*Праціро́жна, проціро́жно ’насуперак, наперакор’ (ТС). Утварэнне ад проці (гл.) з другой часткай да рог (гл.), параўн. выраз у ро́жкі ’супраць каго-небудзь (выступаць)’; да ражон (гл.), параўн. ле́зці на ражо́н ’задзірацца’ ці пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

макарані́зм

(фр. macaronisme, ад іт. maccheroni = макароны)

1) іншамоўнае слова або выраз, якія ўжываюцца ў мове ў нязменным выглядзе;

2) іншамоўнае слова або выраз, уключаныя пісьменнікам у мову твора з захаваннем іх фанетыка-графічнай абалонкі ў стылістычных мэтах;

3) перан. празмернае ўжыванне на пісьме і ў размове іншамоўнай лексікі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

вульга́рны

(лац. vulgaris = просты, звычайны)

1) грубы, непрыстойны (напр. в. выраз, в-ыя манеры);

2) спрошчаны да скажэння (напр. в. матэрыялізм).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ходя́чий в разн. знач. хадзя́чы;

ходя́чий больно́й хадзя́чы хво́ры;

ходя́чее выраже́ние хадзя́чы вы́раз;

ходя́чая и́стина хадзя́чая і́сціна;

ходя́чее мне́ние хадзя́чая ду́мка;

ходя́чая моне́та хадзя́чая мане́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

малавыра́зны, ‑ая, ‑ае.

Які недастаткова яскрава адлюстроўвае ўнутраны стан, якасць чалавека (пра вочы, выраз твару і пад.). Саханюк быў хлопец сухарлявы, досыць высокага росту, меў даволі прыгожы твар, але малавыразныя, жаўтавата-карыя вочы яго крыху псавалі. Колас. // Які недастаткова ярка перадае што‑н. Малавыразная мова.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

славяні́зм, ‑а, м.

1. Слова або моўны зварот, запазычаныя неславянскай мовай з якой‑н. славянскай мовы. // Выраз або моўны зварот у неславянскай мове, утвораныя па ўзору, па мадэлі якой‑н. славянскай мовы.

2. Слова або зварот, якія ўвайшлі ў некаторыя славянскія мовы з царкоўнаславянскай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Не́ўгалаў (неугылыу) ’не сваім голасам’ (Бяльк.), неўгблоў ’абыякава, нецікава’ (ТС). Да галава, параўн. народны выраз не браць у галаву ’не турбавацца, не клапаціцца’, аднак першае з адзначаных значэнняў застаецца нявытлумачаным (збліжэнне з галець, галёкаць ’крычаць’?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вульга́рны

(лац. vulgaris = просты, звычайны)

1) грубы, непрыстойны (напр. в. выраз, в-ыя манеры);

2) спрошчаны да скажэння (напр. в. выклад вучэння).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Распо́рак ’разрэз, выраз у адзенні’ (Сцяшк., Сл. ПЗБ), распо́рка ’тс’ (Сл. ПЗБ). Параўн. польск. rozporek ’разрэз у адзенні’, славен. razporek ’тс’. Да пароць (гл.). Для славенскага слова Сной₂ (606) рэканструюе першаснае значэнне — ’месца, дзе адзенне распоратае’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

уда́чный уда́чны; (умелый, хороший) уда́лы; (меткий) тра́пны;

уда́чная пое́здка уда́чная пае́здка;

уда́чный перево́д уда́лы перакла́д;

уда́чное выраже́ние уда́лы (тра́пны) вы́раз;

уда́чное словцо́ тра́пнае (уда́лае) сло́ва (сло́ўца).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)