павесяле́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Стаць, зрабіцца вясёлым, весялейшым. Дзеці разварушыліся, павесялелі і выйшлі з таго стану замкнёнасці, у якім яны яшчэ так нядаўна былі. Колас. А калі Міхаська пачаў бегаць у школу ды пакрысе чытаць буквар, бацька павесялеў яшчэ больш. Якімовіч. // Стаць, зрабіцца лепшым, прыгажэйшым і пад. Горад, здавалася, пасвятлеў і павесялеў. Грахоўскі. Добра расце ўсё, зямля неяк павесялела, быццам бы маладою стала. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парабі́цца, ‑робіцца; ‑робімся, ‑робіцеся, ‑робяцца; зак.
1. Зрабіцца, стаць якім‑н. — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Кідаючы вінтоўкі.., беглі па гародах нямецкія салдаты, і твары іх парабіліся зямліста-шэрымі. Лынькоў. Хлопцы мае пасля гэтага выпадку адразу неяк падабрэлі, парабіліся ціхія, паслухмяныя. Карпюк.
2. Здарыцца, зрабіцца. [Альжбета:] Што гэта ў вас тут парабілася, мае міленькія? Купала. Тут парабілася такое, што і ўявіць сабе страшна. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здво́іцца, здвоіцца; зак.
1. Зрабіцца падвоеным, здвоеным (у 2 знач.). Ніткі здвоіліся. Дратва здвоілася.
2. Перастроіцца, стаўшы ў два рады (пра кожны рад у страі). Рады здвоіліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апрасці́цца, апрашчуся, апросцішся, апросціцца; зак.
Зрабіцца прасцейшым у звычках, спосабе жыцця і пад. — Апросцімся, браты! — гукнуў.. [Веньямін], не сыходзячы з ганка, прычэсваючы ўскудлачаныя валасы. — Будзем як дзеці! Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абмачы́цца, ‑мачуся, ‑мочышся, ‑мочыцца; зак.
1. Абмачыць на сабе адзенне, абутак; зрабіцца мокрым ад дажджу, мокрага снегу і пад.
2. Спусціць пад сябе мачу (пра дзяцей, хворых).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасла́біцца, ‑біцца; зак.
Зрабіцца больш слабым. Спружына паслабілася. □ Але ж метафарычнасць, насычанасць вершаў Максіма Танка тропамі к канцу 30‑х гадоў.. некалькі паслабілася, набыўшы разумныя граніцы. Бугаёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускудла́ціцца, ‑лачуся, ‑лацішся, ‑лаюцца; зак.
Стаць, зрабіцца кудлатым; растрапацца. За цяжкую дарогу бародка Паўла Паўлавіча ўскудлацілася, хітрыя вочкі запалі, але стары не здаваўся, пабліскваў залатымі зубамі. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
учасці́цца, ‑ціцца; зак.
1. Стаць больш частым, пачаць часцей паўтарацца. Учасціліся раннія замаразкі. Учасціліся перакуры. □ Косцю заняло дух, учасціўся рытм сэрца. Карпюк.
2. Зрабіцца больш скорым, хуткім.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Паслабаджа́ць ’аслабляць нацягнутае або туга завязанае, адпускаць’ (Юрч., Бяльк.), паслабадніць ’параскашнець, зрабіцца прастарней’, ’вызваліцца, мець вольны час’, ’адчуць сябе лепш’ (Юрч., Сл. ПЗБ). УтворанД ад слабода < свабода (гл.) і слабодны і прэфіксе па‑ са значэннем пашырэння дзейнасці.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прытвара́цца, прытвары́цца ’прыкінуцца’ (ТСБМ), прітвыря́цца ’прыкідвацца’ (Бяльк.); параўн. укр. притвори́тися, рус. притворя́ться, славац. pritvoriť sa, серб.-харв. прѝтворица ’прытворшчык(ца), крывадушнік(ца)’. Да твар, твары́ць (гл.). Першаснае значэнне ’стаць падобным да некага, зрабіцца кім-небудзь’ (параўн. Махэк₂, 662).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)