1. Пасля ўсяго, напаследак. Я моўчкі чакаў. Маўчаў і .. [незнаёмы]. Нарэшце цяжка прыўзняўся, адсунуўся на край сядзення.Шашкоў.Пад нагамі не зямля, а кісель. Ступіш — і баішся, каб не засмактала, хутчэй робіш наступны крок.. Нарэшце дрыгва скончылася.Жычка.
2.узнач.далучальнагазлучн.(частаўспалучэннісазлучнікам «і»). Ужываецца для далучэння асобнага слова або цэлага сказа. Надакучылі госці братам. Пачалі яны думаць, як ад іх збавіцца. Думалі, думалі, нарэшце дадумаліся.Якімовіч.
3.узнач.пабочн. Паказвае на завяршэнне працэсу, дзеяння, з’явы. Валодзька выпрасіў, нарэшце, у рэдактара дазвол паехаць на раён.Брыль.Цэлы дзень блукаў [Андрэй] па.. [лесе], нарэшце, пад вечар, выбраўся на палянку.Якімовіч.
4.узнач.пабочн. Паказвае, што мера цярпення, чакання і пад. скончылася, або падкрэслівае што‑н. — Ды сціхніце вы, нарэшце.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыму́сіць, ‑мушу, ‑мусіш, ‑мусіць; зак., каго.
Сілаю або нейкім іншым уздзеяннем дамагчыся, каб нешта было зроблена, выканана; абавязаць, патрэбаваць зрабіць што‑н. — Мяне ніхто не можа прымусіць, калі я гэтага не захачу сам, — чаканячы кожнае слова, прамовіў Ваханаў.Колас.Дзядзька спаткаў.. [вучняў] у сенях каля парога, прымусіў яшчэ на двары паабціраць венікам ногі.Брыль.Як ні ўпіраўся Сашка, бабка Вікця прымусіла ўнука выпіць шклянку густога, смачнага малака.Даніленка.Сілаю ў чалавека можна толькі адабраць, але прымусіць, каб ён даў табе што-небудзь, нельга.Карпаў.// Выклікаць пэўныя дзеянні, учынкі, стан у каго‑н. Яны абодва ніколі не кралі — голад прымусіў Мішку злавіць гэтую курыцу.Лупсякоў.Гудок на фабрыцы прымусіў.. [Зыдора] паддаць ходу.Чорны.Усякі выпадак, нават нязначны, можа прымусіць цябе хвалявацца, думаць, разважаць...Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расквітне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Расцвісці, распусціцца (пра кветкі, расліны). [Міхась:] Ёсць папараць-кветка. Толькі яна пакуль што ў нас для адных паноў цвіце... Але хутка яна і для нас расквітнее.Козел.Занядбаныя, без догляду,.. [цюльпаны] нейкім цудам расквітнелі.Ус.
2.перан. Стаць прыгожым, здаровым; дасягнуць росквіту. Расквітнела ты, дзяўчына, Як чырвоная каліна, Жаніхоў хапае ў нас, Пра вяселле думаць час.Дзеружынскі.Адэля на будоўлі была падобна на ўсіх тынкоўшчыц брыгады, дзе яна працуе разам з Васілінай. Затое ў гэтым вось блакітным плацці яна расквітнела незвычайна.Савіцкі.[Жанчына:] — Маша ажно расквітнела. Люба паглядзець на маладзіцу!Шамякін.
3.перан. Дасягнуць высокай ступені развіцця; праявіцца з большай сілай. Расквітнела жыццё. Расквітнеў талент мастака. □ На ніве разгорнутага камуністычнага будаўніцтва пышна расквітнела і культура Малдавіі, яе літаратура і мастацтва.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скла́дчына, ‑ы, ж.
Унясенне грошай, прадуктаў і пад. удзельнікамі якой‑н. агульнай справы, а таксама грошы, прадукты і пад., сабраныя такім чынам. На шафе пастукваў будзільнік, што купілі ў складчыну.Даніленка.Праз агароджу, якая ставілася ў складчыну ўсімі гаспадарамі, каб не псаваць выгляду, [дом] пазіраў на вуліцу дзевяццю аднолькавымі вокнамі і гэтым быў падобны на звычайны барак.Ракітны.Калі каго-небудзь пазбаўлялі стыпендыі, усе класы рабілі складчыну і давалі яму неабходныя грошы да таго часу, пакуль ён зноў яе не атрымліваў.Сяргейчык.// Вечарынка, бяседа, якія робяцца на сабраныя такім чынам грошы, прадукты і пад. [Юрка] прымаў удзел у складчынах і, падпіўшы, танцаваў, пакуль хапала сілы.Карпаў.Мачыха гэтак разлютавалася, што нават думаць нельга было, каб папрасіць у яе чаго .. на тую складчыну.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́жка,
1.Прысл.да цяжкі (у 1–6 і 9 знач.).
2.безас.узнач.вык. Пра цяжкі фізічны стан, пачуцці стомы, болю і пад. [Віця] ўстаў з мяха, на якім сядзеў, і адчуў, што яму цяжка стаяць.Чарнышэвіч.Людзям было цяжка думаць, што гітлераўскае звяр’ё можа перарваць штодзённую працу.Чорны.
3.безас.узнач.вык. Пра наяўнасць нягод, пакут і пад. Ды і ці варта цяпер ісці да .. [Волькі] — нагоніш маркоты, калі самому цяжка.Каваленка.// Пра непрыемны стан, у якім хто‑н. знаходзіцца. Мне таксама было цяжка ад усяго таго, што вось-вось пабачыў.Кулакоўскі.
4.безас.узнач.вык. Пра сумны, дрэнны настрой. У Івана таксама на душы было цяжка, а ў галаве варушыліся цэлым роем думкі.Колас.На сэрцы было цяжка.Дамашэвіч.
•••
Цяжка сказацьгл. сказаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
feel
[fi:l]
felt, feeling
1.
v.t.
1) ма́цаць, дакрана́цца
Feel how cold my hands are — Паглядзі́, які́я ў мяне́ хало́дныя ру́кі
2) шука́ць во́бмацкам
3) адчува́ць
4) ду́маць, ве́рыць
2.
v.i.
1) нама́цваць, прама́цваць
2) чу́цца, адчува́ць сябе́
3) шкадава́ць, спачува́ць
3.
n.
1) до́тык -у m.
2) адчува́ньне, чуцьцё n.
3) пачуцьцё до́тыку
•
- feel like
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
expect[ɪkˈspekt]v.
1. спадзява́цца, разлі́чваць;
expect smb. to do smth. разлі́чваць, што хто-н. зро́біць што-н.;
We expect them to help us. Мы разлічваем, што яны нам дапамогуць.
2. чака́ць;
He was not expecting any visitors. Ён не чакаў ніякіх наведвальнікаў.
3. меркава́ць, ду́маць;
Will they come? – Yes, I expect so. Яны прыйдуць? – Я мяркую, што так.
♦
be expecting a baby/a childinfml быць цяжа́рнай;
She is expecting a child in May. Яна чакае дзіця ў маі.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Калашні́к1 ’невялікі хлеў’ (Жд. 2). Рэгіянальнае ўтварэнне, аналагічнае па паходжанню да калашня (гл.). Першапачаткова ’спецыялізаваная пабудова або прыбудоўка для мякіны і да т. п.’, затым ’невялікая гаспадарчая пабудова’ > ’невялікі хлеў’.
Калашні́к2 ’хатняя кветка’ (лельч., Мат. Гом.). Укр.усх.-палес.калашнік і калашнік ’духмяная паказвай кветка невялікага намеру, якая цвіце белымі кветкамі’. Рэгіянальная інавацыя, этымалагічная структура ўтварэння — калачник, далей да калач. Матывацыя, аднак, не вельмі ясная, можна думаць аб пераносе назвы (аб дэрывацыі ад яе) расліны Malva, параўн. усх.-палес.калачики ’Malva silvestris’ (відавочны перанос падобнага тэрміна ў рус.калачик ’расліна Geranium’) і аб незалежным ад гэтага ўтварэнні, дзе аснова суадносіцца з калач3 (гл.). У такім выпадку гэта дэрыват з суфіксам або семантычны кандэнсат, параўн. рус.дыял. структуру калачная трава.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Райці́ннікі ’выхавацелі і пастухі коней’ (Карскі, Труды, 320), ст.-бел.ройтиник (з 1510 г.) ’шляхціч (’путный боярин’) вялікага князя’, ’даглядчык коней, конюх, канявод’. Лічыцца запазычаннем з літ.raĩtininkas ’вершнік’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 94). Трэба думаць, што літ.raĩtininkas утворана паводле мадэлі dainininkas ’спявак, пясняр’ (< daina ’песня’), mokslininkas ’вучоны’ (< mokslas ’навука’) і інш., адсюль raĩtininkas, магчыма, ад літ.raitija ’конніца, кавалерыя’, што, імаверна, звязана з ням.reiten ’ехаць’, Reiten ’язда на кані’. Такім чынам, у якасці здагадкі, паколькі бел.райціннік мае іншую афіксацыю, можна дапусціць самастойнае яго ўтварэнне пры дапамозе суф. ‑нік непасрэдна з ням.*reiten‑nik, магчыма, з прамежкавай аддзеяслоўнай формай *райцінне ’язда на кані’. Падобна, як і ст.-польск.rojćnicki (1561 г.) створана з уласнай патранімічнай суфіксацыяй < *rejtьn‑icki. Гл. таксама ройтаннік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
consider
[kənˈsɪdər]
v.t.
1) абду́мваць, разгляда́ць, абмярко́ўваць, заду́мвацца над чым
2) прызнава́ць, лічы́ць
He considers them (to be) innocent — Ён лі́чыць іх невінава́тымі
to consider it necessary — прызнава́ць патрэ́бным
3) ду́маць, уважа́ць
4) лічы́цца з кім, шанава́ць (пагля́ды, пачу́цьці)
5) браць пад ува́гу, улі́чваць
all things considered — узя́ўшы ўсё пад ува́гу
6) цані́ць; мо́цна паважа́ць
7) разважа́ць, меркава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)