смуглатва́ры, ‑ая, ‑ае.
Са смуглым тварам. І без таго смуглатварая Аляксандра Ніканаўна аж пачарнела. Кірэйчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэцыды́ў
(фр. récidive, ад лац. recidivus = які вяртаецца)
1) паўторнае праяўленне якой-н. з’явы пасля таго, як яна здавалася, знікла;
2) новае абвастрэнне хваробы пасля таго, калі чалавек быццам бы паправіўся;
3) паўторна зробленае злачынства асобай, якая была пакарана.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
АГУ́ЛЬНАЯ МЕ́РА дзвюх або некалькіх аднародных велічыняў, велічыня таго ж роду, якая ўтрымлівае цэлы лік разоў ва ўсіх зададзеных велічынях. Дзве велічыні, што не маюць агульнай меры, наз. несувымернымі (гл. Сувымерныя і несувымерныя велічыні).
т. 1, с. 89
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ко́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Тое, што і косць (у 1 знач.).
Сабака грыз костку.
2. Тое, што і косць (у 5 знач.).
Панскай косткі чалавек.
◊
Як костка ў горле (разм.) — пра таго (тое), што вельмі перашкаджае каму-н., даймае каго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абліза́цца, -ліжу́ся, -лі́жашся, -лі́жацца; -ліжы́ся; зак.
1. Аблізаць сабе губы.
2. перан. Выявіць пачуццё незадаволенай зайздрасці, не атрымаўшы таго, на што разлічваў.
3. Пра жывёлу: аблізаць на сабе поўсць.
|| незак. аблі́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| аднакр. аблізну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паве́сціся, -вяду́ся, -вядзе́шся, -вядзе́цца; -вядзёмся, -ведзяце́ся, -вяду́цца; павёўся, -вяла́ся, -ло́ся; павядзіся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Увайсці ў звычай, стаць прывычным.
Так павялося тут здаўна (безас.).
2. з кім. Пачаць вадзіцца з кім-н. (разм.).
З кім павядзешся, ад таго і набярэшся (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дына́стыя, -і, мн. -і, -тый, ж.
1. Шэраг манархаў з аднаго і таго ж роду, якія паслядоўна змяняюць адзін аднаго.
Д.
Бурбонаў у Францыі.
2. перан. Шэраг пакаленняў, якія перадаюць з роду ў род прафесійнае майстэрства, традыцыі.
Д. сталявараў.
|| прым. дынасты́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
развяза́цца, -вяжу́ся, -вя́жашся, -вя́жацца; -вяжы́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раз’яднацца (пра канцы чаго-н. звязанага).
Развязаўся вузел.
Хустка развязалася.
2. перан., з кім-чым. Вызваліцца ад таго, што (хто) звязвае, не дае свабоды дзеянням (разм.).
Р. з кампаніяй.
|| незак. развя́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
размата́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
Развіць, раскруціць што-н. зматанае; зняць з таго, на што было наматана.
Р. вуду.
◊
Разматаць клубок — высветліць, разблытаць якую-н. складаную, заблытаную справу.
|| незак. размо́тваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. размо́тванне, -я, н. і размо́тка, -і, ДМ -тцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дату́ль, прысл.
1. Да таго месца. Дайшоў датуль, дзе дарога зварочвае ўбок.
2. Да таго часу. Думала ўжо дзеўкай векаваць, і з думкай гэтай крыху лягчэй было датуль, пакуль у хаце спачувалі. Брыль. [Партызаны] прабеглі паўз Тураўца і Кавалевіча, запоўніўшы пустую датуль высеку. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)