Бяля́сы ’белаваты, з белымі плямамі’ (Нас.). Вытворнае ад бе́лы. Параўн. рус. беле́сый, польск. białasy, славац. belasý. Гл. Трубачоў, Дополн., 1, 148.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гары́ца ’невялікая горка’ (Сл. паўн.-зах.). Трубачоў (Эт. сл., 7, 45) разглядае прасл. *gorica (памянш. ад *gora), але без бел. матэрыялу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зо́лкі ’сыры, пранізлівы’. Рус. арханг. золко́й ’кіслы’. Прыметнік ад zol‑ (гл. золь 1) з суфіксам ‑ъk‑. Трубачоў, Слав. языкозн., V, 179.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Караба́н ’складка на скуры, маршчыны’ (З нар. сл., Сцяшк. МГ) да прасл. korbiti ’моршчыць’ < korbъ ’каробка’ (Трубачоў, Эт. сл., 11, 52).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абы́р ’вокліч пры адгоне авечак’ (КСТ), суадносіцца з назвай барана. Параўн. укр. бирь, рус. барь. Германовіч, ИКПИ, 19, 308; Трубачоў, Происх., 76.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дзярка́ч ’венік’ (БРС). Рус. дыял. дерка́ч, укр. дерка́ч. Вытворнае ад dьrkati ’выдаваць пэўныя гукі’; гукапераймальнае ўтварэнне. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 222.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кіно́ ’від мастацтва і памяшканне для яго дэманстрацыі’ (ТСБМ). Праз рус. кино з ням. Kino (скарочаная форма Kinematograph) (Трубачоў, Дополн., 2, 234).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лякоба, лекоба ’лякарства’, ’лячэнне’ (Сержп., Грам.; жытк., Мат. Гом.; Нар. Гом.; ТС). Да прасл. lěkoba < lěkъ > лек. (Трубачоў, Эт. сл., 14, 198).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гусь ’гусь’. Лексема праславянскага характару: рус. гусь, укр. гусь, польск. gęś, чэш. hus, славен. gȏs і г. д. Агляд версій адносна захавання ў слав. мовах формы *gǫsь (а не *zǫsь) гл. у Фасмера, 1, 478. Трубачоў мяркуе, што слова мае гукапераймальны характар, таму ў слав. мовах рэгулярнасць фанетычных змен магла і не мець месца (гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 88–89; там і дыскусія).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дані́на ’даніна’ (БРС, Нас.). Гэта слова можна лічыць вытворным ад прасл. *danь ’тс’. Аднак і форма *danina, магчыма, таксама ўжо была прасл. (*danina: параўн. укр. дани́на, рус. дани́на, польск. danina, серб.-харв. да̀нина). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 4, 187. Фармальна гэта ўтварэнне фармантам ‑n‑ ад da‑ ’даць, даваць’, але Трубачоў (там жа, 188) дапускае больш складаную гісторыю гэтага слова (магчыма, што тут гетэраклітычныя варыянты *dor‑; *don‑).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)