перагуля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак.

1. Прагуляць звыш меры, больш, чым патрэбна.

2. што. Згуляць паўторна.

П. партыю ў шахматы.

|| незак. перагу́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перагу́льванне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шахматы́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Ігрок у шахматы. Дзядзя Ваня.. любіў «зрэзацца» з заўзятымі класнымі шахматыстамі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

множналі́кавы, ‑ая, ‑ае.

У выразе: множналікавы назоўнік — назоўнік, які ўжываецца толькі ў множным ліку, напрыклад: вароты, сані, шахматы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

переигра́ть сов.

1. муз., театр. перайгра́ць;

2. в др. знач. перагуля́ць;

переигра́ть па́ртию в ша́хматы перагуля́ць па́ртыю ў ша́хматы;

де́ти переигра́ли дзе́ці перагуля́лі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цэйтно́т, -у, М -но́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Недахоп часу на абдумванне чарговых хадоў (пры гульні ў шашкі, шахматы; спец.).

2. перан. Востры недахоп часу ў якой-н. справе.

Пастаянны ц.

|| прым. цэйтно́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Scháchpartie

f -, -і¦en па́ртыя ў ша́хматы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

стратэгі́чны, -ая, -ае.

1. гл. стратэгія.

2. перан. Аб спартыўнай гульні: такі, у якім асобныя камбінацыі падпарадкаваны загадзя абдуманаму плану.

Шахматы — стратэгічная гульня.

3. перан. Істотны, важны для дасягнення агульнай мэты на якім-н. этапе.

С. план.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дагуля́ць, -ля́ю, -ля́еш, -ля́е; -ля́ны; зак., што.

1. Скончыць гуляць; правесці астатак часу (канікул, адпачынку і пад.) гуляючы.

Д. вяселле.

Д. дні адпачынку.

2. Скончыць гульню ў што-н.

Д. партыю ў шахматы.

|| незак. дагу́льваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ша́хматны, ‑ая, ‑ае.

1. Звязаны з шахматамі (у 1 знач.). Каля пары шахматыстаў, якія зрэдку мяняліся, заўсёды стаяў невялікі гурток аматараў шахматнай гульні. Колас. // Прызначаны для гульні ў шахматы. Шахматны столік. // Які гуляе ў шахматы, спаборнічае па шахматах. У снежні мінулага года шахматная грамадскасць Савецкай краіны адзначыла стагоддзе з дня нараджэння заснавальніка айчыннай шахматнай школы Міхаіла Іванавіча Чыгорына. «Беларусь».

2. Размешчаны так, як размешчаны клеткі аднаго колеру на дошцы для гульні ў шахматы. У шахматным парадку. □ Трэба было перарысоўваць тонкімі веласіпеднымі калёсамі зграбнай каляскі.. шахматныя квадраты разнастайных пасеваў поля і гарода. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго.

1. Перадаваць каму-н. якія-н. веды, навыкі.

Н. грамаце.

Н. гуляць у шахматы.

2. Падбіваць на што-н. нядобрае (разм.).

Вуліца навучае лаянцы.

3. Даваць параду, наводзіць на розум (разм.).

Маці навучае дзяцей дабру.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)