пато́ргваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., чым.
Злёгку, час ад часу торгаць. [Іосіф Валяр’янавіч] гаварыў, паторгваючы плячом, на хвіліну адыходзіў, потым набліжаўся і ўвесь час мармытаў: «Мгу-у, ага». Прокша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тары́гаць (тары́гаци) ’тузаць’ (пруж., Чэрн.), торы́гаць ’торгаць’ (ТС). Шматкратны дзеяслоў ад торгаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
twitch2 [twɪtʃ] v.
1. (at) то́ргаць (за); то́ргацца
2. ту́заць; ту́зацца;
twitch smb.’s sleeve тузану́ць каго́-н. за рука́ў
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
tug2 [tʌg] v.
1. (at/on) ту́заць, то́ргаць (за);
tug at smb.’s sleeve ту́заць каго́-н. за рука́ў
2. браць на буксі́р
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
То́рзаць ’торгаць, тузаць (пра боль)’ (ТС), ту́рзаць ’тс’, ты́рзаць ’тс’, торзуну́ты ’тузануць, таргануць’ (пін., Сл. Брэс.; стол., Нар. лекс.). Укр. дыял. то́рза́ти, то́рсати ’трэсці, рухаць, штурхаць, тузаць, торгаць’. Карэннае ‑о‑ пад уплывам лексемы торгаць 1 (гл.). У іншых славянскіх мовах te‑ < прасл. *tьrzati, у якім *‑z‑ развілася ў выніку 3‑й палаталізацыі (Сной у Бязлай, 4, 242; Сной₂, 790): рус. терза́ть ’раздзіраць’, ’мучыць’, укр. терза́ти ’тс’, ст.-слав. трьсати ’тузаць, ірваць, раздзіраць’, ц.-слав. трѣзати ’тс’, харв. tȑizati, серб. тр̏зати ’рваць, вырываць, тузаць’, ’кляваць’. Да і.-е. *ter‑g̑(h)‑ (Покарны, 1073; Міклашыч, 354; ЕСУМ, 5, 604). Генетычна блізкае да торгаць 1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́рзаць ‘тузаць, торгаць, шморгаць’ (лях., свісл., пін., Араш. і інш.), ‘тузаць, торгаць’, ‘кляваць (пра рыбу)’ (ТС), ‘выцягваць, выпростваць мокрую аснову пасля апрацоўкі яе зольнай вадой, лугам’ (ТС; лях., Сл. ПЗБ). Суадноснае з ту́рзаць (гл.), варыянтнасць асновы тлумачыцца экспрэсіўным характарам слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарэ́гулька ’таратайка’ (клец., Нар. лекс.). Няясна, магчыма, ад тарыгаць ’тузаць, торгаць’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́ргнуць ’хутка пабегчы’ (Ян.). Фармальна суадносіцца з торгаць 1 (гл.), параўн. таргануць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таргупаны ’звычай пры дабіранні канапель’ (бягом., Яшк. Мясц.). Няясна; пачатак слова, відаць, звязаны з торгаць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
szarpać
незак.
1. (і)рваць; драць; раздзіраць;
2. тармасіць; тузаць; торгаць;
szarpać kogo za włosy (rękaw) — тузаць (торгаць) каго за валасы (рукаў);
szarpać komu nerwy — матаць (вымотваць) каму нервы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)