Verbum

Еката́ць ’галасіць, вішчаць, скавытаць’ (БРС, ТСБМ, Нас., Бяльк., Шат., Касп., Жд. 3) — ітэратыўны дзеяслоў, утвораны ад назоўніка ёкат, які адносіцца да ітэратыўных назоўнікаў на ‑otъ. Зыходную форму гл. пад ёкаць.

Жыце́ц ’расліна Phleum L.’ (Нас.). Рус. жите́ц ’Bromus secalinus L’, укр. житець ’Bromus mollis L.’ Ад асновы, прадстаўленай у слове жыта з суфіксам ‑ец (< ‑ьць): житьць > жыцец на метанімічнай падставе.

Капка́н, капка́ны ’паляўнічая пастка’, ’кайданы’ (Нас., ТСБМ, Сцяшк.) < рус. капкан, запазычанага з цюрк. kapkan, kapɣan ’пастка, пятля’ < цюрк. qap‑ ’хапаць’ (Фасмер, 2, 186; Шанскі, 2 (К), 56; ЕСУМ, 2, 373).

Кара́ўка ₁ ’старая каравая ануча’ (ТСБМ, Нас., Янк. III, Хрэст. дыял., Яўс.). Гл. каравы. Параўн. караўка ’неахайная жанчына’ (Жд. 2).

Кара́ўка ₂ ’доўгае, тоўстае бервяно з карой’, да кара (гл.).

Кпіць ’насміхацца’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Мядзв., Гарэц., Мал., Грыг., Яруш., КЭС, лаг., Бяльк., Сержп. Грам., Булг.). Укр. кпити ’тс’. Запазычанне з польск. kpić, якое да kiep (Слаўскі, 3, 41).

◎ Не́тка ’бядняк’ (Нас., Касп.). Да нет (гл.), параўн.: ён у нашым сяле такі нетка, што не з чым у прут [-млын] паехаць (там жа) і рус. нетка ’пра што-небудзь адсутнае*

Няво́льна ’нельга, няможна’ (Нас., Сл. ЦРБ, Сл. ПЗБ), нэво́льно ’тс’ (Сл. Брэс.). Відаць, з польск. nie wolno ’тс’; наадварот, магіл. нявольна ’мімавольна’ (Бяльк.), хутчэй за ўсё з рус. невольно ’тс’.

Няўця́м (ніўцям) ’незразумела, не ў галаве’ (Сл. ПЗБ, КСП), неўцямкі́ ’тс’ (ТС), сюды ж няўцямна ’бессэнсоўна’ (Сцяшк. Сл.), неўпрыцям (не въ прицямъ) ’незаўважальна; не прыпамінаецца’ (Нас.). Да уця́міць, ця́міць (гл.).

◎ Ніпро́шта (нипрбшто) ’як быццам; быццам бы не’ (Нас., Грыг.), параўн.: Нипрошто ён тутъ бывъ і тлумачэнне Насовіча: «Как бы его не было здесь». З ні (адмоўе) і прошта ’быццам’ (гл.).

Нітава́ць ’злучаць, склёпваць’ (Нас., Др., Грыг.), ст.-бел. нитовати (1498 г.) ’тс’. Запазычанне з ням. nieten ’тс’ праз польскую мову, параўн. ст.-польск. nitować (Кюнэ, 81; Булыка, Лекс. запазыч., 93).