Се́чань старое ‘студзень’ (Нас.). Укр.сі́чень, старое рус.сечень ‘студзень’, стараж.-рус.сѣчьнь ‘студзень; люты’, чэш.sečen ‘ліпень’, славац.velký sečeń ‘студзень’, malý sečeń ‘люты’, славен.дыял.sečenj ‘люты’, серб.-харв.се̑чањ, sijȇčanj ‘студзень’, балг. фальк. голя́м се́чко ‘студзень’, ма́лък се́чко ‘люты’, макед.сечко ‘люты’, ст.-слав.сѣчьнь ‘люты, студзень’. Прасл.*sěčьnь да *sekti, гл. сячы, як перыяд года, найбольш зручны для высечкі лесу з мэтай атрымання дзелавой драўніны (Шаўр, Этимология–1971, 98 і наст.), або для распрацоўкі ўчастка для раллі. Тлумачэнне, што месяц атрымаў назву па марозе, які “сячэ”, лічыцца народнай этымалогіяй. Назва для ‘ліпеня’ звязана з касьбой (старое *sěkti ‘зразаць траву’). Меркаванні Сноя (Бязлай, 3, 346) пра сувязі з літ.síekis, siẽkis ‘снежань студзень’ аналагічна літ.sãusis ‘студзень, снежань’ пры славен.súšec ‘сакавік’ (Сной₂, 713) падаюцца недастаткова абгрунтаванымі. Гл. ЕСУМ, 5, 258–259.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Jänner
m - i -s, - дыял.сту́дзень
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
January
[ˈdʒænjueri]1.
n., pl. -aries
сту́дзень -я m.
2.
adj.
сту́дзеньскі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АДНАРО́Г
(лац. Monoceros),
экватарыяльнае сузор’е з найбольш яркай зоркай 3,8 візуальнай зорнай велічыні. На тэр. Беларусі найлепшы час назірання — снежань, студзень.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Квашалі́ны ’студзень’ (Нар. лекс.). Дысімілятыўны варыянт ад квашаніна (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сты́чань ‘сакавік’ (Нас.), ‘студзень’ (Сцяшк.; воран., Шатал.; астрав., вільн., Сл. ПЗБ). З польск.styczeń ‘студзень’, некалі і ‘люты’. Ст.-бел.стычень ‘студзень’ (XVI ст., Ст.-бел. лексікон) з ст.-польск.styczeń (Булыка, Лекс. запазыч., 157). Польскае слова з першаснага *sěčьnь < прасл.*sěča ‘высяканне дрэў’ ад прасл.*sěkti ‘сячы’ з суф. *‑ьnь, якое потым было скантамінавана з *tyka ‘жэрдзь, палка’. Назва першапачаткова абазначала час года, калі сякуць дрэвы, таму што ў гэты час яны маюць вельмі мала соку; гл. Борысь, 585. Параўн. сечань. Народна-этымалагічна ўсведамляецца як вытворнае ад стыка́цца ‘сустракацца’ (гл.), так і ў Насовіча (Нас., 620).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ге́лі
(ад лац. gelo = застываю)
дысперсныя сістэмы, якія ўтвараюцца ў калоідных растворах пры паступовай каагуляцыі (напр. жэлацінавы студзень, сталярны клей).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Прасіна́цца ’прачынацца’ (Янк. 1), укр.просипатися ’тс’. Ітэратыў да праспацца (гл.). Ці не сюды і назва месяца прасл.*prosinbCb, параўн. укр.прасіпець ’студзень; снежань’, ст.-польск.prosiniec, чэш.prosinec, серб.-харв.просинац ’снежань’, славен.prosinec ’студзень’, ст.-слав. просиньць ’тс’, для якіх значэнне ’ажываць, прачынацца’ больш падыходзіць, чым сувязь з *sijati ’ззяць’, *sinǫti ’заззяць’, згодна з найбольш прыбітай этымалогіяй (гл. Фасмер, 3, 377; Сной₂, 585 і інш.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сцю́дзень ’квашаніна, халадзец’ (Нас., Бяльк., Шн., Рам. 8–9, Малч., Мат. Гом., Сл. ПЗБ). Гл. студзень4 ’тс’ з другасным памякчэннем т, параўн. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Jánuar
m - i -s, -e сту́дзень
im ~ — у сту́дзені
Ánfang [Mítte, Énde] ~ — у пача́тку [сярэ́дзіне, каня́д] сту́дзеня
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)