адкупны́, ‑ая, ‑ое.
1. Гіст. Які мае адносіны да водкупу. Адкупныя грошы.
2. у знач. наз. адкупно́е, ‑ога, н. Разм. Тое што і барыш (у 1 знач.). — Значыцца, павінен адкупное ставіць? — Сачыўка пераводзіў усё на жарт, але Антон заўважыў, што той пачынае злаваць. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угне́вацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Увайсці ў вялікі гнеў; разгневацца, раззлавацца. [Міколка:] — Відаць, перабаршчыў я крыху... Угневаецца цяпер дзед не на жарт... Лынькоў. Добра, што так абышлося з табою, а та я хацеў на цябе ўжо ўгневацца, — сказаў Шафранскі і падаў мне руку на развітанне. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эліксі́р, ‑у, м.
1. Выцяжка з раслін ці моцны настой на спірце, у кіслаце і пад., які ўжываецца ў медыцыне, касметыцы. Зубны эліксір. Мятны эліксір.
2. Жарт. Незвычайны, цудадзейны напітак.
•••
Жыццёвы эліксір — чарадзейны напітак, які імкнуліся атрымаць алхімікі для таго, каб захаваць маладосць, прадоўжыць жыццё.
[Фр. élixir з араб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
indecent [ɪnˈdi:snt] adj.
1. непрысто́йны;
an indecent remark непрысто́йная заўва́га;
an indecent joke непрысто́йны жарт
2. ненале́жны;
He left us with indecent haste. Ён развітаўся з намі занадта хутка.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Апо́сталы жарт. ’пра абутак, звычайна завялікі, не зусім прыдатны для носкі’ (Сцяц.), апасталы ’плецены абутак са скуры’ (Інстр. III), апа́стал ’акураны лапаць’ (Касп.). З пасталы (гл.) з пратэтычным а‑. Зэльвенская форма з націскам на другім складзе пад уздзеяннем апостал (гл.), на што можа ўказваць і жартаўлівы характар пераасэнсавання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сме́шкі ‘смех, жарты, жартачкі’ (Нас., Гарэц., Касп., Шат., Ласт., Некр. і Байк., Янк. 2). Малаверагодна запазычанне з польскай мовы (на падставе націску), гл. Цвяткоў, Запіскі, 2, 1, 84. Параўн. сме́шка ‘жарт, насмешка’ (ТС, Сл. рэг. лекс.), серб.-харв. дыял. сме́шка ‘тс’, макед. смешка ‘вясёлае апавяданне, анекдот’ і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зарабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак., што.
1. Набыць работай, атрымаць за работу.
З. семсот рублёў.
З. права на адпачынак.
2. Атрымаць у выніку чаго-н. (разм., іран.).
З. па карку.
З. вымову.
3. Закласці, замураваць.
З. адтуліну.
◊
Зарабіць як Заблоцкі на мыле (разм., жарт.) — пагарэць на якой-н. справе.
|| незак. зарабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пу́бліка, -і, ж., зб.
1. Людзі, якія знаходзяцца дзе-н. у якасці гледачоў, слухачоў, наведвальнікаў і пад., а таксама ўвогуле людзі, грамадства.
Тэатральная п.
Чытацкая п.
На публіку (гаварыць, рабіць і пад.: напаказ; разм., неадабр.).
2. Група або разрад людзей, аб’яднаных па якіх-н. агульных прыметах (разм., жарт. або неадабр.).
Няварта вадзіцца з такой публікай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
харч, -у, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Тое, што спажываюць, чым жывяцца, ежа.
Мясны х.
Нешта ж ты змізарнеў на гарадскіх харчах.
2. Корм для жывёлы.
Нарыхтаваць харчу жывёле на зіму.
3. перан. Тое, што з’яўляецца крыніцай роздуму, разважанняў.
Даць х. для мозгу.
◊
На харчах святога Антонія (разм., жарт.) — недаядаючы, галадаючы.
|| прым. харчо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ца́рства, -а, мн. -ы, -аў, н.
1. Дзяржава, якой кіруе цар (уст.).
2. Час праўлення цара (царыцы); цараванне.
3. перан., чаго або якое. Сфера, вобласць прыроды.
Птушынае ц.
Ц. кветак.
◊
Соннае царства (разм., жарт.) — спакой, цішыня, калі ўсе спяць.
Царства Нябеснае каму (разм.) — гаворыцца пры добрым упамінанні нябожчыка.
Цёмнае царства — сімвал некультурнага, невуцкага грамадскага асяроддзя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)