◎ Кні́біць ’марочыць, дакучаць, назаляць’ (Нас.). Ці не звязана з укр. гнобити, гонобити ’прыгнятаць, піснуць’. Гл. ЕСУМ, 1, 539. Лаўчутэ (Балтизмы, 68) лічыць кнібіць балтызмам. Яна спасылаецца на Вяржбоўскага, які звязваў беларускае слова з літ. кпу́Ьсіоіі ’шчыпаць, церабіць’, а таксама літ. knibinti, knibinėti ’валтузіцца, кешкацца’, лат. kniebt, knipet ’шчыпаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пасма́чыцца ’здацца смачным’ (Юрч.). Усх.-беларускае. Фармальна адносіцца да смак (гл.). Хаця паводле ўтварэння яно падобна да + пасмачыць: пас мачыць, пусмачыты, поема· чэтэ ’заправіць страву, заскварыць’ (Мат. Том:, Сл. Брэс.), аднак мае своеасаблівую семантыку, набліжаную да смачнець ’рабіцца смачным’. Відаць, трэба разглядаць як кантамінацыю лексем пасмичыць і рабіцца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Патае́нь ’вялікі камень, якога не відаць з зямлі’ (КЭС, лаг.). Уласна беларускае. Да таіць, патаемны (гл.). Аб суфіксе -ень гл. Сцяцко, Афікс. наз., 99–100. Сюды ж патайнік ’тс’ (іўеў, Сл. ПЗБ), роднасным да якога з’яўляецца рус. арханг., сіб. потайник ’падводны камень; града, грыва падводных камянёў, нябяспечная для караблёў’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прапазі́цыя ’прапанова’ (ТСБМ). Ст.-бел. пропозиция, пропазыцыя ’прэтэнзія аднаго з цяжэбнікаў пасля следства’ < польск. propozycja < лац. prōpositiō (Булыка, Запазыч., 267). Сучаснае беларускае слова было паўторна запазычана з польск. propozycja або рус. пропозиция ’прапанова’ (Гіст. мовы, 233), якія ўзыходзяць да той жа лацінскай крыніцы. Лац. prōpositiō ад proponere ’прапанаваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Праўзу́к ’матузок, вяровачка’ (Сцяшк.), правзу́к ’тасёмка фартуха’ (Сл. Брэс.), праўзакі́ (слуц., Сл. ПЗБ). Рус. приу́з ’вяровачка, завязка’, ’рамень цэпа’, дыял. пск. приву́з, при́вузи, при́вза ’тс’. Беларускае слова — конфікснае ўтварэнне (пра- + ‑ук) ад кораня ‑уз‑, які ў словах вузел, уза і роднаснага вязаць (параўн. Фасмер, 3, 368). Гл. прузук.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Таварыства культурнай сувязі Савецкай Беларусі з заграніцай, гл. Беларускае таварыства дружбы і культурнай сувязі з зарубежнымі краінамі

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

A

[eɪ]

n., pl. As or A’s

1) пе́ршая лі́тара анге́льскага альфабэ́ту

2) найле́пшы, пе́ршы

Grade A eggs — я́йкі найвышэ́йшага гату́нку

Company A in an infantry battalion — пе́ршая ро́та пяхо́тнага батальёну

3) выда́тна (шко́льная адзна́ка)

to get an A in Belarusian — атрыма́ць выда́тна зь белару́скае мо́вы

4) Mus. ля

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Ара́тар ’прамоўца’ (БРС), араце́я ’прамова’ (Шпіл.). Фіксуецца ўжо ў XVII ст. (Гіст. мовы, 1, 298; Гіст. лекс., 107, 110: ораторъ, орація). Польск. orator фіксуецца з гэтага ж часу; рус. оратор — з XVIII ст. Беларускае слова з лац. orator, oratio ’тс’ (Юргелевіч, Курс, 118). Фасмер, 3, 148. Параўн. Курс суч., 170.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ку́хта 1 ’прыслужнік, вучань повара’ (Нас., Яруш.). Запазычанне з польск. kuchta ’тс’ (гл. Слаўскі, 3, 307–308).

Ку́хта 2 ’прайдзісветка, асоба лёгкіх паводзін’ (Нар. словатв.). Параўн. польск. kuchta ў значэнні ’служанка’. Відаць, беларускае слова ўзнікла пад семантычным уплывам польск. kokota ’асоба лёгкіх паводзін’.

Ку́хта 3 ’бядняк’ (Рам.). Да кухта 2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Межс́об, межсо́бку ’паміж сабой’ (паўн.-усх., Нас., Рам. 3; віл., Мат.). Толькі беларускае. Карскі (2, 70 і 193) гаворыць аб незвычайным утварэнні. Лексемы можна лічыць калькай з літ. tarpùsavyje ’паміж сабой’, да якой далучаўся прыслоўны суфікс ‑ку (магчыма, па аналогіі да прыслоўя паасобку). Параўн. і н.-луж. mjazsobnje ’паміж сабой’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)