Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
glare
I[gler]1.
n.
1) адсьве́т, во́дбліск -у m.; зы́ркае асьляпля́льнае сьвятло́
2) лю́ты і зло́сны по́зірк
3) празьме́рная бліску́часьць напака́з
2.
v.i.
1) асляпля́льна блішчэ́ць
2) глядзе́ць лю́та і са зло́сьцю
3) кі́дацца ў во́чы (пра я́ркі ко́лер)
II[gler]
n.
сьве́тлая, гла́дкая паве́рхня
glare ice — гла́дкі, бліску́чы лёд
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
заме́рзнуцьізамёрзнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. заме́рз, ‑ме́рзла і замёрз, ‑мёрзла; зак.
1. Ператварыцца ў лёд, зацвярдзець ад холаду. Вада ў вёдрах замерзла. □ Усё замерзла пад пялёнкаю Снегу белага, халоднага.Купала.Цяпер, зімою, багна замерзла, і вецер збірае ля кустоў гурбы снегу.Дадзіёмаў.// Пакрыцца лёдам, ледзяной коркай. Рэчка замерзла. Вокны замерзлі. □ Замерзла ноччу шпаркая, крыніца.Багдановіч.// Сапсавацца, выйсці са строю ад холаду. На вадакачцы замерзлі трубы. Матор замёрз.
2. Загінуць, памерці ад холаду. Замерзнуць у полі. □ Галубяняты яшчэ не замерзлі, варушыліся.Брыль.// Моцна азябнуць; прамерзнуць. Шафёр вылез, абышоў машыну, паглядаючы на колы, і загаварыў да Сцяпана: — Замерзлі, дзядзька Лазарук?Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засты́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які стаў густым, цвёрдым пры ахалоджванні. Застылы тлушч. □ Нажом з драўлянымі тронкамі цётка адрэзала танюсенькую скібачку хлеба, паклала на яе кавалачак застылага мёду.Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́ха,
1.Прысл.да сухі (у 10, 11 і 12 знач.).
2.безас.узнач.вык. Пра адсутнасць вільгаці ў паветры. Устронцы каламі забілі Сімху і падпалілі яго хату. Было ўжо суха і горача. Ад гэтай хаты занялася другая, трэцяя — і пажар выкаціў амаль увесь гарадок.Лобан.// Пра адсутнасць вады, вільгаці дзе‑н. Пад густымі абамшэлымі лапамі елкі было суха, утульна.Лынькоў.Цяпер затое суха ў боце, Бо пад нагой зімовы лёд.Астрэйка.
3.безас.узнач.вык. Пра адчуванне сухасці (у роце, горле). [Завішнюк] пачуў, што голас у яго стаў сіпаты, пачуў яшчэ, што горка ў роце і суха — не павярнуць языком.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уме́рзнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. умёрз, умерзла; зак.
1.ушто. Пад уздзеяннем марозу шчыльна замацавацца ўнутры лёду, мёрзлай зямлі. Змяніўся клімат, і ляднік пачаў раставаць. Камяні, што .. умерзлі ў яго цела, аселі на зямлі і ўтварылі .. узгоркі і грады.Гавеман.Там-сям у жолабе былі прыкметы кавалачкі асінавай кары. Адны ўмерзлі ў лёд, другія ляжалі на паверхні.Мяжэвіч.
2.без дап. Зацвярдзець ад марозу на значную глыбіню. Наскочыў мароз — закарэла гразь, умерзла і аж патрэскалася голая зямля, стала цупкаю і гулкаю, як бубен.Капыловіч.Нават узімку, як умерзне балота, не едуць навакольныя мужчыны высечы дроў.Жук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчапа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Аддзяляць па слаях лучыну і пад. А бацька, сівы і яшчэ жвавы клапатун, цюкае непадалёку сякерай — шчапае на калодцы дровы.Ракітны.[Дзед] завіхаўся ля чыгункай печкі, шчапаў лучыну.Лынькоў.
2. Разломваць, разбіваць на кавалкі, часткі. Наступленне, як звычайна, пачалі артылерысты — шчапалі дот за дотам, хавалі пад іх абломкамі ворага.Мележ.Як кладзеш цэглу такую, размякае вапна, набрыняе і шчапае цэглу на кавалкі, псуе сценку.Шынклер.Пасля з грымотамі і звонам Вада шчапала крохкі лёд.Глебка./уперан.ужыв.; і каго. А ён [вораг] як сыпне з кулямётаў, Так і шчапае нашу роту!Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тру́шчыць ‘біць, ламаць, крышыць, разбураць крохкае, далікатнае’ (Янк. 3.), тры́шчыць ‘тс’ (Нас.), трю́шчыць ‘тс’ (Бяльк.), тру́шчыць ‘многа есці неспажыўнога’ (Янк. 3.), ‘есці са смакам, з апетытам’ (Адм.), ‘есці, хрумстаць’ (іўеў., Сл. ПЗБ), тру́шчыць, тро́шчыць ‘ламаць, разбіваць; есці з хрустам’ (ТС), трушчэ́ць ‘расціскаць’, ‘лузаць арэхі’ (Варл., капыл., ЛА, 1), трушчэ́ць, трушча́ць ‘хрусцець (пра снег, лёд пад нагамі)’ (Нас., Байк. і Некр.). Відаць, узыходзіць да труск ‘друзачкі, дробныя частачкі’ з варыянтным вакалізмам, характэрным для экспрэсіўных слоў (Сной у Бязлай, 4, 233), параўн. тру́сціць ‘ламаць, разбіваць на кавалкі’ (Нас., Некр. і Байк.). Параўн. укр.дыял.тру́щити ‘лушчыць’, якое разглядаецца як вынік кантамінацыі трощити ‘ламаць, разбіваць’ і лущити ‘лушчыць’ (ЕСУМ, 5, 662). Падабенства з літ.triùškinti, дыял.triùškyti ‘біць, разбіваць з хрустам’, triuškéti ‘хрумстаць пры разжоўванні ежы’ насуперак Лаўчутэ (Балтизмы, 133) не дае падстаў лічыць запазычаннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
slump
[slʌmp]1.
v.i.
1) ця́жка па́даць; бу́хацца ў крэ́сла
2) права́львацца
The boy’s feet slumped repeatedly through the melting ice — Но́гі хлапца́ раз за ра́зам права́льваліся праз адта́лы лёд
3) го́рбіцца, суту́ліцца
2.
n.
1) цяжко́е, рапто́ўнае падзе́ньне; права́льваньне n.
2) спад -у m. (цэ́наў, дзе́йнасьці)
3) го́рбленьне, суту́леньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Лу́катачак у выразе: у лу́катачку ’скруціўшыся (пра змяю)’ (віл., Сл. ПЗБ), лу́катка ’лукавіна’ (чэрв., Сл. ПЗБ), ’зігзаг’ (Шат.; КЭС, лаг.), ’няроўнасць’ і лу́каткай ’няроўна, зігзагамі’ (гродз., Сцяшк. Сл.), ісці (адрэзаць) у лу́каткі ’крыва, віляючы з боку ў бок’ (лях., Янк. Мат.). Рус.наўг., цвяр., калін.лу́ко́ть ’задняя частка сахі ў выглядзе прагнутага раздвоенага бруса’, ст.-рус.лукоть ’гак’, ’пятля’, ц.-слав.лѫкоть ’тс’, ’вобад кола’, польск.łąkoć ’выгнутасць, крывізна’, паўд. ’звяно вобада’, н.-луж.łukuś ’бабінец’ < ’паўкруглая выгнутасць дзвярэй’, ’лёд, з-пад якога выцекла вада’, чэш.loukoť ’звяно’, мар.lúkoť ’тс’, ’выгнутае дрэва’, славац.lúkoť ’звяно’. Дададзім яшчэ польск.łąkotka, серб.-харв.лукоћа ’папярочнае рабро ў лодцы’. Прасл.lǫkotьka, якое з lǫkotь ’выгнутасць, крывізна, лук, выгнуты прадмет’, утворанай з lǫkъ > лук1 (гл.) і суфікса ‑otь (Слаўскі, 5, 86 і 87; Фасмер, 2, 533; Шустар-Шэўц, 11, 788–789).