Прамысло́васць ’галіна матэрыяльнай вытворчасці’, ’сукупнасць прадпрыемстваў якой-небудзь вытворчасці’ (ТСБМ, Гарэц.). Дэрыват з суф. ‑асць ад прыметніка промыславы < польск.przemysłowy ’тс’, на што ўказвае націск. Калька рус.промышленность. Далей гл. промысел.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
е́хацьнесов., в разн. знач.е́хать; (куда-л. — ещё) отправля́ться, уезжа́ть;
е. на веласіпе́дзе — е́хать на велосипе́де;
трэ́ба е. на рабо́ту — на́до е́хать на рабо́ту;
слі́зка, но́гі так і е́дуць — ско́льзко, но́ги так и е́дут;
е. за мяжу́ — е́хать (отправля́ться, уезжа́ть) за грани́цу;
◊ дале́й е. няма́ куды́ — да́льше е́хать не́куда;
бяда́ на бядзе́е́дзе, бядо́ю паганя́е — посл. беда́ на беде́е́дет, бедо́й погоня́ет;
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Паві́ха ’від асакі’ (Сл. ПЗБ), повіха ’павіліца’ (ТС). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад *павіхаць < віхаць (гл.)., ’віхляць, хістаць’ і далей да віць. У аснове намінацыі ляжыць ўяўленне аб тонкім хісткім сцябле. Параўн. яшчэ вікла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Паначо́та, поночо́та ’цемра, цемната’ (Клім.). Калі лічыць па словаўтварэнню, то гэта аддзеяслоўнае ўтварэнне з суф. ‑ота (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 89) ад *паначыць (параўн. укр.поно́чіти ’цямнець вечарам’) і далей да ноч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
макрата́, ‑ы, ДМ ‑раце, ж.
Вада, вільгаць, якія пакрываюць, пранізваюць што‑н. Боты набраклі, ногі ныюць і заходзяцца ад волі і макраты.Грахоўскі.//Разм. Мокрае, дажджлівае надвор’е. Поезд прывёз на глухую, залітую дажджом станцыю і пайшоў сабе далей. Як хочаш дабірайся да «горада», як хочаш ратуйся ад макраты і гразі.Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамо́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Стаць наскрозь мокрым, вільготным. Наскрозь прамоклі шынялі Пад праліўным дажджом.Астрэйка.Абутак прамок адразу, а далей паступова прамакала і адзенне.Маўр.// Апынуцца ў мокрым адзенні, абутку. Ногі прамоклі. □ Хутка я ўвесь прамок, а па твары каціліся буйныя кроплі поту...Анісаў.
•••
Прамокнуць да ніткі — зусім прамокнуць, стаць мокрым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
размары́ць, ‑мару, ‑морыш, ‑морыць; зак., каго.
Разм. Давесці да расслабленага, санлівага стану. Сонечнае цяпло, лясны водар размарылі .. [Галку].Рамановіч.Распалілі грубачку, цяплынь паступова размарыла нас, і не было ахвоты падымацца, каб ісці далей.Карамазаў./убезас.ужыв.У хаце было горача ад моцна напаленай печы, і хлопцаў хутка размарыла, пацягнула на сон.Корзун.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́ды, ‑аў; адз.няма.
Абл. Два вядры (звычайна з вадой). Была .. [бабка], як казюлька, аднак жа цяжкія суды вады спраўна насіла — за квартал, за два, а то і далей ад крыніцы.Гарэцкі.[Барашкін] напіўся проста з крынічкі, прыгадваючы, як Людміла разыграла яго, потым зачэрпнуў поўныя суды і амаль бегма кінуўся назад да хаты.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
j-m ~ sein — ісці́ напе́радзе, быць пе́ршым; спарт. ве́сці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Бе́дны, бяда́. Рус.беда́, укр.біда́, польск.biada (ст.), чэш.bida, ст.-слав.бѣда, балг.беда́, серб.-харв.бијѐда і г. д. Прасл.běda (з рознымі вытворнымі — bědьnъ і г. д.). Параўн. літ.bėdè, лат.bę̀dą ’клопаты, гора’; далейгоц.baidjan ’прымусіць’, грэч.πείθω ’пераконваю, угаварваю’. Бернекер, 54; Развадоўскі, RS, 2, 105; Траўтман, 23. Прасл.*běda, гоц.baidjan, магчыма, далей звязаны з кельт. мовамі. Параўн. ст.-ірл.bibdu ’вінаваты’ (< пракельт.*bibid(u̯)ūs < і.-е.*bhibhidh‑u̯ōt‑s, корань *bhei̯dh‑). Гл. Зомер, Зб. Стоўксу, 25.