Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ёлап ’неўрадлівая пясчаная глеба’ (Нар. сл.), магчыма, да ёлуп (гл.). Тады ўтворана таксама з *о‑луп. Параўн. лупняк ’сланец, патрэсканая глеба’, лупа ’струп’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
обалду́йм., бран.ёлуп, -па м., ёлупень, -пня м.; до́ўбня, -ні ж., булаве́шка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ёлупень ’дурань, асталоп’ (Бяльк., БРС, ТСБМ, Бір. Дзярж., ТС) да папярэдняга. Рэгулярная словаўтваральная мадэль. Параўн. вязень < увязаць. Абсалютная большасць такіх імён аддзеяслоўнага паходжання (SP, 1, 138), што таксама пацвярджае апошнюю этымалогію ёлуп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
О́глух (воглух) ’дурань’ (Шпіл.) да глухі (гл.). Значэнні ’глухі’, ’дурны’ звязаны паміж сабой (параўн. роднаснае літ.glùšas ’глухі’ і ’дурны’ (Атрэмбскі, LP, 1, 131; LP, 7, 313). Фармальна да *o‑gluš‑iti або з u̯‑пратэзай і ўстаўным o (Мартынаў, Этимология–1984, 129–130). Гл. ёлуп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тупа́к ‘тупы чалавек’ (Сл. рэг. лекс., Вруб.). Ад тупы́ ‘някемлівы’ (гл.), магчыма, утворана па ўзоры дура́к або пад уплывам польск.tępak ‘тупы, слабаразвіты вучань; ёлупень’, паколькі слова характэрна для заходніх гаворак; параўн. з іншай суфіксацыяй тупень, тупі́ца ‘някемлівы чалавек’ (Нас., Некр. і Байк., Шымк. Собр., Пятк. 2), тупінʼа́ ‘тупіца, ёлуп’ (Вруб.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gander
[ˈgændər]1.
n.
1) гуса́к -а́m.
2) ёлуп -а m., ёлупень -ня m.
3) Sl. праця́глы по́зірк
take a gander — прыгле́дзецца
2.
v.i., Sl.
агляда́ць, разгляда́цца, прыгляда́цца
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Лы́ла ’бялізны неахайны чалавек’ (Касп.). Балтызм. Параўн. лат.liels, латгальск. lels ’вялікі, высокі’ (Блесэ, 5, 15). Аднак Слаўскі (5, 406) адносіць бел. слова (якое паслужыла крыніцай для польск.łyła ’нязграбны, неабчэсаны чалавек’) да экспрэсіўных, параўноўваючы яго з чэш. (у Юнгмана) laula ’ёлуп, неабчэсаны чалавек’, лат.ļūļa ’дурыла, расцяжпа’, літ.liūlỹs ’непаваротлівы, нязграбны, няўклюда’ (∼ літ.liūliúoti ’люляць’).
2.(о человеке) бран. до́ўбня, -ні м. и ж.; ёлуп, -па м., ёлупень, -пня м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сляпа́к, слепака, м.
Разм.зневаж.
1. Сляпы чалавек. /уперан.ужыв.Бедны мы і цёмны, Ходзім слепакамі.Колас.А на фронце .. хто быў смелы? Не той, хто пер на ражон, як сляпак, а той, хто адолеў у сабе страх і рабіў, што трэба...Місько.
2.перан. Чалавек, які чаго‑н. не заўважае, якога ашукалі ў чым‑н. Не веру ў фокуснікаў цуды.., Што ў ход пускаюць хітра ўсюды Туман на цёмных слепакоў.Купала.// Цёмны, неадукаваны чалавек. — Вучыся, ёлуп, — зрывістым ад захаплення голасам крычаў Ржашэўскі. — Вучыся, сляпак! Вучыся, доўбня!Караткевіч.
3. Тое, што і сляпыш.
4. Тое, што і сляпень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)