мімалётны, ‑ая, ‑ае.
1. Які пралятае або хутка праходзіць міма, не затрымліваючыся. Добра быць хваляй марской, Ветрам, крыніцай, пясчынкай, .. Ці мімалётнай сняжынкай. Танк.
2. Які хутка знікае, хутка праходзіць; непрацяглы. Арцём усміхаецца — скупа, з хмурынкай мімалётнага суму. Ракітны. // Беглы, быстры (пра позірк, ўсмешку). — Мггу! — прамычаў Міхей, з гонарам кінуўшы на Сцяпана мімалётны позірк. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасяўны, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да пасеву. Пасяўная кампанія. Пасяўныя работы. // Які служыць для пасеву, прызначаны для пасеву. Пасяўны фонд. Пасяўная тэхніка. Пасяўныя плошчы.
2. у знач. наз. пасяўная, ‑ой, ж. Кампанія па. сяўбе сельскагаспадарчых культур. Да свят бярозаўцы справіліся з пасяўной, з копкай бульбы. Васілевіч. Вясеннім днём на пасяўной Брыгада працавала. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэра, ‑ы, ж.
Уст. Высушаны грыб, які запальваецца ад іскры пры высяканні агню. А дзед тым часам кончыў лыка драць, Галля ды буралому нанасіў, На цэру высек іскру красівом, Падзьмуў, і ўміг ахоплены агнём Лом разгарэўся. Танк. Коля знайшоў ля рэчкі блішчасты востры каменьчык, выняў з кішэні крэсіва і цэру, пачаў высякаць іскру. Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
баярка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
1. Уст. Шаферка, дружка маладой у час вясельнага абраду. Грузчыкі і вазакі, Пад вясёлае гранне музык, З маладымі баяркамі, Як на вяселлі сваім танцавалі. Танк.
2. Разм. Высокая футравая шапка. Антон увайшоў нарэшце, глянуў на жонку і пачаў павольна распранацца. Зняў сваю баярку. Паклаў яе акуратна на палічку вешалкі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бічаваць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; незак., каго-што.
Біць, хвастаць бізуном, бічом. / Аб падобным уздзеянні чым‑н. на што‑н. Да крыві мне грудзі, твар Шторм бічаваў балюча. Танк. // перан. Выкрываць недахопы, рэзка крытыкаваць. З агідай бічаваў паэт духоўнае ўбоства ў вершах «Званковы валет», «На шашы». Лойка. Гаруе Насця і бічуе Сама сябе за свой парыў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бубен, ‑бна; Р мн. ‑аў; м.
1. Ударны музычны інструмент у выглядзе абцягнутага скурай шырокага абруча з металічнымі бразготкамі. Заціх гармонік, замоўклі бубны. Лынькоў. [Дачка:] — Чуеш, коні па шляху бягуць, Чуеш, як музыкі ў бубны б’юць? Танк.
2. Тое, што і барабан.
•••
Голы як бубен гл. голы.
Даць бубна каму гл. даць.
Як у бубен біць гл. біць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амуніцыя, ‑і, ж.
Рыштунак байца, акрамя зброі і адзення. Трэба, лонданскі грузчык, За партамі сачыць, Каб не даць Амуніцыяй, зброяй грузіць Ні лінкора, Ні баржы ніводнай. Танк. // Больш шырока: адзенне і прылады. Вадалазная амуніцыя. Амуніцыя рыбалова. ▪ [Наганаў:] Адкуль на табе гэтая нямецкая амуніцыя? Губарэвіч.
•••
Пры поўнай амуніцыі — з усім тым, што баец павінен мець у паходзе.
[Ад фр. amunitionner — забяспечваць рыштункам.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арасіць, арашу, аросіш, аросіць; зак., каго-што.
1. Апырскаць, пакрыць кроплямі чаго‑н.; увільготніць. Не дарэмна кроў гарачая Прасторы стэпаў прасіла. Танк. Толькі буйныя кроплі слёз арасілі стомленыя вочы зняволеных. Кавалёў.
2. Напаіць вільгаццю, увільготніць (глебу, зямлю); штучна значыць або прамачыць глебу. Арасіць засушлівыя землі. ▪ [Мікалай Патапавіч:] — Трэба падумаць, ці нельга.. [участак] паліць ці арасіць як-небудзь. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выган, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выганяць — выгнаць (у 1 знач.).
2. Месца каля вёскі, дзе пасецца жывёла, птушка. Тамаш перавёў позірк на выган, там Лукаш пасвіў кароў, якія разбрыліся па пашы. Гурскі. // Палоса зямлі для прагону жывёлы на пашу. Гнаць каровы на папас праз выган. ▪ Зялёным выганам-дарогай Пад берасцяны гул трубы Пляцецца статак крутарогіх. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
завеяць 1, ‑вею, ‑вееш, ‑вее; зак., што.
1. Засыпаць, занесці (пра снег, пясок). Снег завеяў вуліцы. ▪ Сляды пясок завеяў. Танк. / у безас. ужыв. Завеяла дарогу, у некаторых мясцінах гурбы былі такія глыбокія, што снегу набіралася ажно ў халявы. Лось.
2. Аказацца засыпаным, занесеным чым‑н. Дровы завеялі снегам.
завеяць 2, ‑вею, ‑вееш, ‑вее; зак.
Пачаць веяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)