Струт: але дух народу струт (А. Абуховіч). Значэнне няпэўнае; Пацюпа (Наша слова, 1995, 29 лістап.) узнаўляе як ‘параза’, спасылаючыся на ст.-бел.струтъ, якое Зізаній (79) тлумачыць “збурене мѣста албо люду побитье”. Няясна. Пацюпа (там жа) выводзіць з трут (гл.), параўноўваючы з літ.treñkti ‘грымнуць, ударыць’. Параўн. таксама ўкр.дыял.струт ‘выгоднае, зручнае месца’, якое спрабуюць звязаць з старым польск.stręt ‘перашкода’ (ЕСУМ, 5, 455). Фармальна адпавядае польск.strącic ‘збіць, скінуць’ (гл. стронціць), якое лічаць роднасным названаму літоўскаму слову (польск.trącic ‘штурхаць; чэш.trútiti ‘тс’, гл. Брукнер, 575; Махэк₂, 655)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
demon
[ˈdi:mən]
n.
1) д’я́бал -ла m., нячы́стая сі́ла; злы дух
2) ліхадзе́й -я m., лю́ты чалаве́к, зьвяру́га f.
3) Figur. чалаве́к зь вялі́кай энэ́ргіяй або́ вытрыва́ласьцю
He is a demon for work — Ён працу́е як д’я́бал
4) Greek Myth. дэ́ман -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
латышскі пісьменнік. Скончыў Рыжскую гандл. школу (1881). Друкаваўся з 1882. Тонкі бытапісальнік лат. вёскі, псіхолаг, майстар стылю і кампазіцыі. Узнімаў сац.-псіхал. праблемы, характары раскрываў праз складаныя духоўныя перажыванні. Аўтар навел і апавяданняў «Пустазелле» (1887), «У Спіенах» (1888), «Раўдупіетэ» (1889), «Веснавыя замаразкі» (1898), «Андрыксон» і «У цені смерці» (1899), драм «Злы дух» (1891), «Блудны сын» (1893), «Індраны» (1904), «У агні» (1905), камедый «Грахі Трыны» (1891), «Дні краўцоў у Сілмачах» (1902) і інш. Вядомы і як паэт-лірык, сатырык і гумарыст. На бел. мову творы Блаўмана перакладала Х.Лялько.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВА́СЕРМАН (Wassermann) Якаб
(10.3.1873, г. Фюрт, Германія — 1.1.1934),
нямецкі і аўстрыйскі пісьменнік. У сярэдзіне 1880-х г. супрацоўнічаў з час. «Simplicissimus» («Сімпліцысімус»). Набыў вядомасць як аўтар раманаў «Габрэі з Цырндорфа» (1897), «Молах» (1903), «Чалавечак з гусямі» (1915), «Этцэль Андэргаст» (1931) і асабліва «Каспар Гаўзер, або Лянота сэрца» (1908) і «Справа Маўрыцыуса» (1928), у цэнтры якіх — герой-самотнік, шукальнік праўды, які супрацьстаіць варожаму свету. У творах Васермана поўнае напружання дзеянне спалучаецца з псіхал. рэалізмам, узмоцненым псіхааналізам, маралістычнай крытыкай грамадства і яго інстытутаў (уплыў Ф.М.Дастаеўскага). Аўтар сатыр. п’есы «Камедыя хлусні» (1898), кн. «Дух пілігрыма» (1923).
за гэ́тыя гады́ сад ~ня́ўся — за э́ти го́ды сад подня́лся;
3.разг. (поднять край платья) заголи́ться;
◊ п. на но́гі — подня́ться на́ ноги
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лёт, ‑у, М лёце і на ляту́, м.
Дзеяннепаводледзеясл. лётаць (гл. лятаць у 1 знач.) і ляцець (у 1–5 знач.). Дзеці доўга пазіралі за лётам шэршняў.Рылько.Здаецца, думак быстры лёт выразна кожнаму чуцён — такая ціш.Вялюгін.Варанецкі хапаецца за білы, ловіць лейцы, каб спыніць лёт .. коней.Дуброўскі.
•••
З лёту — з разбегу, хутка рухаючыся. З лёту Верачка абхапіла Барыса, прытулілася да яго грудзей.М. Ткачоў.
Лавіць на лятугл. лавіць.
На ляту — у час лёту, руху ў паветры. [Талімон:] — Былі зімы, што ад марозу дух займае.., птушка на ляту падае...Кулакоўскі.
Страляць (біць) у лётгл. страляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ване́ць ’смярдзець’ (Бяльк.). Да вонь < прасл.*oni̯a; гук в у пачатку слова пад уплывам веяць (Мейе, JF, 5, 333) або прасл.*vǫx‑ (БЕР, 1, 176). Рус.вонь ’смурод’, ст.-рус.воня ’пах, водар’, укр.вонь, польск.woń, в.-луж.wóń, wónje, н.-луж.woń, чэш.vůně, славац.vôňa ’тс’, балг.воня́ ’смурод’, серб.-харв.вȍњ, во̀ња ’пах’, славен.vónja ’тс’, ц.-слав.вонꙗ ’водар, пах’. І.‑е. паралелі: лац.animus ’дух’, ст.-інд.anaḥ ’подых’, грэч.άνεμος ’вецер’, гоц.us‑anan ’выдыхаць’ (Праабражэнскі, 1, 95–96; Фасмер, 1, 349; Шанскі, 1, В, 158–159; БЕР, 1, 176; Брукнер, 630; Махэк₂, 704).