Стэрх ‘белы журавель, які водзіцца ў тундры і лесатундры’ (ТСБМ). З рус.стерк, стерх ‘тс’; слова ўсходне-паўднёваславянскае, параўн. яшчэ рус.сте́рех, стёрха ‘тс’, укр.стерх ‘чорны бусел’, стараж.-рус.стеркъ, стьркъ ‘бусел’, серб.-харв.штр̑к, славен.štȓk, балг.стрък, штрък ‘тс’, ст.-слав.стрькъ ‘лебедзь’. ЕСУМ (5, 413) узнаўляе прасл.*st(ь)rkъ, якое, відаць, роднаснае лат.stirka ‘даўганогая істота; дзяўчынка з доўгімі нагамі’, stirkle ‘даўганогая аўца’ (гл. Мюленбах-Эндзелін, 3, 1073); далей — з пашырэннем ‑g‑: ст.-в.-ням.Storah ‘бусел’, ст.-ісл.storkr; з іншай ступенню чаргавання галосных: ст.-ісл.starkr ‘моцны, здаровы’. Кіпарскі (Gemeinslav., 162) і інш. набліжаюць да тарчаць, рус.сторчать (гл. сторч). Высоўвалася таксама версія аб запазычанні з германскіх моў, супраць чаго Фасмер (3, 758 з літ-рай, які адзначае, што тады застаецца няясным ‑ьr‑ (‑er‑); неабгрунтаванай застаецца і думка аб зваротным напрамку запазычання — з славянскіх моў у германскія (Сабалеўскі, ЖМНП, 1911, май, 165). Гл. яшчэ Міклашыч, 322; Младэнаў, 698; Матцэнаўэр, Cizí sl., 314; спецыяльна Клепікава, ВСЯ, 5, 163–164; Сной₁ (648: да і.-е.*(s)terk/g‑ ‘быць цвёрдым, тугім, ацвярдзець’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́ркаўка1 ‘турок, птушка атрада галубоў з бурым апярэннем, Streptopelia turtur, Streptopelia decaocto’ (ТСБМ, Касп.), ‘дзікі голуб’ (ТС), ту́ркоўка ‘голуб-турок’ (Мат. Гом.), ту́рчалка ‘тс’ (там жа). Параўн. укр.ту́ркавка ‘голуб звычайны’, рус.дыял.турлу́шка, турлы́шка ‘турчаўка’, польск.turkawka і trukawka ‘тс’. Утварэнні, што грунтуюцца на перадачы буркавання турр‑турр (Дарафееў, Птушкі), польск.turr‑turr‑turr і пад., гл. туркаць1, тарчаць. Аналагічныя ўтварэнні ў іншых мовах: ст.-ісл.turture, ст.-англ.turtur(e), turtla, англ.turtle, в.-ням.turtulatūba, нова-в.-ням.Turteltaube, лац.turtur і інш. (Фасмер, 4, 124; Брукнер, 585; ЕСУМ, 5, 681; Борысь, 654).
Ту́ркаўка2 ‘мядзведка звычайная, Gryllotalpa vulg. hatr.’ (Некр. і Байк., Касп., Мядзв., Скарбы, Рэг. сл. Віц.). Назва на базе гукапераймання: насякомае выдае гукі, падобныя да тур-тур: мядзведка ту́ркае (гом., Арх. ГУ); гл. наступнае слова. Сюды ж з іншай суфіксацыяй турка́ч ‘мядзведка’ (гродз., беласт., Сл. ПЗБ) і назвы насякомых: турка́ч ‘лічынка хрушча’ (Сцяшк. Сл.), ‘цвыркун’ (дзярж., Нар. сл.), параўн. польск.turkacz ‘мядзведка’, якое Брукнер (585) лічыць вытворным ад turkać, што чаргуецца з tark‑ (гл. таркаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
stécken
1.
vt
1) утыка́ць; со́ваць; укла́дваць, устаўля́ць
den Rest stéckte er sich in die Tásche — рэ́шту ён су́нуў сабе́ ў кішэ́нь
den Ring an den Fínger ~ — надзе́ць пярсцёнак на па́лец
j-n ins Gefängnis ~ — кі́нуць [пасадзі́ць] каго́-н. у астро́г [турму́]
2) садзі́ць (расліны)
3) разм. укла́дваць, змяшча́ць (грошы ў прадпрыемства)
4)
sich (D) ein Ziel ~ — паста́віць сабе́ мэ́ту
2.
*vi знахо́дзіцца, быць, тарча́ць?
wo steckst du (wíeder)? — дзе ты зноў тарчы́ш [падзе́ўся]?
dahínter steckt étwas — за гэ́тым што́сьці ма́ецца [хава́ецца]
bis in die Óhren in der Árbeit ~ — по́ўнасцю пагрузі́цца ў рабо́ту
ich möchte nicht in séiner Haut ~ — разм. мне не хаце́лася б быць у яго́ ску́ры [на яго́ ме́сцы]