пладзі́цца, плодзіцца; незак.
1. Размнажацца, разводзіцца. У паўночнай частцы Ладажскага возера плодзіцца чорны сіг. «Маладосць». // Разм. Нараджаць вялікае патомства. — Жаніся, брат, пладзіся, напаўняй пінскія балоты, валодай імі, — гаварыў Лабановіч. Колас.
2. перан. З’яўляцца ў вялікай колькасці. Вокам кіну, вокам гляну, — Думкі роем плодзяцца. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плата́н, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Вялікае дрэва сямейства платанавых з зеленавата-шэрай карой і шырокімі лісцямі. Іду між кедраў і платанаў, На іхні рост дзіўлюся я. Броўка. Платан прыкрываў амаль усю прыбярэжную касу халаднаватым ценем. Хомчанка.
2. ‑у, толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.
[Лац. platanus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мара́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да маралі. Маральны кодэкс будаўніка камунізма.
2. Які адпавядае правілам маралі, якому ўласціва высокая мараль. Маральны ўчынак. Маральны абавязак.
3. Звязаны з унутранымі, духоўнымі перажываннямі чалавека. Маральная падтрымка. □ Вялікае маральнае задавальненне адчуў дзед Талаш пасля .. удалага стрэлу. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрынча́ць і дрынчэ́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.
Разм. Тое, што і дрынкаць. Грузавічок гэты быў на выгляд зусім стары, увесь дрыжаў і дрынчаў, і, аднак жа, на маё вялікае здзіўленне, рухаліся мы даволі хутка. Краўчанка. На краі вёскі адзінока і сумна дрынчэла балалайка. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Bona valetudo melior est quam maximae divitiae
Добрае здароўе лепш за самае вялікае багацце.
Хорошее здоровье лучше самого большого богатства.
бел. Здароўе мілейшае за грошы. Здаровы багатаму варты.
рус. Здоровье дороже богатства. Здоровье за деньги не купишь.
фр. Santé passe richesse (Здоровье превосходит богатство).
англ. Health is better than wealth (Здоровье лучше богатства).
нем. Gesunder Mann, reicher Mann (Здоровый человек ‒ богатый человек).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Ма́ха ’крыло ветрака’ (Некр., Нар. Гом., чачэр., Мат. Гом.), ’крыло птушкі’ (светлаг., Мат. Гом.). Утворана пры дапамозе суф. ‑а ад махаць. А б утварэнні аднакарэнных назоўнікаў м. р. (на ‑ъ/‑ь) і ж. р. (на ‑а) гл. Ільінскі, AfSlPh, 29, 162. Параўн. балг. махово перо ’вялікае пер’е ў крыле птушкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Су́мна 1 ’наўрад’ (Мат. Гом.). Гл. сум, сумненне.
Су́мна 2 ’надта многа’ (пух., Сл. ПЗБ), сумната́ ’натоўп, гурт, вялікае мноства’, сумнаце́нне ’тс’ (там жа). Няясна; магчыма, пераасэнсаванне сумна ’страшна’ (гл. сум), г. зн. ’так многа, аж страшна’, або ўтварэнне ад сума 2 (гл.), што можа суадносіцца з балг. су́ма ’многа, маса’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
fortune [ˈfɔ:tʃu:n] n.
1. шча́сце, уда́ча
2. лёс;
tell smb.’s fortune прадка́зваць каму́-н. лёс
3. (вялі́кае) бага́цце;
be worth a fortune каштава́ць шмат гро́шай;
fame and fortune сла́ва і бага́цце;
make a fortune разбагаце́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Felicitatem ingentem animus ingens decet
Вялікаму духам пасуе вялікае шчасце.
Великому духом подобает большое счастье.
бел. Вялікі карабель плавае ў глыбокіх водах.
рус. Большому кораблю большое плавание. На великое дело ‒ великое слово.
фр. A grand cheval grand gué (Большому коню большая переправа).
англ. A great ship asks deep waters (Большому кораблю нужна глубокая вода).
нем. Ein großes Schiff braucht großes Fahrwasser (Большому кораблю нужен большой фарватер).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
прасто́р, ‑у, м.
1. Свабоднае вялікае месца, абшар. Стэпавы прастор. □ Лес адшумеў, расступіўся: перада мною бясконцы ясны прастор. Скрыган.
2. перан. Свабода, раздолле. Прастор, чыстата, мякка і пах які духавіты. Лынькоў. Тут [на заводзе], спадзяваўся Андрэй, будзе большы, чым дзе, прастор для яго вынаходстваў і рацыяналізатарскіх прапаноў. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)