адлюстрава́ць, адлюстро́ўваць

1. (эпоху, час і г. д.) wderspiegeln vt; zum usdruck brngen*;

2. (абмаляваць, паказаць) verkörpern vt, drstellen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

мэйнстры́м

(англ. main stream)

найбольш тыповыя з’явы літаратуры і музыкі, распаўсюджаныя ў дадзеным грамадстве ў пэўную эпоху і запатрабаваныя ім.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Вайдало́т, вайдэло́т ’саслоўе жрацоў у эпоху язычніцтва ў літоўцаў і прусаў’ (КТС). З літ. vaideliõtas ’жрэц’ (Фрэнкель, 15, 1179–1180; параўн. Брукнер, 599).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

краманьёнец

(ад фр. CroMagnon = назва пячоры ў Францыі)

непасрэдны продак сучаснага чалавека, які жыў у эпоху позняга палеаліту.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

рэцэ́пцыя, ‑і, ж.

1. Кніжн. Запазычанне і прыстасаванне грамадствам сацыялагічных і культурных форм, якія ўзніклі ў іншай краіне ці ў іншую эпоху. Рэцэпцыя рымскага права ў краінах Заходняй Еўропы.

2. Спец. Успрыманне і ператварэнне механічных, тэрмічных, электрамагнітных, хімічных і інш. раздражняльнікаў у нервовыя сігналы.

[Ад лац. receptio — прыняцце.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бенефі́цый, ‑ю, м.

Адна з форм зямельнага ўладання ў эпоху феадалізму. Спачатку ўсім ім [дружыннікам] — любімцам каралі ў большасці дараваліся ўчасткі народнай зямлі, пазней яны аддаваліся ў карыстанне ў форме бенефіцыяў, спачатку ў большасці выпадкаў на ўвесь час жыцця караля, і такім чынам за кошт народа стваралася аснова новай знаці. Энгельс.

[Лац. beneficium — дабрадзейства.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гауптва́хта ’гауптвахта’ (БРС). Рус. гауптва́хта, укр. гауптва́хта. Крыніцай запазычання для бел. і ўкр. з’яўляецца, відаць, рус. мова. Рус. гауптва́хта < ням. Hauptwache, Hauptwacht (ужо ў Пятроўскую эпоху). Фасмер, 1, 397; падрабязна Шанскі, 1, Г, 39.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дэманстра́цыя ’дэманстрацыя’ (БРС). Рус. демонстра́ция, укр. демонстра́ція. Лічыцца запазычаннем з польск. demonstracja (< лац. demonstratio). У рус. мове вядома ўжо ў Пятроўскую эпоху са значэннем ’доказ’. Фасмер, 1, 498; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 68.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ар’ерга́рд ’частка войска ззаду асноўных сіл’ (БРС). З рус. арьергард (Крукоўскі, Уплыў, 82), якое ў Пятроўскую эпоху запазычана з франц. arrière‑garde (Шанскі, 1, А, 157; Фасмер, 1, 92). На французскую крыніцу беларускага слова ўказвалі БМ, 43–44; Юрігелевіч, 130.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Док ’док’ (БРС). Рус. док, укр. док ’тс’. Паводле Фасмера (1, 523), запазычанне з гал. dok або англ. dock у Пятроўскую эпоху. Шанскі (1, Д, Е, Ж, 156) думае пра запазычанне толькі з гал. мовы. Гал. dok дакладвай этымалогіі не мае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)