учарне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

1. Зблажэць, змарнець; счарнець. Камандзір учарнеў і выпетраў, з кожным днём рабіўся больш рашучы і злосны. Грахоўскі. Марынчук неяк асунуўся, згорбіўся, даўно няголены твар яго ўчарнеў, на ім разгубленасць і трывога. С. Александровіч.

2. Разм. Пачарнець (пад уздзеяннем вільгаці, сонца, паветра і пад.). Куток даху быў Крыты драніцамі, што не паспелі яшчэ як след учарнець на сонцы і ветры. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Але́сіца ’лухта, глупства’ (Нас.), алесіць ’гаварыць прывабна, гаварыць лухту’ (Нас.) з акалесіца. Параўн. рус. околёсица лухта, глупства’, околёсная ’тс’, околёсина ’след кола пры павароце’. Усё гэта да калёсы (Міклашыч, 124). Семантычна параўн. лац. delīrus ’вар’ят’ (= які сышоў з баразны) да līra ’баразна’ і бел. зʼехаць з глузду (Мартынаў, Лекс. Палесся, 14). Значэнне ’гаварыць прывабна’ ў дзеяслова алесіць, відаць, пад уплывам лесціцца (гл.). Не выключаны таксама ўплыў куралесы ’небыліца’ (гл.). Нас., 363, перакладае алесіць ’куролесить, нести вздор’ (Мартынаў, SlW, 65–65).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ghost [gəʊst] n.

1. здань, пры́від; дух;

a ghost writer факты́чны а́ўтар, які́ піша за каго́-н. і́ншага

2. (слабы́) след; успамі́н (асабліва непажаданы)

3. (of) ве́льмі нязна́чная ко́лькасць;

not the ghost of a chance/an idea (а)нія́кага ша́нцу/уяўле́ння

♦

give up the ghost infml паме́рці, скана́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Пры́кла́дны ’ўзорны, прыстойны, старанны, дбайны; ветлівы’ (Нас., ТСБМ, Марц.; смарг., Сл. ПЗБ), ’звязны, складны’ (ТСБМ). Да прыклада́ць, якое ў сваю чаргу узыходзіць да прасл. *prikladati (гл. прыкла́сці); балг. дыял. прѝкладен ’ласкавы, прыязны, ветлівы, згаворлівы’, серб.-харв. прѝкладан ’суадносны’, укр. прикладни́й ’зручны, які падыходзіць, прыдатны’, дыял. при́кладний ’дакладны’, рус. прикладно́й ’дзелавіты, практычны, кемлівы’. Сюды ж пры́кладка ’выдумка’ (Нас.), з далейшым семантычным развіццём пры́кладна ’складна, звязна’ (Жд.), прікла́дна ’тс’ (Бяльк., Юрч. СНС), прыкла́дна ’складна, красамоўна’ (Яруш., Шат.), прыкло́дна ’старанна, як след; дбайна’ (Марц.) з фанематычнай зменай націскнога.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рубе́ц ​1, ‑бца, м.

1. Падоўжнае паглыбленне, зробленае чым‑н. на гладкай паверхні. Хлопцы скінулі ўраз Рукзакі і сарочкі, І ўпіліся ў сосны Стальныя разцы. На ствалах засталіся Рубцы ад падсочкі. Свірка.

2. След на целе пасля зажыўшай раны або ад пабояў. Галіна заўважыла ў .. [Колі] на грудзях чырвоны рубец — след асколка. Шамякін. [Бенька] падышоў і сеў на ўслончык. Пад расшпіленым каўняром кашулі відзён быў шырокі пакручасты рубец. Скрыган.

3. Шво, якое атрымліваецца пры сшыванні двух кавалкаў тканіны, скуры і пад. І насыпка, і навалачка лопнулі паўз рубец. Місько. [Пасведчанне] трэба было зашыць у складку ці нейкі рубец адзежыны. Васілевіч.

4. Разм. Тое, што і руб. Пракоп адышоў ад лямпы, сеў на лаве, абапёрся аб рубец лавы абедзвюма рукамі. Баранавых.

•••

Да рубца — зусім, поўнасцю (падрацца).

Сухога рубца няма на кім гл. няма.

рубе́ц ​2, ‑бца, м.

Самы вялікі аддзел (частка) страўніка жвачных жывёл. // Ежа, прыгатаваная з гэтай часткі страўніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наце́рці, натру́, натрэ́ш, натрэ́; натро́м, натраце́, натру́ць; нацёр, -це́рла; натры́; нацёрты; зак.

1. каго-што. Намазваючы, змазваючы (вадкасцю, маззю і пад.), расцерці.

Н. спіну.

2. што. Начысціць да глянцу, уціраючы што-н. (фарбу, воск і пад.).

Н. паркет.

3. што. Пашкодзіць, прычыніць боль трэннем, пакінуць след ад трэння.

Н. нагу.

4. чаго. Надрабніць на тарцы ў якой-н. колькасці.

Н. бульбы.

5. чаго. Нарыхтаваць у якой-н. колькасці, ачышчаючы ціскам, трэннем ад цвёрдых частачак (пра лён, каноплі і пад.).

|| незак. націра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. наце́рціся, натру́ся, натрэ́шся, натрэ́цца; натро́мся, натраце́ся, натру́цца; нацёрся, -це́рлася; натры́ся (да 1 знач.); незак. націра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 знач.).

|| наз. націра́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

naprowadzić

зак. навесці; накіраваць; скіраваць;

naprowadzić na myśl — навесці на думку;

naprowadzić na ślad — навесці на след;

naprowadzić rozmowę na co — скіраваць размову (гутарку) на што

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Hauch

m -(e)s, -e

1) по́дых

2) налёт, след

éinen fláumigen ~ háben — быць пакры́тым пушко́м

3) паве́ў

den létzten ~ von sich (D) gében* — ≅ адда́ць Бо́гу душу́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

знак м.

1. (пазнака) Zéichen n -s, -;

2. (след, шнар) Spur f -, -en; Zéichen n -s, -;

грашо́вы знак фін. Bánknote f -, -n;

тава́рны знак камерц. Wárenzeichen n -s, -;

фі́рменны [фірмо́вы] знак Fírmenzeichen n, Fírmenmarke f -, -n;

распазнава́льны знак Erkénnungszeichen n;

пада́ць знак éinen Wink gében*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

до́лжно безл., в знач. сказ. трэ́ба, патрэ́бна; (необходимо) неабхо́дна; (полагается) нале́жыць;

рабо́тать, как до́лжно працава́ць як след (як нале́жыць);

говори́ть то, что до́лжно гавары́ць то́е, што трэ́ба (што неабхо́дна);

так не до́лжно поступа́ть так не́льга (нямо́жна, не трэ́ба) рабі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)