э́кскурс, ‑у, м.
Адхіленне, адступленне ад галоўнай тэмы з мэтай падрабязней высветліць пабочнае пытанне. К. Чорны часта выкарыстоўвае маналогі-споведзі герояў, якія з’яўляюцца своеасаблівымі экскурсамі ў іх біяграфіі. Дзюбайла. Экскурс у гісторыю — гэта зноў жа своеасаблівая падрыхтоўка ў зборніку «Вянок» да так знамянальных у ім слоў «Краю мой родны! Як выкляты богам...». Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́чарпаць
1. áusschöpfen vt; erschöpfen vt; (землечарпалкай) áusbaggern vt
2. перан (давесці да канца) erlédigen vt;
пыта́нне вы́чарпана die Fráge ist erlédigt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кане́чне
1. пабочн. слова gewíss, natürlich; sélbstverständlich;
2. часц natürlich; und ob;
кане́чне, што за пыта́нне! das ist doch klar!, kéine Fráge!
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
асвятлі́ць, асвятля́ць
1. beléuchten vt; erléuchten vt; erhéllen vt;
2. перан (растлумачыць) beléuchten vt, erléuchten vt;
асвятлі́ць пыта́нне éine Fráge näher betráchten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
харчо́вы
1. пищево́й, съестно́й;
~выя праду́кты — пищевы́е (съестны́е) проду́кты;
2. (о промышленности) пищево́й;
3. (относящийся к продовольствию) продово́льственный;
~вае пыта́нне — продово́льственный вопро́с;
○ Харчо́вая прагра́ма — Продово́льственная програ́мма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Ваўчы́ца. Рус. волчи́ца, укр. вовчи́ця, польск. wilczyca, серб. ву̀чица і г. д. Прасл. *vьlčica. Фармальна ўтварэнне суф. ‑ica ад *vьlkъ ’воўк’. Але ставіцца пытанне пра адпаведнасць часткі слова *vьlči‑ і.-е. утварэнню. Параўн. ст.-інд. vr̥kī́, літ. vilkė і г. д. (гл. Зубаты, LF, 25, 239; Мікала, Ursl. Gr., 120; Траўтман, 359; Фасмер, 1, 346).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
jawić się
jawi|ć się
незак. кніжн.
1. з’яўляцца;
2. з’яўляцца, паўставаць;
jawić się pytanie — паўстае пытанне
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
схаце́ць, схачу, схочаш, схоча; зак.
Разм. Выявіць ахвоту, жаданне; захацець. «І чаму ён — вось пытанне, — Ганна думала не раз, — І ў апошні той наш час, У той мілы час спаткання, Не схацеў зайсці да нас?» Колас. Я .. сказала, што гэткі доўгі і моцны сон Марынкі мяне трывожыць. Бацька не схацеў нават слухаць мяне. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
руб м (край, рабро) Rand m -(e)s, Ränder; Kánte f -, -n; Grat m -(e)s, -e (кант);
◊ паста́віць пыта́нне рубам гл рубам
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Басо́н ’пазумент, кант, галун і г. д.’, рус. басо́н, укр. басо́н. Слова не вельмі яснага паходжання. Праабражэнскі (1, 18) лічыў, што рус. басо́н < ням. Posament ’пазумент’ (< франц. passement). Мацэнаўэр (Cizí sl., 105–106) сумняваецца (з фанетычных меркаванняў) і ставіць пытанне аб франц. façon як аб першакрыніцы. Фасмер (1, 131) падтрымлівае версію Праабражэнскага, але думае пра пасрэдніцтва ням. дыялектаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)