бухгалтэ́рыя, -і, ж.

1. Тэорыя і практыка рахункаводства і дакументальнага гаспадарчага ўліку грашовых сродкаў.

2. мн. -і, -рый. Падліковы аддзел на прадпрыемстве, ва ўстанове.

○

Двайная бухгалтэрыя — метад уліку, пры якім кожная ўліковая аперацыя запісваецца двойчы: у прыходзе (дэбет) і расходзе (крэдыт).

◊

Двайная бухгалтэрыя —

1) пра дваістыя, двудушныя паводзіны, дзеянні;

2) пра двайны бухгалтарскі ўлік (фактычны і фіктыўны), які сведчыць пра схаваныя даходы.

|| прым. бухга́лтарскі, -ая, -ае.

Бухгалтарскія кнігі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

fictitious

[fɪkˈtɪʃəs]

adj.

1) несапра́ўдны, прыду́маны, уя́ўлены, фікты́ўны

2) ашука́нскі, хлусьлі́вы, фальшы́вы, зьме́нены (імя́)

The criminal used a fictitious name — Злачы́нец меў вы́думанае імя́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

БЕЛАРУ́СКАЯ КРАЁВАЯ НАРО́ДНАЯ РА́ДА,

фіктыўны прадстаўнічы орган, выбраны на т.зв. Беларускім краёвым з’ездзе (студз. 1919). Інспіравана ўрадам Польшчы, які прэтэндаваў на бел. землі і не хацеў, каб дэлегацыя БНР удзельнічала ў Парыжскай мірнай канферэнцыі. «Прэзідэнт» рады К.Цвірка-Гадыцкі, «член» — А.Янсан. 23.3.1919 яны накіравалі міністру-прэзідэнту Польшчы ліст, у якім прасілі зрабіць адпаведныя крокі «ў кірунку ўстанаўлення супольнага палітычнага жыцця беларускага народа з Польшчай».

А.М.Сідарэвіч.

т. 2, с. 413

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

nominalny

nominaln|y

1. намінальны;

wartość ~a — эк. намінальная вартасць;

płaca ~a — намінальная плата;

2. фіктыўны

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

nominal [ˈnɒmɪnl] adj.

1. наміна́льны; фікты́ўны;

His position as director is nominal. Ён толькі намінальна лічыцца дырэктарам.

2. мізэ́рны, нязна́чны, мізэ́рна малы́; сімвалі́чны (пра кошт, плату, колькасць грошай);

His grandfather got the rest of the land at a nominal price. Астатнюю частку зямлі яго дзядуля набыў па сімвалічнай цане.

3. ling. іме́нны

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

шлюб, ‑у, м.

1. Сямейны саюз мужчыны і жанчыны; сумеснае, узаконенае жыццё мужчыны і жанчыны. Зарэгістраваць шлюб. Скасаваць шлюб. □ Жанчына, якая не мае моцнай апоры ў шлюбе, болей зацікаўлена ў працы на вытворчасці, лічыць яе неабходнай. «Маладосць». З прыходам фашыстаў на беларускую зямлю зноў выплылі на паверхню старыя прыватнаўласніцкія адносіны — улада кулака, шлюб без кахання, па прымусу таго, хто валодае багаццем. Бярозкін.

2. Абрад, цырымонія ўступлення ў такі саюз. Было ясна — без шлюбу ў царкве Андрэй не згодзен аддаць Насці. Колас. На суботу дамовіліся ехаць у загс, альбо, як у такіх выпадках гаварылі ў Рубяжы, да шлюбу. Дубоўка.

•••

Грамадзянскі шлюб — а) шлюб, які заключаецца ў органах дзяржаўнай улады без удзелу царквы; б) (разм. уст.) свабоднае сужыццё мужчыны і жанчыны.

Групавы шлюб — старадаўняя форма шлюбу, пры якой кожны мужчына адной групы мог знаходзіцца ў сужыцці з кожнай жанчынай другой групы.

Законны шлюб — шлюб, заключаны згодна з існуючым законам аб шлюбе.

Марганатычны шлюб — шлюб паміж членамі царскага дому і жанчынай не царскага роду, які не дае права наследаваць прастол.

Фіктыўны шлюб — несапраўдны шлюб, які бяруць з карыслівай мэтай, каб абысці пэўныя законы.

Браць (узяць) шлюб гл. браць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шлюб м.

1. Éhe f -, -n;

шлюб з каха́ння Líebesehe f;

шлюб з разлі́ку Vernúnft¦ehe f, Verstándes¦ehe f;

няро́ўны шлюб Míssheirat f -, Mesalliance [meza´lĭã:s] f -, -n;

фікты́ўны шлюб Schéinehe f;

пасве́дчанне аб шлю́бе Héirats¦urkunde f -, -n;

уступі́ць у шлюб héiraten vi, vt, sich verhéiraten, die Éhe schlíeßen*;

грамадзя́нскі шлюб stándes¦amtliche Tráuung;

быць у шлю́бе verhéiratet sein (з кім-н. mit D);

2. (абрад) Éheschließung f -, -en; Tráuung f -, -en (царкоўны)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БА́НКАЎСКІ КАПІТА́Л,

сканцэнтраваныя ў банкаўскай сістэме рэсурсы, прызначаныя для выканання крэдытна-разліковых і інш. аперацый і атрымання прыбытку. Складаецца з уласнага капіталу банка (статутны, падпісны, аплачаны і рэзервовы) і чужога (найперш з укладаў). Паводле рэчавага складу ён падзяляецца на наяўныя грошы, каштоўныя паперы ў выглядзе гандл. вэксаляў і публічныя каштоўныя паперы (дзярж. аблігацыі, казначэйскія вэксалі, акцыі, іпатэкі). Наяўныя грашовыя сродкі банкі ўкладваюць у банкаўскія будынкі і іх абсталяванне, у зямельныя ўчасткі і г.д., выкарыстоўваюць на выдачу доўгатэрміновых крэдытаў, куплю каштоўных папераў, нерухомасці. Але большая частка банкаўскага капіталу — фіктыўны капітал у форме публічных каштоўных папераў, якія не маюць вартасці і толькі сведчаць аб праве іх уладальніка на атрыманне часткі нац. даходу. Іх можна прадаць на фін. рынку па больш высокай цане (курсе) і атрымаць наяўных грошай больш, чым кошт гэтых папераў. Таму маса банкаўскага капіталу павялічваецца найперш па законах фін. рынку (а не таварнага), што вядзе да адрыву руху банкаўскага капіталу ад руху прамысл. капіталу і да банкруцтва слабых банкаў.

Велічыня банкаўскага капіталу ў сучасны перыяд вымяраецца з дапамогай грашовых агрэгатаў — спецыфічных груповак ліквідных актываў. У мінулым стабільнасць банкаў вызначалася сумай наяўных грошай і чэкавых укладаў, а з пач. 1980-х г. — яшчэ і сумай укладаў на бясчэкавых рахунках і дробных тэрміновых укладаў. Вышэйшая форма канцэнтрацыі і цэнтралізацыі банкаўскага капіталу — транснац. банкаўскі капітал.

Т.І.Адамовіч.

т. 2, с. 281

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

капіта́л м.

1. эк. Kapitál n -s, -e;

прамысло́вы капіта́л industriélles Kapitál, Industríekapital n;

фіна́нсавы капіта́л Finánzkapital n;

пастая́нны капіта́л konstántes Kapitál;

пераме́нны капіта́л variábles [vɑ-] Kapitál;

асно́ўны капіта́л Grúndkapital n, fíxes Kapitál;

акцыяне́рны капіта́л Stámmkapital n;

абаро́тны капіта́л Úmlaufkapital n;

ула́сны капіта́л Éigenkapital n;

фіктыўны капіта́л fiktíves [-v-] Kapitál;

зваро́тны капіта́л Úmsatzkapital n;

першапачатко́вы капіта́л Stámmkapital n;

свабо́дны капіта́л disponíbles Kapitál;

пазыко́вы капіта́л Léihkapital n;

фо́ндавы капіта́л Kapitál in Wértpapieren;

чы́сты капіта́л Néttokapital n;

ная́ўны капіта́л verfügbares Kapitál;

абаро́т капіта́лу Kapitálumschlag m -(e)s;

накапле́нне капіта́лу Kapitálakkumulation -, -en;

2. зборн. Kapitál n, Kapitalísmus m -, Kapitalísten pl;

супярэ́чнасць памі́ж пра́цай і капіта́лам der Gégensatz zwíschen Árbeit und Kapitál;

3. (багацце) Kapitál n, Vermögen n -s, Réichtum m -s, -tümer

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)