Verbum

*Моўзаць, лельч., ельск. моўзать ’кусаць без зубоў, дзяснамі’, укр. моўзатʼ (Бел.-укр. ізал.). Да прасл. melzti ’ссаць’, ’даіць’ (рус. ц.-слав. мълсти, рус. цвяр., уладз., ярасл. молсать ’смактаць, абгрызаць’.

Мураве́йнік ’парода мядзведзяў (Ursus formicarius, якія любяць раскопваць мурашнікі’ (Анік., Нас., Касп.). Разам з рус. пск., цвяр., перм. муравейник складае адзіны паўн.-бел.-рус. арэал. Да рус. мураве́й ’мурашка’.

◎ Пабо́рац ’зборшчык падаткаў’ (Нас., Др., Гарэц.), пабо́рца ’тс’ (Нас.). Ст.-бел. поборца ’тс’ з польск. poborca ’тс’ (Булыка, Запазыч., 247). Форма паборац марфалагічна набліжана да ўсходнеслав. утварэнняў на ‑ьcь.

Па́трыца, ст.-бел. патрица ’кляймо на дрэве’ (1586 г.) запазычана са ст.-польск. patryca ’тс’, якое з ням. Patrize ’патрыца, рэльефная, выпуклая форма для друкавання’ (Булыка, Лекс. запазыч., 93).

◎ По́чтаваць ’карміць, дагаджаць’ (Сцяшк. Сл.), рус. потчевать, дыял. поштовать ’частаваць’. Архаізм; з *почьтовати, *почьщивати ’выказаць пашану’. Да *čtiti > бел. пачцівы ’паважаны, шаноўны’ (Трубачоў, Эт. сл., 4, 176). Гл. частаваць.

Прыды́гнуць ’прысесці з паклонам (аб дзяўчынцы)’ (Нас.), ’прысесці’ (Байк. і Некр.). Да ды́гаць (гл. ды́ґаць) < прасл. *dygati (ЭССЯ, 5, 198–199; аб бел. слове — “калі апошняе не з польск.”).

Рэмі́сія ’часовае паслабленне або знікненне праяваў хваробы’ (ТСБМ). Ст.-бел. ремисия (ремисыя) ’адтэрміноўка рашэння справы на судзе’ < ст.-польск. remisyja ’тс’ < лац. rĕmissio ’перапынак; адмена’ (Булыка, Лекс. запазыч., 51).

Рэстаўра́цыя ’узнаўленне разбураных ці пашкоджаных ад старасці помнікаў мастацтва, гісторыі, культуры’ (Булыка, СІС). Ст.-бел. реставрацыя (рестаурацыя) ’рэстаўрацыя; рамонт’ < ст.-польск. restauracyja ’тс’ < лац. restauratio (Булыка, Лекс. запазыч., 95).

Рэстыту́цыя ’аднаўленне былых парушаных правоў’ (ТСБМ). Ст.-бел. реституция ’зварот забранай уласнасці’ < ст.-польск. restytucyja ’тс’ < лац. restĭtūtio ’аднаўленне; аднаўленне ў правах’ < restĭtuo ’вяртаю; аднаўляю’ (Булыка, Лекс. запазыч., 77).

Скрупулёзны ‘дакладны да дробязей’ (ТСБМ). Відавочна, новае запазычанне з рус. скрупулёзный ‘тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 76 і наст.), у ст.-бел. запазычаннях не адзначана. Рус. з лац. skrupulosus ‘тс’.