shape​1 [ʃeɪp] n.

1. фо́рма, абры́с; від;

round in shape кру́глы па фо́рме

2. стан;

be in good shape быць у до́брай фо́рме

♦

get (oneself) into shape увахо́дзіць у фо́рму;

get/knock/lick smth./smb. into shape прыво́дзіць што-н./каго́-н. да пара́дку;

give shape to smth. выка́зваць я́сна (думкі);

take shape вырысо́ўвацца, набыва́ць фо́рму

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sponge​2 [spʌndʒ] v.

1. выціра́ць, мыць (губкаю);

sponge a wound прачышча́ць ра́ну

2. (on) infml быць нахле́бнікам, «даі́ць» (каго-н.);

sponge of smb. everything вы́цягнуць усё з каго́-н.;

sponge a dinner папалу́днаваць на дармаўшчы́ну

sponge off [ˌspʌndʒˈɒf] phr. v. сціра́ць гу́бкаю

sponge out [ˌspʌndʒˈaʊt] phr. v. закрэ́сліваць; выкі́дваць з па́мяці; забыва́ць;

sponge out a debt дарава́ць доўг

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

data

dat|a

ж. дата; чысло;

~a historyczna — гістарычная дата;

opatrzyć ~ą — датаваць; паставіць дату;

człowiek starej ~y — чалавек старых поглядаў;

być pod dobrą ~ą — быць добра падпіўшы;

pod złą ~ą — у кепскі час

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

defensywa

defensyw|a

ж. кніжн.

1. вайск. спарт. абарона;

być w ~ie — быць у абароне;

przejść do ~y — перайсці да абароны; пачаць абараняцца;

2. уст. дэфензіва (ахоўная паліцыя ў Польшчы ў 1918-39 гг.)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

forma

form|a

ж. форма;

być w ~ie — спарт. быць у форме;

~a do ciasta — форма для цеста;

środki pomocy w ~ie dotacji — сродкі дапамогі ў форме (у выглядзе) датацыі;

dla ~y — дзеля выгляду

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

глядзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, гледзіце́, -дзя́ць; -дзі́; незак.

1. на каго-што і ў што. Накіроўваць позірк, каб убачыць каго-, што-н.

Г. на неба.

Г. на экран.

Вокны глядзяць у агарод (перан.: выходзяць на агарод).

2. каго-што. Разглядаць, успрымаць, знаёміцца з кім-, чым-н.

Г. спектакль.

Г. выстаўку карцін.

3. каго-што. Рабіць агляд, абследаванне.

Г. хворага.

4. каго-што, за кім-чым і са злуч. «каб». Даглядаць, турбавацца (разм.).

Г. дзяцей.

Г. за парадкам.

Г. каб усё было як трэба.

5. на каго-што. Браць прыклад з каго-н., лічыцца з кім-н.

Г. на старэйшых.

Не глядзі на лежабокаў.

6. на каго-што. Так ці інакш адносіцца да каго-, чаго-н., мець сваю ацэнку.

Г. на рэчы проста.

7. Віднецца, паказвацца адкуль-н.

Беднасць глядзела з кожнага кутка хаты.

8. заг. глядзі́(це)! у знач. выкл. Выражае:

а) папярэджанне, перасцярогу або пагрозу.

Глядзіце, не спазніцеся!

б) здзіўленне, спалох.

Глядзі, што нарабіў гэты разбойнік!

в) ужыв. як знак спасылкі ў тэксце.

Глядзі наступную старонку.

9. заг. глядзі́, 2 ас. адз. цяпер. глядзі́ш, у знач. пабочн. сл. Між тым, тым часам (разм.).

Глядзіш, і жніво надыдзе.

За якую гадзіну, глядзіш, і грыбоў вядро.

10. 1 ас. цяпер. гляджу́ (глядзі́м), у знач. пабочн. сл. Як выяўляецца (разм.).

Гляджу, аўтобус ужо на прыпынку.

◊

Воўкам глядзець (разм.) — таіць злосць на каго-н.

Глядзець з рук каго або чыіх (разм., неадабр.) — не мець самастойнасці, быць у матэрыяльнай залежнасці ад каго-н.

Глядзець праз пальцы (разм., неадабр.) — абыякава, несур’ёзна ставіцца да каго-, чаго-н., наўмысна не надаваць сур’ёзнай увагі каму-, чаму-н.

Глядзець праўдзе ў вочы — цвяроза і правільна ўсё ўспрымаць.

Глядзець смерці ў вочы — быць у вялікай небяспецы, блізка ад смерці.

Як у ваду глядзеў (разм.) — быццам наперад ведаў.

|| зак. паглядзе́ць, -джу́, -дзі́ш, -дзі́ць; -дзі́м, -ледзіце́, -дзя́ць; -дзі́ (да 1—6 знач.).

|| аднакр. гля́нуць, -ну, -неш, -не; глянь (да 1, 3, 6 і 7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

трыма́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. за каго-што. Захоўваць якое-н. становішча, ухапіўшыся за каго-, што-н.

Т. рукамі за плот.

Т. за руку.

Хлопчык трымаўся за бацьку.

2. перан., за што. Старацца захаваць што-н. для сябе, утрымаць за сабою.

Селянін заўсёды трымаўся за зямлю.

Т. за пасаду.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Быць умацаваным на чым-н., утрымлівацца на якой-н. апоры пры дапамозе чаго-н.

Гузік трымаўся на адной нітцы.

4. за што. Прыклаўшы руку да чаго-н. або ўзяўшыся за што-н., захоўваць яе ў такім становішчы.

Т. за бок.

Т. за калена.

5. Захоўваць якое-н. становішча.

Ледзь т. на нагах ад стомы.

Т. на вадзе.

6. Не адступаць, не здавацца, моцна стаяць.

Т. на занятай пазіцыі.

7. перан. Паводзіць сябе пэўным чынам.

Упэўнена т.

Манера т.

8. У час руху прытрымлівацца пэўнага напрамку.

Т. правага боку дарогі.

9. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Утрымлівацца, захоўвацца.

Надворё трымалася добрае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вышыня́ ж.

1. высота́, вышина́;

на́сып пяціметро́вай ~ні́ — на́сыпь пятиметро́вой высоты́ (вышины́);

2. (пространство, находящееся высоко над землёй) высота́, высь, вышина́;

3. (возвышенность) высота́;

заня́ць ~ню́ — воен. заня́ть высоту́;

4. (давления, звука, голоса и т.п.) высота́;

5. мат. высота́;

в. трапе́цыі — высота́ трапе́ции;

6. астр. высота́;

◊ быць на ~ні́ — быть на высоте́;

з ~ні́ птушы́нага палёту — с высоты́ пти́чьего полёта;

узня́ць на нале́жную ~ню́ — подня́ть на надлежа́щую высоту́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

гаво́рка ж.

1. разгово́р; м.;

пра што ідзе́ г.? — о чём идёт разгово́р?;

2. го́вор м.;

за сцяно́ю пачу́лася не́чая г. — за стено́й послы́шался че́й-то го́вор;

3. (манера говорить) го́вор; м.;

пяву́чая г. — певу́чий го́вор;

4. лингв. го́вор м.;

5. (толки о чём-л.) молва́, разгово́ры мн.;

◊ пуста́я г. — пуста́я болтовня́;

не мо́жа быць і ~кі — не мо́жет быть и ре́чи (разгово́ра);

без лі́шняй ~кі — без ли́шних (да́льних) разгово́ров

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

адка́з

I -зу м.

1. в разн. знач. отве́т;

пыта́нні і ~зы — вопро́сы и отве́ты;

прыйшо́ў а. на пісьмо́ — пришёл отве́т на письмо́;

за ўсё зро́бленае бу́дзе адзі́н а. — за всё сде́ланное бу́дет оди́н отве́т;

зада́чу рашы́лі па ~зе — зада́чу реши́ли по отве́ту;

2. отве́т, отве́тственность ж.;

быць у ~зе за што-не́будзь — быть в отве́те за что́-либо;

не́сці а. — нести́ отве́тственность

II: да ~зу до отка́за

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)