым (разм.) — многага не даб’ешся, не будзе толку.
На хлусні далёка не заедзеш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
далёка нареч., в разн. знач. далеко́, далёко;
ён жыве́ д. ад го́рада — он живёт далеко́ (далёко) от го́рода;
аро́л д. ба́чыць — орёл далеко́ ви́дит;
яму́ д. да даскана́ласці — ему́ далеко́ до соверше́нства;
◊ д. не... — далеко́ не...;
д. пайсці́ — далеко́ пойти́;
д. за... — далеко́ за...;
д. зайсці́ — далеко́ зайти́;
д. не зае́дзеш — далеко́ не уе́дешь;
д. хадзі́ць не трэ́ба — далеко́ ходи́ть не ну́жно;
ба́чыць во́ка, ды даста́ць д. — погов. ви́дит о́ко, да зуб неймёт;
блі́зка віда́ць, ды д. дыба́ць — погов. глаза́м ви́дно, да нога́м оби́дно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
далёка,
1. Прысл. да далёкі (у 1, 2 знач.).
2. у знач. вык. Пра значную адлегласць да каго‑, чаго‑н. Да горада яшчэ далёка.
3. у знач. вык. Пра няскоры надыход якога‑н. часу, пары. Да змены было яшчэ далёка. □ Жураўлі ляцяць высока — зіма яшчэ далёка. З нар.
4. безас. у знач. вык., каму-чаму, да каго-чаго. Шмат чаго не хапае ў параўнанні з кім‑, чым‑н. Да вялікіх мне далёка, я за імі не цягнуся. Панчанка.
•••
Далёка за... — а) праз доўгі час пасля чаго‑н. Мікола заснуў далёка за поўнач. Краўчанка; б) многа больш, чым... Яму ўжо далёка за пяцьдзесят.
Далёка зайсці гл. зайсці.
Далёка не... — зусім не... [Шпунцік] далёка не стары яшчэ, — толькі што пайшоў сорак трэці год. Корбан.
Далёка не заедзеш гл. заехаць.
Далёка пайсці гл. пайсці.
Далёка хадзіць не трэба гл. трэба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
далёка-далёка
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| далёка-далёка |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
далёка-далёка нареч. далеко́-далеко́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
далёка...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач. далёкі (у 1 знач.), з далёкай адлегласці, напр.: далёкадзейны, далёкапрывозны, далёкаструменны, далёкаўсходні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
далёка, воддаль, наводшыбе □ за светам, за гарамі, аж дзе
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
далеко́-далеко́ нареч. далёка-далёка;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
удалечыні́, прысл.
На значнай адлегласці, далёка.
У. цямнее лес.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)