Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
шатро́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да шатра (у 1, 3 знач.). Шатровы навес. Шатровая сетка.// Які мае шацёр, з шатром (у 2 знач.). Шатровыя вароты.
2. Пабудаваны, зроблены шатром (у 2 знач.). Сілуэты шатровых цэркавак і каплічак дакладна супадаюць з абрысамі бухматых карэльскіх елак.У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таберна́кль
(лац. tabernaculum = шацёр)
1) дэкаратыўна аформленая ніша са статуяй святога ў гатычнай архітэктуры;
2) ніша для падараванняў у алтары каталіцкага храма.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ве́жа. Ст.-рус.вѣжа ’шацёр, кібітка, вежа’, рус.ве́жа ’шацёр, кібітка, будка, вежа’, укр.ве́жа, польск.wieża, чэш.věž, ст.-чэш.věžě, ст.-слав.вѣжа, славен.véža ’сені, вестыбюль’. Першапачаткова ў славян, як думаюць, гэта быў рухомы будынак на санях або калёсах. Прасл.*věža < *vēz‑i̯a да *vez‑ti ’везці’. Гл. Фасмер, 1, 285. Паколькі ва ўкр. мове павінна было быць *віжа, думаюць, што ўкр. слова запазычана з польск. Адносна бел. слова штосьці падобнае сцвярджаць цяжка, бо няма фанетычных прыкмет запазычання. Зрэшты, і ўкр. слова можа быць не польскім запазычаннем, а палескім словам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скі́нія
(ад гр. skene = шацёр)
паводле біблейскага падання, пераносны храм у выглядзе шатра, які быў у старажытных яўрэяў да пабудавання храма ў Іерусаліме.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Распя́ць ’расправіўшы, туга нацягнуць’, ’расцягнуць, расправіць (напрыклад, шацёр)’ (ТСБМ, Растарг., Бяльк.), роспʼя́ць ’тс’ (ТС); сюды ж распя́ць ’прыбіць цвікамі да крыжа рукі і ногі’, распя́цце ’раскрыжаванне’ (ТСБМ), запазычаныя са стараславянскага распѧтиѥ ’тс’ і ’крыж’, гл. Сэндзік, Зб. Русэку, 174. Да пяць2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
непрагля́дны, ‑ая, ‑ае.
Такі цёмны або густы, што нічога нельга разгледзець. Непраглядны туман. □ А калі святло гасла, цемра наступала на наваколле непрагляднай сцяной.Хадкевіч.За вокнамі стаяў густы, непраглядны змрок.Гамолка.Замест алешніку над галавой спляталі непраглядны шацёр шурпатыя бярозы і сосны.Кірэйчык.//перан. Бязрадасны. Будучыня здалася .. [Людміле] такой жа непрагляднай, як і гэтая цемра на вышках.Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лачу́га ’хаціна’ (паўд.-усх., КЭС), узята з мовы старавераў — з рус.лачу́га, якое з цюрк. Параўн. чагат.alačuɣ ’палатка, шацёр з лямцу, кары, галін’, тат., кірг.alačyk ’тс’ (Радлаў, 1, 362; Фасмер, 2, 468). Сюды ж лачу́жнік (лаянк.) ’бяздомнік, які цягаецца па чужых хатах, халупах’ (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мядзвёдак ’рама, у якую ўстаўляецца верацяно з ніткамі, каб звіваць іх на клубок’ (Шат.), мядзведка ’рубанак з дзвюма ручкамі’ (браг., Мат. Гом.), лоеў.мядзведка ’рычаг, якім паварочваецца шацёр ветрака’ (ЛАПП). Да мядзведзь (гл.). Названы паводле падабенства з лапамі мядзведзя. Аналагічна баран ’рубанак з дзвюма ручкамі’, каза 19, казан (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шатры́сты, ‑ая, ‑ае.
Такі, як шацёр; з вялікай разгалістай кронай (пра дрэва). Замест вежы аказалася шатрыстая елка, а рэшта складалася з купкі дрэваў і ўзгорка, якія стаялі на далёкай адлегласці адны ад другіх.Колас.Пад’язджаючы да самага Мінска, юнакі заўважылі, што ў прысадах багата дрэў грэцкага арэха, які ім добра знаёмы па малюнках. Спыніліся і тут, палюбаваліся ягонымі выразнымі лістамі, гронкамі буйных арэхаў, зерабнымі, шатрыстымі крокамі.Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)